Copyright en colofon

IABR

Biënnales

Onderzoek

Archief

Shop

Nieuws

Agenda

Over Ons

Home

Updates

Exhibition

Botanical Monuments

Public Program

Gallery

Team

Perskit

Visit

Missie

Organisatie

Partners

Geschiedenis

Contact

Het is alweer december. Het afgelopen jaar is de IABR druk bezig geweest met de Nature of Hope biennale. Vier maanden was de tentoonstelling te zien in Het Nieuwe Instituut. De curatoren blikken terug op hun rol tijdens de biennale.<h2>Hani Salih</h2>De afgelopen vier maanden heeft het programma van Nature of Hope plaats gemaakt voor ontmoetingen van een scala van vakmensen, ontwerpers en architecten uit Nederland en daarbuiten. Omdat de IABR na vele jaren van omzwervingen door de stad Rotterdam was teruggekeerd naar het Nieuwe Instituut werd er speciale aandacht besteed aan de betekenis van deze terugkeer van de IABR naar dit instituut. Als het centrale punt voor Nederlandse architectuur en cultuur beschouwde het Nieuwe Instituut dit als een goed moment om de aandacht te trekken van het architectuurpubliek in het land, om de verbeelding van dit publiek te stimuleren en om te laten zien wat er allemaal mogelijk is. Het publieke programma van de IABR was hier de belichaming van. De brede reikwijdte van het programma bleek niet alleen uit de kennis die tijdens de tentoonstelling werd gepresenteerd, maar ook uit de samenwerking met andere organisaties in Nederland. Het programma belichaamde de noodzaak van een meer verbonden en netwerkgerichte manier van denken. Om deze uitwisseling van kennis mogelijk te maken werkte het NAi actief samen met andere Rotterdamse organisaties, bijvoorbeeld met het Architecture Film Festival Rotterdam (AFFR). Met hen bespraken we materiële realiteiten en onderzochten we manieren om alternatieve, meer lokale stromen te verbeelden. Ook verzorgden we gezamenlijk de vertoning van de prachtige film In Vivo van architectuurcollectief Bento. De gesprekken van dit panel begonnen met een discussie over het concept ‘Symbioscene’ en de theorie die de toekomst van de mensheid beschouwt als die van onze ten diepste geïntegreerde, symbiotische relatie met natuur en ecologie. Tevens verkenden we of dit het uitgangspunt kon zijn voor een heroriëntatie van de ontwerppraktijk. Een andere samenwerking had betrekking op de uitdaging om beleid voor klimaatactie te ontwikkelen. Onder de deelnemers bevonden zich Max Ajl, auteur van A People’s Green New Deal, en sprekers zoals Rosemarie van Ham, een lokale beleidsmaker en de leider van Inclusive Climate Action Rotterdam (ICAR) en Ken de Cooman, medeoprichter van BC Architects. Samen onderzochten we of een nieuwe manier van beleidsvorming, gericht op de totstandkoming van een werkelijk rechtvaardige samenleving, ook de basis kan vormen voor een gezondere en gelukkigere maatschappij. De belangstelling voor de tentoonstelling, of het nu in termen van bezoekersaantallen of van deelnemers aan de rondleidingen door de curatoren was, liet zien dat er een sterkte behoefte is naar dit nieuwe narratief over architectuur en design. Er is vraag naar een ander soort tentoonstelling, waarin hoop oplicht van de onzichtbare draden die de werken van de deelnemers met elkaar verbinden. Het was inspirerend om te zien hoe de gesprekken die in het publiek begonnen zich na elk evenement tot laat in de avond in de gangen voortzetten. Ik kan alleen maar hopen dat deze gesprekken blijven resoneren in zowel de stad als daarbuiten. <h2>Alina Paias </h2>Ik was een van de associate curators van Nature of Hope. Dat hield in dat ik uitgebreid onderzoek deed naar specifieke onderwerpen en deze inbracht bij het curatorteam, dat vervolgens besloot waar en hoe ze in de tentoonstelling pasten. Ik heb me vooral beziggehouden met projecten die op niet-dualistische, diverse en cultureel geïnformeerde definities van de natuur waren gebaseerd. Daarnaast heb ik me ingezet om projecten in te brengen die – vergeleken met conventionele architectuurpraktijken – op historisch gemarginaliseerde perspectieven waren gebaseerd. Het was een enorme opgave om deze deelnemers vanuit Nederland te faciliteren: we moesten gesprekken organiseren tussen mensen die zich in verschillende tijdzones bevonden en manieren bedenken waarop deelnemers konden bijdragen zonder te veel middelen te verspillen aan het verplaatsen van mensen en materialen. Ik was ook de schakel tussen het curatorteam en het productieteam, en hoewel het veel werk was, heb ik het allemaal met plezier gedaan. Mijn eigen onderzoek gaat over de thema’s energie, arbeid en informatie in relatie tot het ‘maken’ van architectuur, over wat we ‘architectuurproductie’ noemen. Ik denk dat mijn affiniteit met en waardering voor de manier waarop het werk van dag tot dag wordt uitgevoerd, de systemen en instrumenten daarvoor nodig zijn en de manier waarop deze laatsten het eindresultaat beïnvloeden, de communicatie met het productieteam en het ontwikkelen van werkwijzen die iedereen ten goede kwamen, enorm heeft vergemakkelijkt. Daarnaast heb ik meegewerkt aan het publieke programma bij de Botanical Monuments. Het was me werkelijk een genoegen om zoveel Rotterdamse activisten en natuurbeheerders te ontmoeten en ik heb me daardoor nog meer met de stad verbonden gevoeld. De evenementen die plaatsvonden in het kader van Botanical Monuments stelden ons in staat aandacht en middelen naar deze locaties te leiden en veranderden de IABR in een concrete actor in de milieus en netwerken van Rotterdam. <h2>Catherine Koekoek </h2>Om ecologische, regeneratieve of duurzame architectuur te maken, moet ook het ontwerp- en bouwproces anders worden ingericht. Dit schijnbaar eenvoudige inzicht was voor mij de belangrijkste boodschap van Nature of Hope, en vormde de basis van het Practice Place programma. De architectuurdiscipline is van oudsher sterk productgericht: hoe een ontwerp tot stand komt is minder belangrijk dan het eindresultaat. Onder invloed van de klimaatcrisis, en haar steeds grotere sociale en ecologische gevolgen, moet het veld fundamenteel veranderen. Waar we in de tentoonstelling een heleboel inspirerende voorbeelden lieten zien van praktijken die het nu al anders doen, werkten we in de Practice Place aan actie. Hoe maken we die andere, ecologische manier van werken veel meer gangbaar? Welke tactieken, ervaringen en strategische allianties zijn daarvoor nodig? Tijdens de biënnale was ik bijna dagelijks in de tentoonstelling te vinden: voor rondleidingen aan studenten, beleidsmakers, vrienden en familie; en om de bijeenkomsten in de Practice Place voor te bereiden en te faciliteren. Tijdens zes dagvullende bijeenkomsten brachten we steeds zo’n 30 tot 40 voorlopers uit de praktijk samen rondom thema’s als de biodiverse bodem, biobased bouwen, natuurinclusief ontwerp, lokale gemeenschapsinitatieven, werkomstandigheden en een feministische en rechtvaardige bouw. Daarnaast waren er drie lokale plekberaden in Arnhem, Deventer, en Saeeftinghe; en maakte ik samen met de Architect ‘de Hoopcast’, vijf podcastafleveringen in het kielzog van de Practice Place. Misschien ben ik het meest trots op de samenwerking met NAA! (Netherlands Angry Architects), The Architecture Lobby (TAL), en de Nederlandse tak van het Architects’ Climate Action Network (ACAN NL). Dat netwerk werd tijdens een drukbezochte avond op 19 september in de Practice Place gelanceerd. Al deze bewegingen hebben gemeen dat ze de precaire werkomstandigheden binnen het veld aan te kaarten in relatie tot een bredere duurzame en rechtvaardige transformatie. De jonge Nederlandse en Vlaamse activisten en organisators haalden een dag later (tijdens Work, Labour, Action!) hun hart op bij door de wol geverfde vakbondsactivisten Joshua Barnett en emerita professor Peggy Deamer, die voor de gelegenheid uit New York waren gekomen. Ze deelden volop praktische tips voor het bouwen en bestendigen van een brede, bottom-up beweging, met als misschien belangrijkste tip: Make your meetings fun. De veelal jonge, internationale werknemers die aanwezig waren tijdens deze bijeenkomsten lopen voorop als het gaat om actievoeren voor een betere praktijk en een leefbare aarde. Tegelijk worden hun stemmen worden in het Nederlandse architectuurdiscours nog weinig gehoord. Dat het in de Practice Place lukte om hun ervaringen te verbinden aan een groeiend, nieuw narratief voor de ontwerpwereld, maakte voor mij dat de biënnale kon werken als infrastructuur voor hoop. <h2>Noortje Weenink </h2>Voor mij als associate curator omvatte Nature of Hope een zoektocht naar een vorm van ruimtelijk ontwerp en onderzoek dat niet alleen verwachtingsvol maar ook verantwoord naar de toekomst kijkt: hoopvolle praktijken en projecten zonder naïviteit over de crises waar we ons in bevinden. In de tentoonstelling lag mijn focus op het hoofdstuk ‘Resistance as Practice’: manieren waarop architecten kunnen bijdragen aan activisme en zo bijvoorbeeld invloed hebben op woning- en klimaatbeleid. Zelf ben ik trots dat we als cultureel instituut het klimaatactivisme van Extinction Rebellion hebben kunnen steunen en zichtbaarheid konden geven aan allerlei ontwerppraktijken die misschien (nog) niet ‘standaard’ zijn, maar dat wel zouden moeten worden. Wat uitblinkt waren de samenwerkingen. Allereerst met de fantastische ontwerpers, kunstenaars, onderzoekers en experts die een bijdrage leverden aan Nature of Hope. De vele gesprekken en het gezamenlijk ontwikkelen van hun projecten waren niet alleen inhoudelijk inspirerend, maar in het bijzonder ook in hun werkwijze. De bijdragers waren openhartig, genereus, zorgzaam en enthousiast, en deelden hun kennis en netwerken zonder terughoudendheid. Dit was leerzaam en bemoedigend – niet alleen tijdens het intense proces van de biënnale, maar ook voor het vakgebied. In tegenstelling tot de algemene opvatting hoef je je blijkbaar niet onvriendelijk of hard op te stellen om goed werk te leveren – integendeel. De gesprekken met de ‘Hoopzaaiers’, de verzorgers en vrijwilligers van de Botanical Monuments-locaties, waren voor mij ook één van de hoogtepunten. Samen met Janna Bystrykh en Alina Paias bezocht ik vele plekken in Rotterdam waar ik nog nooit was geweest. Niet alleen verbaasde ik me over de rijkheid van het landschap binnen de stad, ook de schat aan verhalen en kennis over bomen, planten en dieren was enorm. Hun verhalen verdienen alle aandacht en met de Follywood-map en het publiek programma hebben we daaraan een bescheiden bijdrage kunnen leveren. Naast associate curator was ik tussenpersoon van het curatorenteam en de grafisch ontwerpers. Ik werkte daarom nauw samen met feministisch ontwerp-duo Esther Le Roy en Sarah Cleeremans (Le Roy Cleeremans). Ze wisten de thematieken van natuur, hoop en relaties te vertalen in de vormgeving en ik ben nog steeds onder de indruk van hun verrassende methodologie, kleurrijke ontwerp en aandacht voor detail. Scenografen Diogo Passarinho en Gonçalo Reynolds (Diogo Passarinho Studio) ondersteunden in het concept en de uitwerking van een duurzaam tentoonstellingsontwerp, waarbij we gebruikmaakten van bestaande materialen in het Nieuwe Instituut. Het weinige restmateriaal dat overbleef laat zien dat we écht op een duurzame manier tentoonstellingen en biënnales kunnen produceren. We annuleerden zelfs een container omdat er zo weinig afval was. Daarvoor ook een speciale shoutout naar het productie-, marketing &amp; communicatie- en programma-team. Aan hen de enorme taak om meer dan 80 projecten en 125 evenementen te realiseren én aan de mens te brengen. Als ‘veteraan’ bij de IABR (het was inmiddels mijn derde IABR) ben ik elk biënnalejaar weer verbaasd over de toewijding en expertise van iedereen binnen én buiten ons team.

Terugblik van de curatoren

Nu de Biënnale van 2024 is afgelopen, blijft het thema Nature of Hope resoneren als een oproep om anders te denken over de toekomst. Alastair Parvin, oprichter van <a href="https://www.opensystemslab.io/jobs" target="_blank">Open Systems Lab</a> en een van de intrigerende stemmen tijdens deze editie, is bij uitstek geschikt om hierover te spreken. Zijn werk doorbreekt niet alleen de grenzen van traditionele architectuur, maar stelt ook kritische vragen over wie de toekomst vormgeeft. In een openhartig gesprek deelt Parvin zijn gedurfde reflecties op de 11e editie, waarin hij de noodzaak van radicaal nieuwe systemen en interdisciplinaire samenwerking benadrukt.<h2>Een bredere kijk op het vakgebied</h2>Terugkijkend op de Biënnale van dit jaar, maakt Parvin een opvallende observatie: voor een evenement dat zogenaamd om architectuur draait, waren er verrassend weinig projecten gericht op het ontwerpen van daadwerkelijke gebouwen. Zijn eigen loopbaan, die in 2006 begon na zijn afstuderen aan de Sheffield University School of Architecture, weerspiegelt deze bredere verschuiving."Naïef dachten we dat we de mooiste groene en paradijselijke buurten zouden gaan ontwerpen,” zegt hij, terwijl hij terugblikt op zijn aanvankelijke idealen. Maar al snel ontdekte hij dat veel architecten vastzaten in milieu-onvriendelijke projecten zonder ruimte voor échte vernieuwing. Terwijl veel van zijn vakgenoten ontmoedigd afhaakten of het vakgebied verlieten, koos Parvin een andere weg. Hij verdiepte zich in onderwerpen als financiën, vastgoedwetgeving en systeemontwerp, en breidde sindsdien zijn blikveld op het vakgebied uit.Het is dan ook niet verrassend dat Parvin verheugd was om te zien dat traditionele architectuur tijdens deze Biënnale naar de achtergrond verdween. Als CEO van een in Londen gevestigde non-profitorganisatie die zich richt op digitale innovatie in woningbouw en de gebouwde omgeving, is hij ervan overtuigd dat architectuur niet alleen gaat over het ontwerpen van gebouwen: het gaat om het volledig herzien van de systemen die bepalen hoe en waarom we ruimtes creëren.<h2>Focus op de achterliggende systemen van architectuur</h2>Hoewel het voor Alastair Parvin inmiddels vanzelfsprekend lijkt, blijft hij zich verwonderen over hoe de rol van de architect is veranderd sinds het begin van zijn carrière. Waar architecten zich vroeger vooral richtten op fysieke ontwerpen, leggen hedendaagse ontwerpers veel meer nadruk op de onderliggende systemen die het bouwen ondersteunen. Veel van het werk dat tijdens Nature of Hope werd gepresenteerd, zou door de architecten uit zijn studententijd waarschijnlijk niet als architectuur worden erkend.“Deze Biënnale laat ons opnieuw kijken naar dingen die normaal gesproken niet als architectuur worden gezien,” zegt Parvin. “Het was bijna ironisch hoe weinig gebouwen er eigenlijk te zien waren.” In plaats daarvan hebben veel makers zich op de onderliggende systemen gericht—zoals mobiliteit, planning en bestuur.Dat vindt Parvin positief. Dit zijn de onzichtbare krachten die het vakgebied sturen, benadrukt hij. Vaak onderbelichte thema's die misschien visueel minder aantrekkelijk zijn, maar cruciaal om te begrijpen hoe onze leefomgeving vorm krijgt. “Juist door deze systemen centraal te stellen, ontstaat er een rijker en dieper gesprek over hoe we onze wereld vormgeven.”En wie moet deel uitmaken van dat gesprek? Parvins antwoord is duidelijk: “Iedereen. Van softwareontwikkelaars, ingenieurs tot locatie-managers en onderzoekers. Zij zijn degenen die onze toekomstige leefomgevingen vormgeven.” Deze inclusieve visie vormt het fundament van Parvins werk, en het is dan ook geen toeval dat hij bij Open Systems Lab een divers team heeft samengesteld. “We hebben de traditionele titel van 'architect' grotendeels losgelaten, en toch staan we hier, uitgenodigd om te exposeren op de IABR,” zegt hij lachend. “Samen met anderen die misschien niet in het klassieke beeld van een architect passen, maar wel baanbrekend werk verrichten om onze wereld opnieuw vorm te geven.”<h2>Reflectie op het thema van dit jaar</h2>Natuurlijk was het thema van dit jaar, Nature of Hope, een centraal punt van reflectie. Parvin erkent de complexiteit die het met zich meebrengt. “We praten vaak over de redenen waarom systemen om ons heen niet meer werken. Hoop klinkt daarom aantrekkelijk, maar er zit een zekere afstand in, alsof het altijd net buiten bereik ligt, ergens in de toekomst,” deelt hij kritisch. Dit is waarom Parvin vooral werd geïnspireerd door de hoeveelheid praktische projecten die op de Biënnale te zien waren. “In plaats van alleen te dromen over wat er zou moeten veranderen, kregen bezoekers te zien hoe we dat daadwerkelijk kunnen bereiken. Die aanpak was verfrissend,” merkt hij op.Parvin is een groot voorstander van praktisch optimisme – hands-on benaderingen die hoop tastbaar maken, een filosofie die hij toepast binnen zijn eigen team en die hij herkende in de tentoongestelde projecten. Toch vermoedt Parvin dat bezoekers niet alleen met hoop vertrokken, maar ook met een gevoel van ongerustheid. “De uitdagingen waar we voor staan kunnen soms overweldigend lijken,” merkt hij op. “Maar de Biënnale liet tegelijkertijd zien dat er geweldig werk wordt verricht om deze problemen direct aan te pakken,” benadrukt Parvin.<h2>Het proces achter de schermen</h2>Voortbordurend op het thema van 'hoe' in plaats van 'wat', praten we over het proces achter het opzetten van de Biënnale. Vanuit deze benadering kunnen we niet anders dan erkennen dat de manier waarop het evenement is ontstaan, net zo belangrijk is als wat er uiteindelijk werd getoond.“Het team heeft een indrukwekkende verzameling samengesteld, van unieke ervaringen in de stad voor verschillende groepen tot meer dan zeventig projecten in het Nieuwe Instituut. Ondanks de grote hoeveelheid voelde het toch als een geheel, gevuld met verschillende invalshoeken en ideeën. Zelden heb ik tentoonstellingen gezien die zo veel disciplines samenbrengen en zo diep ingaan op de thema’s,” vertelt Parvin, waarbij hij de zorgvuldigheid van het onderzoek en de rijke context prijst.&nbsp;Wat deze Biënnale echt onderscheidde, aldus Parvin, was de hands-on aanpak van het curatoren team. “In veel tentoonstellingen, vooral wanneer het budget krap is, lever je je werk af en mag je weer gaan. Het IABR-team van dit jaar was gedurende het hele proces nauw betrokken. Ze waren ter plekke, stelden vragen als: ‘Hoe zouden jullie dit willen tentoonstellen?’ Ze regelden niet alleen de logistiek, maar werkten actief mee, en co-creëerden zelfs met enkele van de ontwerpers,” vertelt Parvin.<h2>Terugkijken om vooruit te gaan</h2>Wat nu? De Biënnale is voorbij, maar het pad gaat voor ons allemaal verder, concluderen we. Zowel voor de bezoekers, de makers als vakgenoten. “Nature of Hope is geen thema dat suggereert dat we het probleem hebben opgelost,” reflecteert Parvin, en benadrukt de doorlopende aard van het werk dat voor ons ligt. Terwijl we samen speculeren over hoe een toekomstige Biënnale verder kan bouwen op de toon die Nature Of Hope heeft gezet, komt Parvin met een onverwachte invalshoek: hij stelt voor om terug te kijken. “Deze Biënnale bood ons hoopvolle ideeën om de toekomst anders in te richten. Maar als we echt willen begrijpen hoe verandering werkt – en om te geloven dat het kan– moeten we ons tot het verleden wenden."De geschiedenis focust vaak op grote verhalen zoals koningen, koninginnen en oorlogen. Maar hoe zijn we echt hier gekomen? En welke weg moeten we nu inslaan? Parvin stelt dat door de geschiedenis van onze systemen te onderzoeken, we beter kunnen begrijpen welke krachten het heden hebben gevormd en hoe we die kunnen herontwerpen. “Verandering lijkt soms onmogelijk, maar wanneer je andere samenlevingen bestudeert, zie je dat er in het verleden al grote transformaties hebben plaatsgevonden.” Hij is ervan overtuigd dat het verkennen van eerdere verschuivingen ons kan helpen om oplossingen te vinden voor de uitdagingen van vandaag—vooral voor jongere generaties die opgroeien te midden van deze problemen. “Het is alsof vissen proberen te praten over water. Het begrijpen van de onzichtbare krachten die onze wereld bepalen, is lastig. Als je naar het verleden kijkt, besef je dat deze systemen opnieuw ontworpen kunnen worden.”<h2>Hoe verandering plaatsvindt</h2>Naarmate ons gesprek op zijn einde loopt, wordt duidelijk dat Nature of Hope niet alleen draait om het hopen op een betere toekomst, maar ook om het doorgronden van zowel de complexiteit als, zoals Parvin het zegt, hoe eenvoudig verandering kan zijn. Voor hem begint het met “gewoon doen.” Ontwerp is flexibel en past zich voortdurend aan de behoeften van het moment aan. Je kunt daarin allerlei rollen vervullen, van kunstenaar tot ontwikkelaar, gebouwbeheerder, tuinierder tot bodemspecialist, zoals we zagen tijdens de biënnale.&nbsp;“Nature of Hope liet ons zien dat architectuur vandaag de dag veel verder gaat dan het ontwerpen van mooie vormen,” zegt Parvin. “Met de urgente uitdagingen waar we voor staan, moeten we dezelfde creativiteit die we ooit gebruikten om gebouwen en wijken te ontwerpen, nu inzetten om de processen, systemen en prikkels achter die gebouwen en wijken opnieuw vorm te geven.” Dit is de boodschap die moet blijven hangen bij jonge ontwerpers vindt Parvin, een veel breder en gedurfder perspectief op architectuur dan wat hijzelf meekreeg na zijn afstuderen. Toen leek de rol van architect beperkt, maar inmiddels ziet hij talloze manieren om echte verandering in gang te zetten.&nbsp;Parvin is ervan overtuigd dat deze elfde IABR editie professionals heeft geïnspireerd die voelen dat ze vastzitten in verouderde systemen. “De stille boodschap van de Biënnale was misschien wel dat de beste manier om verandering teweeg te brengen is door gewoon te beginnen—ongeacht waar je staat of wat je doet.” Met deze krachtige oproep sluiten we onze reflectie af,&nbsp; als een reminder dat echte vooruitgang begint met de eerste stap, in wat voor vorm die ook komt.&nbsp;

De dynamiek van verandering: Een reflectie op de 11e IABR editie door Alastair Parvin

"Ik ben minister van tijdreizen - en waar ben jij minister van?" zo stelt Meta Knol zichzelf graag voor tijdens plekberaden. In het kielzog van de Practice Place in het Nieuwe Instituut organiseren we samen met Ministerie van de Toekomst drie bijeenkomsten over de toekomst van specifieke plekken op het gebied van bio regionaal bouwen. Op 18 september waren we op bezoek bij Architectuurcentrum Rondeel in Deventer.&nbsp;Met onder andere de ministers van de rafelrandjes, van de handen &amp; voeten, het niet-weten, tijdsoptimisme, en de goede zin (in het dagelijks leven werkzaam bij de gemeente, ontwerpbureaus, Building Balance of Staatsbosbeheer), gingen we 3 generaties terug en 3 generaties vooruit in de tijd om ons voor te stellen wat het betekent om te bouwen met wat er al is. Er gebeurt al heel veel in het gebied dat de Stedendriehoek heet (Apeldoorn, Zutphen, Deventer) - zo is een fragment van de kalkhennepgevel van het gemeentehuis Voorst in Twello, ontworpen door De Twee Snoeken, bijvoorbeeld ook in de Nature of Hope tentoonstelling te vinden. En op zo'n 160 hectare wordt, gesteund door Building Balance, hennepvezel geteeld voor isolatiemateriaal. Al kwamen we erachter dat die dan weer verwerkt worden in Oude Pekela (130 km verderop) om uiteindelijk in Zuid-Beieren (weer 850 km verder) verwerkt te worden door een fabriek die is overgenomen door Kingspan.&nbsp;Wat als elk bouwproject ook gelijk al het bos zou planten dat nodig is om het gebouw later te vervangen, zoals vroeger bij boerderijen. Of elke laan een extra rij bomen erbij, als stedelijke oogstplek. Maar loopt de IJssel over 30 jaar nog wel waar die nu loopt, en hoe staat het met de beukenbossen aan de noordkant van de Veluwe, zijn die dan niet verdroogd? Een eenduidig beeld van de toekomst krijgen we nog niet, ondanks deze workshop toekomstdenken. Maar het wordt wel duidelijker welke activiteiten kunnen helpen om tot een hoopvolle toekomst te komen. Wat we moeten doen (fietsen, wandelen, bomen planten, niet bang zijn), laten (bouwen in de uiterwaarden) en veranderen (willen wat we hebben).In de Practice Place, een gespreksruimte en infrastructuur voor actieve hoop, werd gedurende de biënnale met bijna 200 mensen uit de ontwerppraktijk gewerkt aan het vormen van een meerstemmig verhaal voor een hoopvolle toekomst. Daarnaast werden in Deventer, het Veldstation Saeftinghe in Zeeuws Vlaanderen, en Arnhem lokale plekberaden georganiseerd rondom bioregionaal bouwen. Op 10 oktober worden de bevindingen van deze bijeenkomsten op feestelijke wijze in het auditorium van het Nieuwe Instituut gepresenteerd: registreer je <a href="https://iabr.nl/nature-of-hope/public-program#a-new-narrative-for-architecture-urbanism">hier</a>.

Practice Place: lokaal plekberaad Deventer

Nature of Hope benadert architectuur als ecologische praktijk. Mensen staan daarin niet los van de natuur, maar zijn er een integraal onderdeel van. Maar het binaire denken waarin natuur alles is wat niet menselijk is of door mensen gemaakt, heeft een lange en dominante geschiedenis. Ter introductie van de tentoonstelling vroeg IABR daarom onderzoekers, filosofen, historici en schrijvers te reflecteren op hoe we kijken naar natuur. Elke week delen we hier een van die bijdrages, die ook in de tentoonstelling te zien zijn. Clemens Driessen schrijft over Maria Sibylla Merian, die al vroeg het belang zag van de relaties tussen planten en dieren – maar wiens kennis ook product is van kolonialisme.   Maria Sibylla Merian wordt gezien als de eerste ecoloog. Met haar levenslange fascinatie voor de metamorfose van insecten was ze een voorloper in het weergeven van de relaties tussen planten en dieren. Ze beeldde niet slechts dode exemplaren af uit toen populaire rariteitenkabinetten; in levendige composities toont ze de dieren bovendien in symbiose met hun waardplanten die specifieke insecten voorzien van voedsel en schuilplaatsen in hun verschillende levensfasen: ei, rups, pop en uiteindelijk vlinder.    Terwijl veel geleerden nog geloofden dat insecten spontaan konden ontstaan uit dode materie, was haar systematische onderzoek naar het ontwikkelingsproces van vlinders en motten baanbrekend. Nadat haar rupsenboek een artistiek en wetenschappelijk succes was gebleken, en geïntrigeerd door de verbluffende insectenverzamelingen die door koloniale handel in Amsterdam aankwamen, scheepte Merian zich in 1699 in voor een onderzoeksreis naar Suriname.    De plantage-eigenaren die Merian ontvingen dreven de spot met haar aandacht voor de diversiteit van de natuur. Zij klaagde dat zij slechts geïnteresseerd waren in suiker. In de verslagen van haar veldonderzoek put Merian uit de kennis van inheemse en tot slaaf gemaakte mensen. Terwijl ze hen een pad door het regenwoud liet kappen en nieuwe soorten liet brengen, deelden zij hun kennis van het gedrag van dieren en de functies van planten. In het boek dat ze na haar terugkeer samenstelde, Metamorphosis insectorum Surinamensium, vertelt Merian hoe zij bepaalde planten gebruikten om ziektes te behandelen en andere om zwangerschappen af te breken om te voorkomen dat hun kinderen onder het wrede regime van de Nederlandse plantage-eigenaren moesten leven.    Hoewel haar unieke combinatie van beschrijven en afbeelden serieus werd genomen door latere systematiseerders zoals Linnaeus, die veel soorten naar haar vernoemde, werd Merians benadering om veel aandacht te besteden aan gedrag en symbiose grotendeels weer ingeruild voor het louter ordenen van exemplaren op basis van hun anatomie. Na de moderne scheiding van kunst en wetenschap werd kennis van ingewikkelde relaties tussen planten en dieren vooral ingezet voor het bestrijden van plagen in steeds grootschaliger monoculturen.  Merians werk om ecologische relaties weer te geven kan opnieuw van cruciaal belang zijn om te leren leven met biodiversiteit en om waardering te kweken voor de complexe verbanden tussen planten, dieren en – zoals in haar beschrijvingen van Suriname – mensen. Maar haar prenten herinneren ons er ook aan hoe wetenschappelijke ontwikkelingen het product kunnen zijn van een systeem van koloniaal geweld en van de commerciële toe-eigening van lokale kennis.

Clemens Driessen - The Metamorphosis of the Insects of Suriname

Wie werkt er dagelijks aan een groene toekomst? Om te laten zien hoe grote ideeën over groen hun weg vinden naar de praktijk, is "Botanical Monuments" onderdeel van deze editie van de biënnale: een groene collectie van Rotterdamse  gemeenschapsinitiatieven op het gebied van stedelijke natuur. Ze vertegenwoordigen de ambitie van de IABR om de relatie tussen architectuur en natuur te veranderen. Maar hoe komt dit tot leven in en rondom de stad, wie zijn de mensen achter de grote natuurvisies en wat kunnen we van hen leren? Sabine en Jocelyn maken de serie "Hoopzaaiers" en gaan in gesprek met de mensen die stappen zetten richting een architectuur die, in samenwerking met de natuur, bouwt voor de generaties na ons. Te midden van het bruisende stedelijke landschap van Rotterdam is Shared Grounds bij de Gouwplein Biodiversiteitstuin een baken van gemeenschap, kunst en milieubeheer in de wijk Oud Charlois. Oorspronkelijk was dit een ongebruikt openbaar terrein, maar het is getransformeerd tot een plek waar interacties kunnen ontstaan tussen mensen en niet-mensen. Shared Grounds is opgericht vanuit de gezamenlijke visie van kunstenaars uit Rotterdam Zuid, Kate Price en Guillem S. Arquer, die elkaar vonden in hun passie voor composteren. Hun samenwerking, samen met de inspanningen van Maziar Afrassiabi, oprichter en directeur van Rib—een experimentele hedendaagse kunstinstelling in de buurt—heeft dit ooit vergeten stuk land omgevormd tot een tuin met een sterke, innovatieve visie op het gebruik van ruimte. Maziar deelt inzichten in de reis van Rib en de integrale rol ervan in de ontwikkeling van de tuin. De transformatie van Shared Grounds gebeurde niet van de ene op de andere dag—het vereiste aanzienlijke inspanning en toewijding om van wat ooit over het hoofd werd gezien, een geliefde gemeenschapsruimte te maken. "In 2019 grepen we de kans om dit stuk land nieuw leven in te blazen en het te integreren in een breder netwerk.” Kate beschrijft de praktische stappen die moesten worden ondernomen om met het gebied te werken: "We begonnen met het opruimen van puin en experimenteerden vervolgens met verschillende biodiversiteitsbewuste praktijken, zoals het maken van droge heggen om het organisch materiaal dat we op de locatie verzamelden te composteren. Bovendien installeerden we een insectenhotel." Guillem legt verder de uitdagingen en intenties achter hun werk uit: "Deze ruimte was in feite een 'niet-plaats', zonder gedefinieerd doel, wat het een boeiende omgeving maakte om te observeren hoe verschillende gebruikers ermee omgaan. We wilden meer doen dan alleen het mooier maken: we wilden ruimte creëren voor menselijke en meer-dan-menselijke buren, waarbij we rekening hielden met en respect toonden voor de soorten die al, al dan niet tijdelijk, gebruik maakten van de ruimte, als onderdeel van dat ecosysteem. Het project daagt traditionele opvattingen over parkbeheer uit en moedigt een dialoog aan over co-existentie en wederzijds respect tussen mensen en ecologische processen."Het project heeft uitdagingen gekend, met name bij het navigeren door gemeentelijke regelgeving en het beheren van uiteenlopende verwachtingen binnen de gemeenschap. "Ondanks dat we worden gefinancierd door de gemeente Rotterdam, is er een kloof met haar operationele systemen”, verteld Guillem. “Helaas hebben de onderhoudsteams van de stad herhaaldelijk de planten weggehaald die we zorgvuldig hadden verzorgd —ironisch genoeg, de planten die ze zelf gefinancierd hebben." Het Shared Ground-team heeft een strategische reactie ontwikkeld op dit voortdurende probleem. "We merkten dat de onderhoudsteams bepaalde planten sparen die ze herkennen als 'overheidsplanten'—de planten die volgens officiële normen 'goed' zijn. Dus hebben we onze strategie aangepast om onze recent geplante soorten te groeperen met die van de gemeente—zo vermengen we effectief onze inspanningen met het bestaande “gemeentelijke landschap’. Deze aanpak heeft onze tuin in een soort guerrilla tuin veranderd, waar we voortdurend aanpassen en innoveren als reactie op deze uitdagingen. Het is fascinerend om jezelf onder te dompelen in deze complexe dynamiek."Guillem bespreekt hun inspanningen om dit stuk land opnieuw te definiëren, voorbij het conventionele label van een park, en benadrukt de complexe relaties die dit stedelijke gebied beïnvloeden: "We streven ernaar traditionele definities te overstijgen en de authentieke dynamiek in real-time te begrijpen die dit gebied kenmerken. Een park biedt meerdere mogelijkheden gedurende een enkele dag—het wordt 's ochtends op één manier gebruikt en 's avonds op een heel andere manier. Het labelen als een 'park' of 'tuin' is slechts een hele menselijke en nauwe manier om land te interpreteren. De dieren, dakloze Rotterdammers die 's nachts onderdak vinden, of het kind dat overdag speelt, interacteren elk op hun eigen manier met de ruimte, wat de ware diversiteit van de gemeenschap weerspiegelt. Elk gebruik van de ruimte voegt een laag toe aan het verhaal: dit begrip stelt ons in staat om de bijdrage ervan aan de gemeenschap echt te waarderen en te verrijken," legt Guillem uit.Het team achter de tuin hoopt dat hun inspanningen andere steden zullen aanmoedigen hun aanpak van stedelijke groene ruimtes te herzien. Maziar breidt deze visie verder uit: "Binnen het domein van stedelijke architectuur worden we vaak geassocieerd met het concept van ‘een park’, terwijl er talloze onderbenutte ruimtes zijn die de gemeenschap zouden kunnen dienen—als er maar meer steun zou zijn van gemeentelijke systemen. Onze focus ligt niet alleen op het verbeteren van biodiversiteit en het bevorderen van connecties: we willen een vergeten plek transformeren tot een erkende en gekoesterde lokale tuin. Door dergelijke innovatieve praktijken toe te passen, vestigen we de aandacht op urgente stedelijke kwesties, waardoor wat ooit onzichtbaar was, naar de voorgrond van het publieke bewustzijn wordt gebracht." Kate benadrukt het belang van elke interactie binnen de tuin en merkt op: "Elke interactie, hoe klein ook, is cruciaal om een plek te erkennen en te waarderen. Deze momenten van betrokkenheid zijn net zo belangrijk als de bredere ecologische veranderingen die we nastreven."Benieuwd naar Shared Grounds? <a href="https://dev.content.iabr.nl/media/pages/nature-of-hope/botanical-monuments/8da702d146-1719488812/a3_map_def_nl.pdf" target="_blank">Klik hier</a> voor hun plek op de Botanical Monuments route. Openingstijden, activiteiten en meer informatie vind je <a href="https://iabr.nl/nature-of-hope/botanical-monuments" target="_blank">hier</a>.

Shared Grounds

Nature of Hope benadert architectuur als ecologische praktijk. Mensen staan daarin niet los van de natuur, maar zijn er een integraal onderdeel van. Maar het binaire denken waarin natuur alles is wat niet menselijk is of door mensen gemaakt, heeft een lange en dominante geschiedenis. Ter introductie van de tentoonstelling vroeg IABR daarom onderzoekers, filosofen, historici en schrijvers te reflecteren op hoe we kijken naar natuur. Elke week delen we hier een van die bijdrages, die ook in de tentoonstelling te zien zijn. William Myers reflecteert op misschien wel het eerste organogram.  Dit diagram is een gelaagd voorstel voor de ordening van organisatorische rollen, verantwoordelijkheden en verbindingen in een mobiliteitsnetwerk. De context is die van een spoorwegstelsel dat rond 1855 werd ontwikkeld, in de hoogtijdagen van expansie en modernisering van de Verenigde Staten in de regio’s New York, New Jersey en Pennsylvania. Het voorstel zit niet alleen boordevol informatie over arbeidshiërarchie, functie-inhoud en rapportagestructuur, maar noemt ook de locatie van kantoren, eetgelegenheden en machinefabrieken.   De  markante, vertakkende vorm van het diagram doet denken aan die van bomen, met details die lijken op ontluikende groei langs de lijnen die knooppunten verbinden. Het algehele uiterlijk kan verwijzen naar de boswilg, of Salix caprea, een boom die voorkomt in zowel de regio’s van het spoornetwerk als in Schotland, waar McCallum geboren is.  Het diagram is een product van een unieke context: een kaart van machtsverhoudingen, een op bijna militaristische toon beschreven commandostructuur, met directeuren als ‘springbronnen van macht’ en met de nadruk op de rollen van ‘President’ en ‘General Superintendent’ (hoofdopzichter). In deze periode vonden de baanbrekende activiteiten van pioniers en veroveraars weliswaar verder naar het westen van de Verenigde Staten plaats, maar het essentiële verlangen om zowel het landschap als de mensen te organiseren en te controleren komt hier krachtig tot uitdrukking. Maar ook al is het diagram nog zo ambitieus en groots opgezet, toch is een van zijn unieke kwaliteiten de visualisatie, misschien wel voor het eerst, van wat we nu als alledaags beschouwen: het belang van het middenmanagement. Dit diagram van de New York and Erie Railroad, dat een organisatieplan voorstelt, toont de verdeling van de academische taken en het aantal en de klasse van de werknemers per afdeling: uit de aangiften van september 1855

William Myers - Plan of Organization, New York and Erie Railroad

ARCH+ The Business of Architecture publiceerde een <a href="https://dev.content.iabr.nl/media/pages/nature-of-hope/exhibition/1319525256-1726736551/archbusiness_rotterdam_biennale_es-1.pdf">PDF over Nature of Hope</a>, met inzichten in hoe architectuur hedendaagse crises kan aanpakken en onze relatie met het milieu, materialen en gemeenschappen kan hervormen. Saskia van Stein, Janna Bystrykh, Hani Salih, Noortje Weenink, Catherine Koekoek en Alina Paias schreven allemaal een kort stuk voor deze publicatie. Je kunt alle Engelstalige publicaties van ARCH+ <a href="https://archplus.net/de/shop/english-publications/" target="_blank">hier</a> vinden.Oorspronkelijk gepubliceerd in ARCH+ The Business of Architecture (september 2024)Liaison-Building as a Cultural Strategy door Saskia van Stein:Deze sectie onderzoekt de rol van architectuur en stedelijke planning in het aanpakken van sociaal-ecologische crises. Het benadrukt hoe de discipline haar medeplichtigheid moet confronteren in materiële extractie, arbeidsuitbuiting en CO2-uitstoot. Het stuk introduceert ook het centrale thema van de IABR 2024, Nature of Hope, als een ruimte voor kritische reflectie en actie om duurzame, regeneratieve toekomsten te creëren.Learning from Land-Based Practices door Janna Bystrykh:Janna bespreekt het concept van regeneratieve praktijken, oorspronkelijk uit de biologische landbouw, en de toepassing ervan in architectuur. Door biodiversiteit, bodemgezondheid en gemeenschapsopbouw te integreren, pleit ze voor een verschuiving naar ecologisch ontwerp dat gericht is op het herstellen van ecosystemen en het verbeteren van menselijk welzijn.Infrastructure and Systems door Hani Salih:Deze sectie gaat in op hoe infrastructuur en ontwerp worden beïnvloed door politieke en economische systemen en ze zelf beïnvloeden. Het benadrukt de noodzaak voor architecten om na te denken over de lagen van infrastructuur, consumptie en waardesystemen die de gebouwde omgeving vormgeven, en stelt nieuwe manieren voor om systemen met elkaar te verbinden en veerkracht te bevorderen.Resistance as (Architectural) Practice door Noortje Weenink:Noortje onderzoekt hoe architectuur een instrument kan zijn voor activisme en verzet. Ze presenteert voorbeelden zoals The Beacon van Extinction Rebellion, die illustreren hoe architectuur sociale bewegingen kan versterken en systemische structuren kan uitdagen door middel van fysieke en symbolische acties.Collective Work and Knowledge door Alina Paias:Alina bespreekt het belang van allianties boven samenwerkingen in de architectonische praktijk. Ze belicht voorbeelden van collectief werk en vaardigheidsuitwisseling, waarbij ze focust op hoe niet-commerciële, gemeenschapsgerichte inspanningen de manier waarop architecten omgaan met ruimte en materialen kunnen herdefiniëren, vaak door te leren van traditionele gemeenschappen en gemarginaliseerde stemmen.Practice Place: Conditions for Hope door Catherine Koekoek:Catherine benadrukt de noodzaak voor architectuur om ecologische benaderingen aan te nemen door zowel de processen als materialen te transformeren. Ze betoogt dat het creëren van voorwaarden voor regeneratieve praktijken collectieve verkenning, activisme en samenwerking vereist, met als doel de toekomst van het vakgebied te herdefiniëren door het samenbrengen van diverse perspectieven.<a href="https://dev.content.iabr.nl/media/pages/nature-of-hope/exhibition/1319525256-1726736551/archbusiness_rotterdam_biennale_es-1.pdf">Bekijk de PDF</a>

ARCH+ The Business of Architecture - "Nature of Hope"

Nature of Hope benadert architectuur als ecologische praktijk. Mensen staan daarin niet los van de natuur, maar zijn er een integraal onderdeel van. Maar het binaire denken waarin natuur alles is wat niet menselijk is of door mensen gemaakt, heeft een lange en dominante geschiedenis. Ter introductie van de tentoonstelling vroeg IABR daarom onderzoekers, filosofen, historici en schrijvers te reflecteren op hoe we kijken naar natuur. Elke week delen we hier een van die bijdrages, die ook in de tentoonstelling te zien zijn. Alex Putzer reflecteert op de Rechten van de Natuur. Natuurrechten zijn de neerslag van een concept dat de waarde van de natuur erkent, onafhankelijk van menselijke belangen. Ze vinden hun oorsprong in het baanbrekende artikel ‘Should Trees Have Standing’ van Christopher Stone (1972) en blazen het relationele begrip tussen mensen en hun omgeving nieuw leven in. Het is een concept dat altijd heeft bestaan in zowel de westerse als de niet-westerse wereld, maar het is ook een concept dat maar al te vaak werd genegeerd.  Te midden van meervoudige milieucrises bieden concepten zoals het menselijke recht op een gezond milieu nieuwe hoop. Natuurrechten gaan een stap verder en beschermen de natuur vanwege haar intrinsieke waarde. Beslissingen moeten recht doen aan de menselijke en de niet-menselijke natuur. Dit radicale idee zet de natuurrechten op één lijn met revolutionaire concepten uit het verleden. Copernicus en Galileo verdedigden de stelling dat de zon het middelpunt van het zonnestelsel was, en niet de aarde. Darwin en Wallace toonden aan dat de mens niet meer dan één van de vele levensvormen was. Natuurrechten combineren een dergelijke hercentrering en decentrering om de verstrengelde realiteit beter weer te geven in de ethiek en in de wet. Door middel van natuurrechten, om artikel 71 van de grondwet van Ecuador (2008) te citeren, krijgt de natuur ‘het recht op integraal respect voor haar bestaan’. Er ontstonden tussen 2006 en 2024 niet minder dan 495 theoretische en praktische initiatieven in veertig landen en gebieden over de hele wereld; het beeld dat zij oproepen is dat van een rijkgeschakeerde beweging. De diverse culturele uitdrukkingen en wettelijke implementaties van de natuurrechten maakt het traceren ervan tot een uitdaging. De Eco Jurisprudence Monitor is deze uitdaging aangegaan en documenteert sinds 2022 wereldwijde initiatieven. De website fungeert als een continu bijgewerkt interactief platform dat werkt volgens de principes van open toegang en samenwerking. De hier gepresenteerde kaart is gebaseerd op de gegevens van de Eco Jurisprudence Monitor. Zowel de kaart als de Monitor zijn bedoeld om een alliantie op te bouwen tussen burgers, activisten, beleidsmakers, onderzoekers en uiteindelijk de hele natuur.

Alex Putzer - The Rights of Nature: Mapping a Global Movement 2024

Wie werkt er dagelijks aan een groene toekomst? Om te laten zien hoe grote ideeën over groen hun weg vinden naar de praktijk, is "Botanical Monuments" onderdeel van deze editie van de biënnale: een groene collectie van Rotterdamse  gemeenschapsinitiatieven op het gebied van stedelijke natuur. Ze vertegenwoordigen de ambitie van de IABR om de relatie tussen architectuur en natuur te veranderen. Maar hoe komt dit tot leven in en rondom de stad, wie zijn de mensen achter de grote natuurvisies en wat kunnen we van hen leren? Sabine en Jocelyn maken de serie "Hoopzaaiers" en gaan in gesprek met de mensen die stappen zetten richting een architectuur die, in samenwerking met de natuur, bouwt voor de generaties na ons.Een van de Botanical Monuments is het Hefpark: twaalf jaar geleden nog braakliggend terrein, maar nu een stukje stad vol met bloeiende klaprozen, aardbeienplantjes, zoemende bijen en scharrelende kippen. Het park, aan de voet van de Hefbrug, vormt een uniek groen stukje stad, ontstaan uit initiatieven van Rotterdammers en praktische besluiten van de gemeente. Het bestaat uit een serie aaneengeschakelde moestuintjes, bloeiende grasvelden die insecten en vogels aantrekken, slingerende paden en een klein tuinhuisje waar bezoekers koffie kunnen drinken.Vrijwilliger Caspar vertelt: "Van station Rotterdam Zuid tot aan de Hofbogen liep een lange, onbebouwde strook stad boven de spoortunnels. Omdat het boven een spoortunnel ligt, kon er niet gebouwd worden. Het was niet om aan te zien in die tijd. Toen de bouwplannen door de financiële crisis on hold werden gezet, gaven buurtbewoners en de gemeente samen een tijdelijke invulling aan het terrein met moestuintjes als resultaat. Samen met andere buurtbewoners wilden we hier iets moois van maken - als dank kreeg ik een eigen moestuin die ik nu al twaalf jaar onderhoud." Twintig mensen van diverse culturen, leeftijden en achtergronden beheren samen het Hefpark. Ze komen hier regelmatig bijeen om hun tuinen te onderhouden en elkaar te ontmoeten.Er is inmiddels een lange wachtlijst voor een moestuintje in het Hefpark, en dat is niet voor niets: het is een bijzonder stukje groen in een dichtbebouwd stadsdeel van Rotterdam. We lopen langs de weelderige tuin van Casper. Alles lijkt in bloei te staan. "Mijn tuin is een ontplofte bende, maar het gaat mij om de diversiteit en de kleuren," zegt Casper. "Ik houd geen strikte planning of filosofie voor mijn tuin aan - geen ingewikkelde hippe tuiniermethoden hier, gewoon laten groeien zoals het komt. Elke dag kijk ik welke plant er opkomt. De planten bepalen zelf wat ze van mij willen als verzorger en hoe mijn tuin eruitziet," aldus Casper over zijn tuinierstrategie.Caspar’s tuin illustreert het organische karakter van de community rondom het Hefpark. "Als we het over verbinden hebben, is dat wat ik de natuur toeschrijf," zegt Caspar. "Maar er is niemand die bepaalt hoe dat hier moet gebeuren en hoe mensen hun tuin moeten beheren. De een komt dagelijks, de ander eens in de zes maanden. Sommige mensen doen ingewikkelde dingen met permacultuur, anderen verbouwen alleen uien. Je hebt ook mensen die drukker zijn met activiteiten dan tuinieren zelf op deze plek. Denk aan verjaardagsfeestjes, live muziek, plantaardige food kitchens, schilderworkshops en yoga dan met tuinieren. Heel divers dus," licht Caspar toe. “Daarnaast maken ook hangjongeren, daklozen en junks gebruik van het park. Het heeft wel wat, dat is namelijk ook hoe de stad leeft. Ze drinken hun biertje en roken hun sigaretje onder de bomen."De roestige brug op de achtergrond biedt niet alleen een uniek stadsgezicht. Aan de andere kant van de Maas bevindt zich een ander deel van het park, beheerd door de gemeente. Dit contrast tussen gemeentelijk beheer en het beheer door bewoners toont twee uitersten van hoe natuur en urbanisatie elkaar kunnen ontmoeten. Het verschil brengt echter ook uitdagingen met zich mee voor het Hefpark. "We doen hier alles zelf. Het park heeft geen huisnummer, dus we kunnen het afval niet kwijt en het is een magneet voor vuil. De vuilnisbakken stromen regelmatig over veel afval komen in de tuintjes terecht," legt Caspar uit. Ondanks deze problemen ziet hij veel potentie: "Ik zou het fantastisch vinden als het hier een soort stads biotoop wordt. Wel met muren, anders blijven mensen afval gooien", aldus de tuinder. Overigens hebben de kippen op het terrein de muur helemaal niet nodig. Zij blijven organisch altijd op het kleine stukje terrein, ondanks de drukke weg eromheen.Benieuwd naar het Hefpark? <a href="https://dev.content.iabr.nl/media/pages/nature-of-hope/botanical-monuments/8da702d146-1719488812/a3_map_def_nl.pdf" target="_blank">Klik hier</a> voor hun plek op de Botanical Monuments route. Openingstijden, activiteiten en meer informatie vind je <a href="https://iabr.nl/nature-of-hope/botanical-monuments" target="_blank">hier</a>.

Hefpark

Het IABR 2024: Nature of Hope educatie symposium, <a href="https://iabr.nl/en/nature-of-hope/updates/educatiesymposium-nature-of-knowledge">Nature of Knowledge</a>, dat plaatsvindt op vrijdag 20 september, zal innovatieve benaderingen in het architectuur- en ruimtelijk ontwerponderwijs onderzoeken. Aangezien de huidige tijd om systeemverandering vraagt, besteden we met vooraanstaande sprekers aandacht aan de experimentele vormen van onderwijs die ontwerpers voorbereiden op het vormgeven van alternatieve collectieve toekomsten. Een van de keynote sprekers van de dag, <a href="https://profiles.uts.edu.au/Daniel.Barber" target="_blank">Daniel Barber</a>, voorzitter van Architectuurgeschiedenis en -theorie aan de TU Eindhoven - tot voor kort was hij hoofd van de School of Architecture aan de University of Technology Sydney en gerenommeerd historicus en theoreticus. Barber specialiseert zich in de milieudimensies van architectuur door de tijd heen. We spraken met Daniël over zijn visie op onderwijs en architectuur —een voorproefje van de inzichten die hij zal delen op het aankomende symposium op 20 september. Knowledge for a post-growth worldBarber, samen met vier andere sprekers, opent het symposium met Blok 1: Knowledge for a post-growth world. Deze sessie zal de dringende noodzaak bespreken voor de ontwerp- en bouwsectoren—verantwoordelijk voor een derde van het afval op stortplaatsen en 40% van de koolstofuitstoot—om verder te gaan dan verouderde modellen van productie en extractie. In het licht van ecologische en sociale crises zal het symposium nieuwe kaders verkennen die traditionele opvattingen over natuur uitdagen en pleiten voor regeneratieve en eerlijke praktijken die passen bij een eindige planeet. Tijdens het symposium zal Barber twee belangrijke onderwerpen bespreken: hoe we architecten kunnen onderwijzen over decarbonisatie en hoe ontwerp kan bijdragen aan een rechtvaardige energietransitie. Zijn essay uit 2019, After Comfort, heeft wereldwijd een discussie op gang gebracht over de rol van ontwerp bij het veranderen van gewoontes en patronen in de gebouwde omgeving. Volgens Barber moeten zowel ontwerppraktijken als sociale gedragingen veranderen om aanzienlijke verminderingen in koolstofuitstoot te realiseren. "We moeten leren hoe we kunnen leven in ruimtes zonder fossiele brandstoffen – dat hoeft niet ingewikkeld te zijn," zegt Barber. Hij benadrukt dat het cruciaal is om in het architectuuronderwijs te onderzoeken hoe het vak zich kan positioneren tegenover deze uitdagingen, met een sterke focus op belangenbehartiging en maatschappelijke betrokkenheid. "In hun ontwerpinterventies," legt Barber uit, "zullen toekomstige architecten steeds vaker optreden als agenten van decarbonisatie, waarbij ze gebouwen beschouwen als dragers van koolstof en als instrumenten voor koolstofbeheer."Als historicus onderzoekt hij zowel technologiegedreven verhalen als traditionele bouwmethoden. “We moeten voorzichtig zijn met zowel technologische oplossingen als met een nostalgische idealisering van de natuur,” zegt hij. Hij spoort zijn studenten aan, zowel in ontwerp als geschiedenis, om decarbonisatie centraal te stellen. “We moeten kritisch reflecteren op het feit dat de architectuurgeschiedenis grotendeels samenvalt met een geschiedenis van koolstof productie. Veel duurzame benaderingen hebben geleid tot meer bouw en meer energieverbruik. Hoe kunnen we strategieën van sufficiëntie en andere manieren om de absolute vraag te verminderen integreren in het werk van de architect?”Het educatiesymposium Nieuwsgierig geworden? Op vrijdag 20 september, tijdens The Nature of Knowledge, zal Daniel Barber, samen met andere inspirerende sprekers, deze baanbrekende ideeën onderzoeken en bijdragen aan een beweging die de basisprincipes van stedelijk ontwerp herdefinieert. Meer informatie, het volledige programma en tickets voor het symposium vind je <a href="https://iabr.nl/en/nature-of-hope/updates/educatiesymposium-nature-of-knowledge">hier</a>.

Daniel Barber over decarbonisatie in ontwerp

Wie werkt er dagelijks aan een groene toekomst? Om te laten zien hoe grote ideeën over groen hun weg vinden naar de praktijk, is "Botanical Monuments" onderdeel van deze editie van de biënnale: een groene collectie van Rotterdamse  gemeenschapsinitiatieven op het gebied van stedelijke natuur. Ze vertegenwoordigen de ambitie van de IABR om de relatie tussen architectuur en natuur te veranderen. Maar hoe komt dit tot leven in en rondom de stad, wie zijn de mensen achter de grote natuurvisies en wat kunnen we van hen leren? Sabine en Jocelyn maken de serie "Hoopzaaiers" en gaan in gesprek met de mensen die stappen zetten richting een architectuur die, in samenwerking met de natuur, bouwt voor de generaties na ons. Ja, je leest het goed: midden in Rotterdam ligt een verborgen moeras, bekend als het Arie Berkelaarpad, of zoals de buurt het noemt, Charlois Swamp. Op het kronkelige, 120 meter lange pad ontmoeten we muzikant John Hill, de initiatiefnemer die het onderhoud van dit park op zich heeft genomen. John, oorspronkelijk afkomstig uit Ierland, heeft een diepe band met de natuur en heeft zijn passie ingezet om het moeras nieuw leven in te blazen. “Het pad werd in 2014 aangelegd maar raakte in verval. Het werd herontdekt door fluitspelende buurtbewoners van Charlois Swamp, waaronder ikzelf, die de plek begonnen te gebruiken voor hun muziek vanwege de mooie akoestiek. Zo kwamen we op het idee om het toegankelijker te maken en kreeg het langzaam een nieuw leven”, vertelt John.De eerste vraag is natuurlijk: hoe beheer je een moeras? "Het was aanvankelijk een uitdaging vanwege een gebrek aan ervaring," vertelt John. "Gelukkig bood het Lands Moeras Fonds veel waardevolle informatie en zijn er nu zo'n vijftien vrijwilligers uit de buurt die wekelijks komen om afval te rapen en te snoeien." Hij vervolgt: "Het is bijzonder wat ons werk heeft gedaan voor de biodiversiteit van het gebied. Met het leggen van tegels, schoonmaken en het beschermen van broedende ganzen - vorig jaar hadden we er nog één, dit jaar al dertien - is het moeras getransformeerd. Daarnaast is veertig procent van het moeras nu water en hebben zich vijftig kikkers gevestigd."Over het pad lopen voelt alsof je even uit de stad bent. Dit was ook de visie van Arie Berkelaar, die het oorspronkelijke pad heeft aangelegd, om een paradijs voor mens en dier te creëren. John Hill vervolgt: "Arie's visie was altijd om een plek te creëren waar mens en natuur in harmonie konden samenleven. Ik probeer die droom levend te houden door het gebied toegankelijk en sociaal te maken." Oorspronkelijk was er een recht pad, maar door overlast van fastfoodbezorgers op elektrische fietsen die er doorheen sjeesden, werd het gebied niet aantrekkelijk om te ontspannen. "Daarom is het pad nu aangepast met meer bochten, wat een rustiger en uitnodigender sfeer creëert," licht Hill toe. Nu komen er 's zomers families om te picknicken, maken buurtbewoners er muziek, en 's winters kun je er schaatsen of pootje baden.Het onderhoud aan het pad is momenteel de belangrijkste verbindende factor voor de mensen die hier komen. Dagelijks onderhoud omvat het bestrijden van afval, snoeien en het voorkomen van overwoekering om het pad begaanbaar te houden. "Hoe we onze community bij elkaar hebben gekregen? Dit ging eigenlijk heel organisch," vertelt John. "Het moeras trekt nu mensen aan die willen bijdragen vanuit hun eigen ervaring en interesse, waardoor er spontaan een gemeenschap ontstaat. We starten binnenkort ook met social media om dit voorbeeld breder te delen en te laten zien hoe burgers zelf een stuk grond kunnen beheren, iets wat vaak onbekend is. We fietsen altijd langs groen, maar weten niet dat als je het echt wil, je er ook echt een relatie mee kan opbouwen.”Van een berm tot een moeras dat toegankelijk is voor stadsbewoners: dit initiatief toont hoe stedelijk groen, ongeacht de schaal of vorm, op nieuwe en creatieve manieren kan worden benut. "In Ierland is er een sterke relatie met de natuur, maar er is minder ruimte om zelf iets te ondernemen in natuurbehoud. Mensen weten vaak niet dat ze zelf een stuk grond in een stad kunnen beheren als ze dat willen. "Met Charlois Swamp willen we laten zien dat het mogelijk is en hoe je dat kunt doen," aldus Hill. "Het is geweldig om te zien hoe dit gebied een ontmoetingsplek is geworden voor mensen van alle leeftijden, maar vooral hoe natuurbeheer en community samenkomen."Benieuwd naar Charlois Swamp? <a href="https://dev.content.iabr.nl/media/pages/nature-of-hope/botanical-monuments/8da702d146-1719488812/a3_map_def_nl.pdf" target="_blank">Klik hier</a> voor hun plek op de Botanical Monuments route. Openingstijden, activiteiten en meer informatie vind je <a href="https://iabr.nl/nature-of-hope/botanical-monuments" target="_blank">hier</a>.

Charlois Swamp

Op 14 juli voegde de Weense feministische architecte en onderzoekster Karin Reisinger zich na de vertoning van Jumana Manna’s film Foragers bij ons voor een rondleiding door de tentoonstelling en een gesprek. Alina Paias en Catherine Koekoek hadden de maanden daarvoor met Karin aan haar tentoonstellingsbijdrage Listening Station gewerkt. Deze installatie gaat over de mogelijkheid, hoopvol te blijven handelen op een plek waar op een gewelddadige manier grondstoffen worden gewonnen. Het was de eerste keer dat Karin de installatie in het echt zag. Het was ontroerend om haar te horen spreken over haar achtergrond en haar werk in het noordelijkste deel van Zweden. Ter afsluiting droeg Karin het gedicht In the Spirit van Lis-Mari Gurák Hjortfors voor. Listening Station belicht het werk van Pernilla Fagerlönn, Lis Mari Gurák Hjortfors, Miriam Vikman en Karina Jarrett. Zij werken in Malmberget, een stadje dat op het punt staat te verdwijnen door de komst van diverse mijnbouwondernemingen, waaronder een ijzerertsmijn. Karin vertelde ons dat de laatste bewoners in augustus zullen verhuizen. De vier vrouwen, wier verhalen u kunt beluisteren in de tentoonstelling, borduren, wandelen, organiseren evenementen en schrijven poëzie om hun omgeving terug te winnen. Malmberget is zoveel meer dan een plek waar de grond wordt uitgeput: het is ook een plek vol leven, Sami-cultuur en geschiedenis. Hoe handel je hoopvol wanneer je het gevoel hebt dat je geen toekomst hebt? Hoewel de meeste leefomgevingen niet zo extreem zijn als Malmberget, is dit een vraag waar we allemaal op verschillende manieren mee te maken hebben. Foragers is een document over de invloed van Israëlische natuurbeschermingswetten op de foerageergewoonten in Palestina. De installatie laat zien hoe onderdrukkende wetgeving en economische beperkingen de band doorsnijden die de Palestijnen met hun land hebben (en hadden, ook al vóór de genocide in Gaza, die nu al bijna 10 maanden aan de gang is). Tegelijkertijd belicht het ook de vaak humoristische wijze waarop de Palestijnen hun verzet tonen tijdens het foerageren. De installatie is een mix van fictie en documentaire. We hebben niet alleen Karin, maar ook Golnar Abbasi uitgenodigd voor een bespiegelend gesprek in aanwezigheid van publiek op de zondagmiddag. Golnar is als kunstenaar/architect, onderzoeker, uitgever en docent actief in Rotterdam en was daarnaast een van de docenten van Catherine Koekoek tijdens haar studie in Delft. Welke strategieën en welk gereedschap kunnen wij ontwerpers gebruiken om hoopvol te handelen onder gewelddadige omstandigheden? Golnar stelde dat de schadelijke gevolgen van het handelen van architecten – zoals de gevolgen van ons staalgebruik voor de gemeenschap van Malmberget – vaak worden verdoezeld. Het documenteren van deze gevolgen en onteigeningsgeschiedenissen is een cruciale stap die ontwerpers moeten zetten om de weg vrij te maken voor een andere toekomst. En misschien, zei Karin, is het juist goed dat we geen kant-en-klaar gereedschap hebben om onder deze omstandigheden te gebruiken. Dit daagt ons immers uit om het gereedschap dat we nodig hebben te ontwikkelen. Om met Audre Lorde te spreken: het gereedschap van de meester kan niet worden gebruikt om het huis van de meester te ontmantelen. Het eerste hoopgesprek vond plaats op 14 juli. De opname van het evenement kun je <a href="https://youtu.be/R9mf5RMsVfc" target="_blank">hier</a> bekijken.

Ontwerpen aan hoop in gewelddadige omstandigheden

Nature of Hope benadert architectuur als ecologische praktijk. Mensen staan daarin niet los van de natuur, maar zijn er een integraal onderdeel van. Maar het binaire denken waarin natuur alles is wat niet menselijk is of door mensen gemaakt, heeft een lange en dominante geschiedenis. Ter introductie van de tentoonstelling vroeg IABR daarom onderzoekers, filosofen, historici en schrijvers te reflecteren op hoe we kijken naar natuur. Elke week delen we hier een van die bijdrages, die ook in de tentoonstelling te zien zijn. Rosi Braidotti beschrijft wat ruimte-afval ons vertelt over de tijd waarin we leven.  De posthumane periode is een lastige. De meeste mensen zijn het er inmiddels wel over eens dat we op aarde problemen hebben met milieuvervuiling, afval, en uitputting. En raad eens? We hebben dit probleem naar de ruimte geëxporteerd, naar een baan om de aarde en naar de dichtstbijzijnde en dierbaarste onder onze satellieten: de maan.   Uit recente studies blijkt dat de mensheid het maanoppervlak al in 1959 begon te beïnvloeden, toen het eerste door mensen gemaakte object werd gelanceerd. Na de eerste maanlanding in 1969 nam de invloed van de mensheid toe. Uiteindelijk hebben er tussen 1969 en 1972 twaalf NASA-astronauten op het maanoppervlak gelopen. Aanhoudend menselijk ingrijpen – inclusief meer dan honderd ruimtevoertuigen die de afgelopen zestig jaar naar onze natuurlijke satelliet zijn gelanceerd – heeft zijn sporen nagelaten. Ruimtevoertuigen maken soms noodlandingen op de maan. Ze brengen er niet alleen mensen, maar ook allerlei apparatuur, zoals rovers, naartoe. Naar schatting ligt er op dit moment 227.000 kilo afval op het maanoppervlak, waaronder buggy’s, uitwerpselen, standbeelden, golfballen, menselijke as, familiefoto’s en vlaggen.  Mensen hebben de maan of andere hemellichamen nog niet eens volledig verkend, laat staan er gewoond – de eerste menselijke nederzetting is gepland voor 2026 –, maar ze hebben ze wel alvast vervuild. Er bevinden zich momenteel 12.897 satellieten en vliegende objecten in een baan om de aarde. Deze situatie benadrukt de schaal van het fenomeen dat bekendstaat als het maan-antropoceen. Er beginnen dingen te veranderen wanneer mensen zich onuitgenodigd op bepaalde plekken vertonen, en niet ten goede. De schade is al aangericht, misschien zelfs onomkeerbaar.   Andere mensen dromen van ruimteverkenning, maar ik ontferm me liever, met beide benen op de grond, voor de planeet waarop we wonen en voor de satelliet die onze donkere nachten verlicht. De ESA (European Space Agency) ontwierp en produceerde de zonnepanelen van de Hubble. Ze werden twee keer vervangen door astronauten van de Space Shuttle tijdens onderhoudsmissies, waarbij de gebruikte panelen voor inspectie terug werden gebracht naar ESTEC. Wetenschappers observeerden uit eerste hand het effect van inslagen van meteoroïden en ruimtepuin en van corrosie door zuurstofmoleculen uit de aardatmosfeer.

Rosi Braidotti - Solar panel from the Hubble Space

Wie werkt er dagelijks aan een groene toekomst? Om te laten zien hoe grote ideeën over groen hun weg vinden naar de praktijk, is "Botanical Monuments" onderdeel van deze editie van de biënnale: een groene collectie van Rotterdamse  gemeenschapsinitiatieven op het gebied van stedelijke natuur. Ze vertegenwoordigen de ambitie van de IABR om de relatie tussen architectuur en natuur te veranderen. Maar hoe komt dit tot leven in en rondom de stad, wie zijn de mensen achter de grote natuurvisies en wat kunnen we van hen leren? Sabine en Jocelyn maken de serie "Hoopzaaiers" en gaan in gesprek met de mensen die stappen zetten richting een architectuur die, in samenwerking met de natuur, bouwt voor de generaties na ons.We spraken met Koen en Anne Karin over hun werk en visie voor Stadspark West. "Het gebied is een waterrijk gebied van ruim 450 hectare midden in de stad en heeft een waaier aan groen, gebouwd en immaterieel erfgoed dat kenmerkend is voor de ontwikkeling van de stadsrand," legt Koen uit. "Je vindt er volkstuinparken, gemeentelijke parken, jachthavens, een hotel, de dierentuin, een manege, een camping, uitdagende natuurlijke speelterreinen, hondenspeelplaatsen, pleisterplaatsen, natuurbeleving, verschillende sportverenigingen, ruimte voor urban sports, trimbanen, wandel- en fietspaden. Van alles dus. De kwaliteit, schaal, diversiteit en verwevenheid van dit erfgoed is uniek voor Rotterdam.” Stadspark West is niet alleen een fysiek gebied, maar ook een idee voor de stad. Een parkcultuur zoals in andere grote Europese steden, kent Rotterdam niet echt. Toch lag die in Stadspark West feitelijk voor het oprapen. "Stadspark West is een complex en veelzijdig gebied omdat er al zoveel gebeurt", vertelt Koen. "Ons doel is vanaf het begin geweest om te werken met de diversiteit van hoe dit park wordt gebruikt. We hebben veel verenigingen, voorzieningen en clubs in dit gebied. Alle gemeenschappen beheren een stukje van het park zelf, en dat is uniek. We brengen dit onder één noemer, Stadspark West, een park dat verschillende functies samenvoegt en gemeenschappen verenigt onder een naam, zonder de eigenheid van elke plek te verliezen." De drijvende kracht achter dit initiatief is een groep actieve wijkbewoners met beroepen zoals architecten, stedenbouwkundigen, scenografen, grafisch ontwerpers en kunstenaars, waar de twee onderdeel van zijn. "Wij zijn onderzoekers, verbinders en aanjagers. Vanuit ons vakgebied en onze kennis van het gebied zetten we ons in om het op de kaart te zetten. Soms planten we zaadjes, soms oogsten we. Koen tekent vanuit zijn expertise bijvoorbeeld kaarten, terwijl ik meer verbindend werk doe door kleinschalige activiteiten te organiseren en gemeenschappen samen te brengen. Zo organiseren we van alles voor verschillende doelgroepen, van kanotochten, nachtwandelingen, veldtochten tot expert meetings", aldus Anne Karin. De kracht van hun aanpak ligt in samenwerking. "De aanpak is grassroots: we hebben fondsen van de gemeente en het rijk gekregen, maar de echte drager van het park is de betrokkenheid van het team", vervolgt Anne Karin. Van wandelen, fietsen, sporten en recreëren tot tuinieren, festivals bezoeken, varen en zelfs zwemmen: het park biedt voor iedere Rotterdammer wat wils. De ontwerpers zijn trots op wat ze hebben bereikt. Koen benadrukt het belang van een nieuwe houding als ontwerper, waarin het meer gaat over programmeren dan echt ontwerpen van fysieke structuren. "We werken met de dingen die er al zijn, en dat is een belangrijke breuk met traditionele participatietrajecten. Onze energie stemmen we af op de energie van de gebruikers van de plek. Het moet uit het gebied zelf komen en dat gebeurt ook echt. Mensen benaderen ons, van buurtbewoners tot studenten die ooit bij ons zijn geweest, en zorgen vooral dat mensen ons weten te vinden door ons zichtbaar te maken."Benieuwd naar Stadspark West? <a href="https://dev.content.iabr.nl/media/pages/nature-of-hope/botanical-monuments/8da702d146-1719488812/a3_map_def_nl.pdf" target="_blank">Klik hier</a> voor hun plek op de Botanical Monuments route. Openingstijden, activiteiten en meer informatie vind je <a href="https://iabr.nl/nature-of-hope/botanical-monuments" target="_blank">hier</a>.

Stadspark West

Over de stedelijke omgeving vanuit vogelperspectief, natuurinclusief ontwerp en de excursie door Vogelbescherming, Bureau Stadsnatuur en IABR.In de zoektocht naar een duurzame toekomst is de integratie van natuur in onze stedelijke omgevingen een belangrijk aandachtspunt geworden voor architecten, stedenbouwkundigen en natuurorganisaties. De aankomende <a href="https://iabr.nl/nature-of-hope/public-program#vogelbescherming-x-iabr-het-belang-van-natuurinclusief-ontwerpen">kennissessie</a> en digitale excursie op 18 september, mede georganiseerd door <a href="https://www.vogelbescherming.nl/" target="_blank">Vogelbescherming Nederland</a>, <a href="https://www.bureaustadsnatuur.nl/" target="_blank">Bureau Stadsnatuur</a> en de IABR, wil onderzoeken hoe we steden kunnen ontwerpen die zowel het menselijk leven als de natuurlijke wereld ondersteunen. We spraken met expert Merel Roks van Vogelbescherming Nederland en André van Bureau Stadsnatuur over het belang van natuurinclusief ontwerp en de excursie.Het belang van stedelijke biodiversiteitStedelijke gebieden worden vaak gezien als betonnen jungles, zonder ruimte voor natuur. Wat veel mensen echter niet weten of verwachten, is dat steden juist een enorm potentieel hebben om levendige ecosystemen te worden die een breed scala aan dier- en plantensoorten ondersteunen, waaronder vogels. Er bestaat een misvatting dat vogels en andere dieren alleen in natuurgebieden thuishoren, maar dat is helemaal niet het geval. Ondanks de vele stenen, zijn er soorten die juist floreren in een stad. Als je goed oplet, zul je merken hoeveel verschillende soorten vogels er eigenlijk rondvliegen. Zoals Merel Roks uitlegt: "Vogels zijn een indicator van hoe goed onze leefomgeving het doet. Ze zijn altijd op zoek naar een plek om een nest te bouwen, beschutting te vinden tegen roofdieren en voedsel te vinden. Als je vogels in je stad ziet, betekent dat dat ze een goede leefomgeving hebben gevonden. Maar als ze ineens verdwijnen, geeft dat aan dat het habitat niet langer geschikt is."Hoe vogels leven in stedelijke omgevingenTijdens de excursie worden deelnemers geïntroduceerd in de leefwerelden van vogelsoorten, niet alleen in visies voor de toekomst, maar ook in de manieren waarop vogels de stedelijke omgeving al bewonen. Vogels zien wolkenkrabbers als kliffen, parken als open velden en stadsstraten als plek om te jagen op prooi. Ze zien geen grenzen of structuren zoals wij die zien—ze vertalen deze simpelweg naar hun eigen overlevings-gerichte kijk op de omgeving. In Rotterdam bijvoorbeeld zijn hoge gebouwen de habitats geworden voor soorten die van nature hoge uitkijkpunten houden. "De slechtvalk, bijvoorbeeld, leeft graag op  hoge gebouwen in Rotterdam, net zoals ze op kliffen in de natuur zouden doen," legt Roks uit. Roks benadrukt dat door te begrijpen hoe vogels de stad ervaren, we hun behoeften beter kunnen opnemen in stedelijk ontwerp. "Elke soort heeft specifieke behoeften, en het is fascinerend om architectuurprofessionals te laten zien hoe vogels de stad en haar gebouwen ervaren, omdat ze dit gemakkelijk kunnen meenemen in hun werk. Als we rekening houden met hoe een vogel de stad ervaart, kunnen we dat vanaf de tekentafel meenemen in onze architectonische ontwerpen, zodat de nodige beschutting en voedsel aanwezig zijn," zegt ze. Deze benadering kan leiden tot duurzamere stedelijke omgevingen die zowel mens als dier ten goede komen.De toekomst vormgevenHet idee om voor vogels te ontwerpen is niet alleen theoretisch of visionair. Over de hele wereld worden in verschillende steden natuurinclusieve projecten met succes geïmplementeerd, en bieden zo een blauwdruk voor hoe we meer veerkrachtige en ecologisch evenwichtige stedelijke omgevingen kunnen bouwen. Dit is het doel van de excursie georganiseerd door Vogelbescherming, Bureau Stadsnatuur en IABR: toekomstige ontwerpers en planners inspireren met het gebruik van natuurinclusieve bouwtechnieken— ontwerpen die in harmonie zijn met de omgeving voor zowel mens als dier.André van Stadsnatuur sluit hierbij aan: “Soms wordt er onbedoeld vijandig design gecreëerd. Grote spiegelende glazen complexen en lichtvervuiling zijn bijvoorbeeld zeer desoriënterend voor vogels, vooral 's nachts. Steden zijn in principe ontworpen voor mensen, niet voor vogels. Hoe kunnen we het conflict tussen mens en dier verzachten zodat we in meer harmonie samenleven? Dat is de vraag van de toekomst.”Gelukkig is in de Roks ziet veel potentieel in natuurinclusieve ontwerpmethoden: "Er zijn veel mogelijkheden om biodiversiteit en ecologie op een creatieve manier te combineren met het ontwerp en de inrichting van onze omgeving, niet alleen voor mensen, maar ook voor vogels, en zo steden beter voor te bereiden op de uitdagingen van klimaatverandering. "We hebben eerder met IABR samengewerkt aan <a href="https://bouwnatuurinclusief.nl/award" target="_blank">de award voor natuurinclusief Bouwen &amp; Ontwerpen</a>."De excursieNieuwsgierig geworden? We nodigen je uit om deel te nemen aan de excursie op 18 september tijdens de Kennissessie en digitale excursie georganiseerd door Vogelbescherming Nederland, Bureau Stadsnatuur en IABR. De excursie biedt een unieke ervaring die leren combineert met verkenning: met een aantal experts uit verschillende disciplines, van (landschaps) -architect tot ecoloog, zullen we leren over de mogelijkheden om biodiversiteit in de gebouwde omgeving te bevorderen, biobased bouwen te stimuleren en het habitat van vogels in onze steden te verbeteren. De excursie is in het Nederlands. Raadpleeg <a href="https://iabr.nl/nature-of-hope/public-program">het programma</a> van IABR voor meer informatie over tickets en meer evenementen deze maand.Deelnemers kunnen ook gebruikmaken van <a href="https://mijnvogelroutes.vogelbescherming.nl/" target="_blank">een app</a> die hen begeleidt op een wandel- of fietsroute, waarbij elke stop onderweg een verhaal biedt over de relatie tussen architectuur en vogels. De inhoud in de app wordt opgeslagen, zodat je de informatie op elk moment kunt teruglezen.

De wolkenkrabber als Klif

Nature of Hope benadert architectuur als ecologische praktijk. Mensen staan daarin niet los van de natuur, maar zijn er een integraal onderdeel van. Maar het binaire denken waarin natuur alles is wat niet menselijk is of door mensen gemaakt, heeft een lange en dominante geschiedenis. Ter introductie van de tentoonstelling vroeg IABR daarom onderzoekers, filosofen, historici en schrijvers te reflecteren op hoe we kijken naar natuur. Elke week delen we hier een van die bijdrages, die ook in de tentoonstelling te zien zijn. Marinke Steenhuis neemt ons mee naar de oorzaak van dualistisch denken in het Nederlandse cultuurlandschap. Eeuwenlang gold er een duidelijke orde in het grondgebruik van de zandgronden van Noordwest-Europa. Mest voor op de essen werd geproduceerd door schapen op de collectieve agrarische heidegronden. De verenigde boerenorganisatie werd ‘de marke’ genoemd; haar leden hielpen elkaar bij de oogst en toonden noaberplicht bij geboorte, ziekte, overlijden en natuurrampen. Het landbouwsysteem was limitatief; water en bodem waren sturend en elk onderdeel van het cultuurlandschap werd benut. Het begrip natuur bestond niet.   Vanaf 1850 veranderde dit evenwicht volledig. De arme zandgronden moesten profijtelijker gemaakt en verdeeld worden, een gedachte die uiteindelijk wettelijke grondslag kreeg in de Markewetten van 1886. Boeren organiseerden vanuit de marke zelf de verdeling. Kapitaalkrachtige families en nieuw opgerichte natuurorganisaties uit de steden kochten grote delen van de heidegronden om er bos te planten en landgoederen te stichten waarmee zij – onder de Natuurschoonwet 1928 – fiscaal voordeel genoten. De Veluwe, de Sallandse Heuvelrug, de Oisterwijkse Bossen en Vennen of het Goois Natuurreservaat: het zijn allemaal voormalige collectieve eigendommen van boeren. In de publieke perceptie van rond 1900 werden deze gebieden van woest tot waardevol; de salonfähige schilderijen van de Haagse School versterkten dat beeld. De beleidscategorie ‘natuur’, die behouden moest worden, was geboren.   Anderhalve eeuw lang gold het adagium van fysieke en beleidsmatige groei voor zowel het landbouw- als het natuurbeleid. In boerengemeenschappen is het gevoel van verlies van zelfregie over het integrale agrarische cultuurlandschap nog sterk aanwezig. Zij voelen zich vervreemd van hun eigen, ooit collectieve, gronden en werken ‘om de natuurgebieden heen’. Bij de natuurorganisaties denkt men juist vanuit de natuurgebieden en bestaan zorgen om verlies van biodiversiteit. Ziedaar de historische verklaring voor de zo schadelijke polarisatie tussen landbouw en natuur.  In de gebiedseigen aanpak, zoals ontwikkeld door SteenhuisMeurs, worden de systeem- en leefwereld bij elkaar gebracht vanuit een veelheid aan (archief)bronnen en gesprekken met landbouw- en natuurpartijen. Bewustwording van de essentiële mechanismes en eigenschappen in een gebied veranderen de omgang tussen agrariërs, ambtenaren en natuurbeheerders. Stagnatie en wantrouwen maken plaats voor erkenning, trots en inzicht – met een enorme verzachting van het proces tot gevolg. Het gebiedseigen proces is de sleutel tot een nieuwe toekomst – met respect voor elkaars oorsprong, tijdshorizon en historische verbondenheid.

Marinke Steenhuis - Kaart der woeste gronden in Nederland

Rotterdam, 29 augustus 2024 Hoe heeft Parijs de afgelopen tien jaar de overstap naar biobased bouwen gemaakt? Deze vraag staat centraal in een speciale editie van de Carbon Stories-reeks, in het kader van Nature of Hope in het Nieuwe Instituut. De IABR nodigt je van harte uit voor deze editie van Carbon Stories op 1 oktober, georganiseerd in samenwerking met CHRITH architects en Emma Diehl, met genereuze steun van Built by Nature.  Praktische informatie over het evenement <ul><li>Datum: 1 oktober 2024 </li><li>Tijd: 19:30 – 21:30 (deuren openen om 19:00) </li><li>Locatie: Auditorium, Het Nieuwe Instituut, Rotterdam </li><li>Voertaal: Engels  </li></ul>Frankrijk loopt voorop in biobased bouwen, gestimuleerd door nationale milieuwetgeving die laag-koolstofbouw en het gebruik van biobased materialen in openbare projecten aanmoedigt. Parijs, met zijn ambitie om tegen 2050 koolstofneutraal te zijn, is een toonbeeld van deze beweging. De stad benadrukt het gebruik van hout, stro, hennep, rauwe aarde en natuursteen in haar bouwbeleid en hanteert een 'einde aan sloopbeleid'. De Franse aanpak biedt waardevolle lessen voor Nederland en andere landen die willen overstappen naar biobased bouwmaterialen. Paris Biobased Onderzoeksproject Het onderzoeksproject Paris Biobased, geleid door architect Christina Eickmeier, co-founder van CHRITH architects en landschapsarchitect en onderzoeker Emma Diehl, belicht de inspanningen van de Franse overheid, bouwsector en architecten om de afgelopen tien jaar koolstofarme materialen te promoten. Tijdens deze avond zullen prominente Franse architecten de huidige materiaaltransitie in Groot-Parijs bespreken, evenals de rol van wetgeving en stimuleringsmaatregelen die deze verschuiving mogelijk hebben gemaakt. Carbon Stories Carbon Stories stimuleert het debat over de mogelijkheden en uitdagingen van een klimaat-positieve gebouwde omgeving. De avond biedt een podium voor de perspectieven van ontwerpers, financiers, ontwikkelaars, bouwers, bewoners, adviseurs en materiaalleveranciers. Carbon Stories is een initiatief van de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam (IABR) in samenwerking met GROUP A-CARBONLAB en het KeileCollectief. Deze Carbon Stories editie vormt het begin van een langere samenwerking tussen, Built by Nature, CHRITH architects, Emma Diehl en IABR. Hierbij zal kennisdeling, netwerkontwikkeling, dialoog en debat centraal staan. Voor meer informatie  RSVP voor het educatiesymposium is mogelijk via <a href="mailto:pers@iabr.nl">pers@iabr.nl</a>. Voor meer informatie en/of beeldmateriaal kun je terecht in de <a href="https://iabr.nl/nature-of-hope/presskit" target="_blank">perskit</a> of neem contact op via <a href="mailto:pers@iabr.nl">pers@iabr.nl</a>. Meer informatie over Nature of Hope vind je <a href="https://iabr.nl/nature-of-hope" target="_blank">hier</a>. Via deze link vind je meer informatie over <a href="https://iabr.nl/nature-of-hope/public-program#carbon-stories" target="_blank">Carbon Stories: Learning from Paris</a>. Over Built by Nature <a href="https://builtbn.org/" target="_blank">Built by Nature</a> is een netwerk en een fonds dat subsidies toekent aan het versnellen van de transformatie van de houtbouw in Europa, met als doel een radicale vermindering van opgenomen koolstof, langdurige en veilige opslag van koolstof in onze gebouwen, en het vastleggen van koolstof door het bevorderen van bosbeheer en regeneratie. Over de IABR De IABR stimuleert ontwerpend onderzoek binnen de disciplines architectuur, landschap en stedenbouw. Om de twee jaar presenteert de IABR een uitgebreid, cultureel publieksprogramma wat de verbeeldingskracht van architectuur viert in het ontwerpen aan humanitaire, ruimtelijke, economische en maatschappelijke gevolgen van een veranderend klimaat.

'Nature of Hope' presenteert 'Carbon Stories - Learning from Paris'

Wie werkt er dagelijks aan een groene toekomst? Om te laten zien hoe grote ideeën over groen hun weg vinden naar de praktijk, is "Botanical Monuments" onderdeel van deze editie van de biënnale: een groene collectie van Rotterdamse  gemeenschapsinitiatieven op het gebied van stedelijke natuur. Ze vertegenwoordigen de ambitie van de IABR om de relatie tussen architectuur en natuur te veranderen. Maar hoe komt dit tot leven in en rondom de stad, wie zijn de mensen achter de grote natuurvisies en wat kunnen we van hen leren? Sabine en Jocelyn maken de serie "Hoopzaaiers" en gaan in gesprek met de mensen die stappen zetten richting een architectuur die, in samenwerking met de natuur, bouwt voor de generaties na ons.We bezoeken Marian Bentvelzen van de botanische tuin, een oase in een stukje puur Rotterdam: de Afrikaanderwijk, een wijk die bekendstaat om haar diversiteit. De wijk huisvest maar liefst 172 nationaliteiten. Marian vertelt over de geschiedenis en de huidige rol van de tuin in de buurt. "Deze tuin bestaat volgend jaar 100 jaar," begint Marian. "Oorspronkelijk werd de tuin gebruikt voor biologielessen. Dat gebouw staat er nog steeds en wordt nu gebruikt als moskee. Dertig jaar geleden werd een deel van de tuin aangelegd als botanische tuin, en nu heeft het ook weer een educatieve functie. Veel scholieren komen hier voor les, en daarnaast zijn er veel volwassen vrijwilligers die helpen de tuin te onderhouden. En natuurlijk is een belangrijke functie ook dat het een heerlijke plek is om tot rust te komen, midden in de stad." Het is meteen duidelijk waarom deze plek zo bijzonder is: in deze mooie, grote tuin bruist het van de verschillende plantensoorten en verhalen. Marian beaamt dit: "De tuin is eigenlijk een levende collectie van Rotterdamse planten die per ongeluk via de haven en het spoor in de stad terecht zijn gekomen, door migranten zijn geplant of zijn komen aanwaaien. Dat is ook een mooie metafoor voor het multiculturele karakter van zowel de Afrikaanderwijk als de stad Rotterdam," legt ze uit. "Planten in deze tuin uit andere landen dienen als herinneringen of medicinale natuur remedies die mensen hebben meegenomen. Zo proberen we ieders verhaal te vertellen via planten die van over de hele wereld komen, van Suriname tot Zuid-Afrika."  Marian is al twaalf jaar betrokken bij de tuin en heeft deze echt zien groeien. Alhoewel Marian de tuin een levend museum noemt, is natuur hier niet alleen om naar te kijken: de tuin fungeert ook als een bron van goedkoop groen voor de buurtbewoners. "We kweken zaden op, stekken en verpotten planten, en planten ze bewust in de omgeving om de diversiteit te verhogen. Mensen komen hier ook om planten te halen en soms zelfs om eigen groenten te kweken," vertelt Marian. “Ons vrijwilligersteam zorgt ervoor dat ze op allerlei plekken in de wijk komen te staan, waardoor de natuur meer door de stad verspreid raakt."  We zitten op een bankje, waar Marian al meer dan 100 soorten kan tellen - van bomen tot vlinders. Omdat de tuin zo divers is, is het een prachtige plek voor natuureducatie. Die lessen zijn hard nodig, vindt Marian. "Als je ergens voor wilt zorgen, begint het met ervan te houden. Wij geven deze planeet door aan kinderen, maar merken dat jonge bewoners uit deze wijk vaak een negatieve associatie met de natuur hebben: het is vies, saai, er wonen soms mensen in, en er gebeuren criminele dingen. Er is ook weinig kennis: sommige kinderen weten vaak niet eens hoe iets groeit of waar supermarktproducten vandaan komen. Wij proberen ze hier bekend te maken met de soorten die ze dagelijks gebruiken, eten en zien."  De uitdaging ligt in het evenwicht tussen het onderhouden van de tuin en het onderhouden van het contact met de buurt, want beide vereisen veel werk. “Je hebt elkaar nodig om te kunnen doen wat we doen. Net zoals in de tuin plantensoorten met elkaar samenwerken, is onze strategie altijd geweest om partnerschappen te vormen met andere Rotterdamse organisaties, zoals het Natuurhistorisch Museum, Arboretum Trompenburg, Diergaarde Blijdorp, Stadskwekerij de Kas, Rotterdamse Munt, Stichting Natuurstad en Stichting Steensoep. Daarnaast hebben we een sterke connectie met de wijkbewoners,” aldus Marian. Daarom is ze blij dat de tuin onderdeel is van de route - weer een mooi partnerschap waarmee de missie en het verhaal van de tuin verteld wordt.  Benieuwd naar Botanische tuin van de Afrikaanderwijk? <a href="https://dev.content.iabr.nl/media/pages/nature-of-hope/botanical-monuments/8da702d146-1719488812/a3_map_def_nl.pdf" target="_blank">Klik hier</a> voor hun plek op de Botanical Monuments route. Openingstijden, activiteiten en meer informatie vind je <a href="https://iabr.nl/nature-of-hope/botanical-monuments" target="_blank">hier</a>.

Botanische tuin van de Afrikaanderwijk

De Hoopcast is een serie van vijf hoopvolle zomergesprekken over hoe architectuur kan bijdragen aan maatschappelijke verandering. In elke aflevering gaan Merel Pit (hoofdredacteur van de Architect) en Catherine Koekoek (een van de curatoren van Nature of Hope) in gesprek met een gast uit de ontwerpwereld, over hoe hun praktijk bijdraagt aan hoopvolle transformatie en de obstakels en beloftes die ze daarin zien. De Hoopcast is een productie van de Architect in samenwerking met de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam. Alle gasten combineren in hun werk een sociaal-maatschappelijke met een praktische en materiële focus op duurzaamheid en materialiteit. De gesprekken zijn geïnspireerd door de bijeenkomsten die tijdens IABR 2024 in de Practice Place van de tentoonstelling plaatsvinden, met als doel het sluiten van allianties voor transformatie van de architectuurpraktijk.  #1: Alles komt ergens vandaan, met Floor Frings <a href="https://open.spotify.com/episode/79TjznfRWIISaPsFhCeQJu" target="_blank">https://open.spotify.com/episode/79TjznfRWIISaPsFhCeQJu</a><a href="https://open.spotify.com/episode/79TjznfRWIISaPsFhCeQJu" target="_blank"> </a>  Alles komt ergens vandaan is een citaat van de Amerikaanse onderzoeker Kiel Moe, wiens diagram van het materiaalgebruik van het Seagram gebouw in New York, de tentoonstelling opent. Het is ook het motto van architectenbureau Werkstatt, winnaars van de Jonge Maaskantprijs in 2021. Vanuit een liefde voor zelf maken, experimenteren en samenwerken verbinden zij sociale en materiële duurzaamheid in hun ontwerpen. Een ecologische benadering is gelaagd, en vertrekt voor Floor steeds vaker vanuit een langdurige verbinding met de omgeving en de kennis die daarin besloten ligt. <a href="https://www.dearchitect.nl/295159/floor-frings-als-we-ergens-kalkhennep-voorschrijven-moet-dat-ergens-vandaan-komen" target="_blank">Lees meer op de Architect</a>#2 – Zijn wij natuur? met Lian Blok <a href="https://open.spotify.com/episode/5eGt6oxY36UtyA8F5ZuMP8" target="_blank">https://open.spotify.com/episode/5eGt6oxY36UtyA8F5ZuMP8</a>  Lian Blok maakt zich hard voor de integratie van natuur in het portfolio van het Rijksvastgoedbedrijf. Als architect bij het College van Rijksadviseurs bedacht ze met haar team een regeling die 20 procent grondoppervlak van een project teruggeeft aan de natuur. Een hele opgave binnen het trage overheidsapparaat. Maar gelukkig zijn er binnen de organisatie veel medestanders die haar ambitie delen, vertelt ze in de tweede aflevering van de vijfdelige podcastreeks ‘Hoopcast’, een productie van de Architect in samenwerking met de IABR. <a href="https://www.dearchitect.nl/295338/lian-blok-over-natuur-bij-het-cra-het-is-een-complex-vraagstuk-maar-we-hopen-dat-het-antwoord-simpel-is" target="_blank">Lees meer op de Architect</a>#3 – Het ontwerpproces als catalysator, met Pinar Balat <a href="https://open.spotify.com/episode/059ntCF6Lzc3uwpHPJDVNE" target="_blank">https://open.spotify.com/episode/059ntCF6Lzc3uwpHPJDVNE</a><a href="https://open.spotify.com/episode/059ntCF6Lzc3uwpHPJDVNE" target="_blank">  </a>Pinar Balat combineert een focus op rechtvaardigheid met hoge ambities op het gebied van ecologie. Als architect en stedenbouwkundige gaat ze een bos aanleggen in de stenige, naoorlogse wijk Pendrecht in Rotterdam. Wie daarvoor de opdrachtgever is? Zij zelf. Zo wil ze de wijk ecologisch en sociaal veerkrachtiger maken. In de derde aflevering van de podcastreeks ‘Hoopcast’ van de Architect en de IABR vertelt ze over de waarde van eigen opdrachtgever zijn in relatie tot bewonersparticipatie in het ontwerpproces. ‘Als je niet voor de belangen van een corporatie, opdrachtgever of gemeente werkt, dan kan je echt voor de mensen werken.’ <a href="https://www.dearchitect.nl/295510/pinar-balat-je-kan-geen-veerkrachtige-gemeenschappen-creeren-op-een-kwetsbare-planeet" target="_blank">Lees meer op de Architect</a>#4 – Hoe bouw je geen gebouw, met Tim Vekemans <a href="https://open.spotify.com/episode/2rMuZDwb9A1HDMAhtVb2Ue" target="_blank">https://open.spotify.com/episode/2rMuZDwb9A1HDMAhtVb2Ue</a>   Een van de kleinste bijdrages aan de Nature of Hope tentoonstelling is De Eerste Bouwsteen van het Niet-Bouwen, van de Vlaamse ontwerp- en onderzoekspraktijk RE-ST. In de Hoopcast gaan Merel en Catherine in gesprek met architect en mede-oprichter van RE-ST, Tim Vekemans. Sinds ze een tender voor de uitbreiding van een school wonnen door het gebouw níet uit te breiden, werd dat niet-bouwen hun specialiteit. Hij startte zijn bureau RE-ST om de bouwbranche radicaal te veranderen door het bestaande beter te benutten. ‘Nederland hoeft niet te bouwen om aan de woonbehoefte te voldoen. Er is geen tekort, er is een overschot.’  <a href="https://www.dearchitect.nl/295674/tim-vekemans-pleit-voor-een-ruimtelijk-dieet-er-is-een-overschot-aan-gebouwde-ruimte" target="_blank">Lees meer op de Architect</a>#5 – Structuren en strategieën, met Evelien Pieters <a href="https://open.spotify.com/episode/3j6kvxWazsox04yp13LeVO?go=1&amp;sp_cid=04c884731436a94db4ac5a150e23197b&amp;utm_source=embed_player_p&amp;utm_medium=desktop&amp;nd=1&amp;dlsi=b7b0c50dacb647ad" target="_blank">https://open.spotify.com/episode/3j6kvxWazsox04yp13LeVO</a>Evelien Pieters is de initiatiefnemer van <a href="https://www.paf.community/" target="_blank">PAF</a>, platform voor architectuur en feminisme. In de Vlaamse context maakt ze daarmee ruimte voor het bespreken van ervaringen, het onderzoeken van achterliggende structuren, en het verzamelen van bouwstenen voor een gelijkwaardige architectuurpraktijk. Om daadwerkelijk regeneratief en ecologisch te werk te gaan, is namelijk cultuurverandering nodig: de manier waarop we werken, heeft invloed op wie er wel en niet gehoord kan worden. <a href="https://www.dearchitect.nl/295864/evelien-pieters-doorbreekt-de-norm-met-paf-creeren-wij-een-gelijkwaardige-en-inclusieve-architectuursector" target="_blank">Lees meer op de Architect</a>

Hoopcast

Aan het begin van de zomer vonden de eerste twee Practice Place bijeenkomsten plaats. In deze ontmoetingsruimte in de tentoonstelling roepen we met een serie bijeenkomsten de ontwerpwereld op om samen te komen rondom de ecologische transformatie van de praktijk. We begonnen bij de basis: de bodem. ‘Ik zou graag meer kennis willen over bodem’ – dat idee kwam vaak terug tijdens de afsluitende schrijfoefening. Samenkomen, uitwisselen, door verschillende disciplines en organisaties heen – en met kennis van de lagen waarop we ons baseren. We hopen dat deze serie Practice Place bijeenkomsten het begin is van veel meer van dit soort samenwerking. Met zo’n 30 deelnemers waaronder Jannemarie de Jonge, Floor Frings en Irene Fortuyn, tentoonstellingsdeelnemers als Joyce van den Berg, CHRITH en la-di-da, en bijdrages van Collectief Walden, Debra Solomon en Lot Locher maakten we in elk geval een goede start. De tweede bijeenkomst, Naar een Bioregionale Bouw? bevroeg wat er nodig om daadwerkelijk circulair en bioregionaal te bouwen. ´Grote opslagruimte,’ schreef iemand op toen we aan het eind van de dag conclusies trokken. Daar moest ik om lachen, maar het is ook waar: werken met wat er is vereist misschien ook dat iets even bewaard kan worden, zonder dat je precies weet hoe het later nuttig kan zijn. Naast dit soort concrete omstandigheden hadden we het ook veel over een andere houding – luisteren, langzaam werken, buiten zijn, wandelen, langetermijnperspectief. Hoe maken we daar ruimte voor?  In september brengen we nog meer mensen samen rondom onderwerpen als natuurinclusief ontwerp, bewonersinitiatieven, solidariteit op de werkvloer en daarbuiten, en bouwen aan feminisme. Ook vinden lokale plekberaden plaats in Zutphen, Zeeland (Saeftinghe), en Deventer. Op 10 oktober presenteren we de bevindingen in het Nieuwe Instituut. Het volledige programma is <a href="https://iabr.nl/nature-of-hope/public-program?program=program-3">hier</a> te vinden.

Practice Place, een terugblik door de ogen van Catherine Koekoek

Wie werkt er dagelijks aan een groene toekomst? Om te laten zien hoe grote ideeën over groen hun weg vinden naar de praktijk, is "Botanical Monuments" onderdeel van deze editie van de biënnale: een groene collectie van Rotterdamse  gemeenschapsinitiatieven op het gebied van stedelijke natuur. Ze vertegenwoordigen de ambitie van de IABR om de relatie tussen architectuur en natuur te veranderen. Maar hoe komt dit tot leven in en rondom de stad, wie zijn de mensen achter de grote natuurvisies en wat kunnen we van hen leren? Sabine en Jocelyn maken de serie "Hoopzaaiers" en gaan in gesprek met de mensen die stappen zetten richting een architectuur die, in samenwerking met de natuur, bouwt voor de generaties na ons.Een van onze stops is Park 1943. Rini Biemans, voormalig kunstenaar en arts, beheert het park, ongeveer anderhalve hectare inheemse natuur waar "onkruid niet bestaat," zoals hij zelf zegt. Het park omvat een grasveld, zijtuinen, bloemperken waar je vrij doorheen mag lopen, een babyspeeltuin en is een populaire plek voor de inwoners van de wijk Tussendijken. Voor Rini is park 1943 niet alleen een park, maar ook een kritisch manifest tegen het conventionele groenbeheer in de stad, dat vaak wordt gezien als "ecocide". "We lopen 25 jaar achter," zegt Rini, "vandaag de dag hanteren we nog steeds een visie op groenbeheer uit de jaren 50. De gemeente besteedt veel geld aan het planten van groen en nog meer om het in een perfect plaatje te houden. Dat is alsof je met een vrouw trouwt en haar vraagt om nooit te veranderen", grapt de arts. Wat doet Rini hier dan precies anders dan hoe andere parken worden beheerd? "Nou, gewoon de natuur haar gang laten gaan. Laat het organisch groeien. We schoffelen niet, want dat is pure vernietiging van inheemse natuur die zo waardevol is. Op braakliggende terreinen verschijnen snelgroeiende pionierplanten die vaak door gemeentewerkers worden verwijderd, maar door de natuur vrij te laten, ontstaat een rijker en diverser palet aan soorten. We vieren hier de normale planten. Praktische planten die goed zijn voor de groenbeleving, maar weinig interessant voor insecten, zul je hier niet vinden." Het is een eenvoudige, kosteneffectieve en effectieve aanpak, aldus de arts. "In vijf jaar tijd hebben we geen enkele plant aangeschaft, en toch is de diversiteit aan soorten in onze tuin enorm gegroeid," vertelt Rini trots. Rini maakt veel grapjes en vertelt veel, maar daarachter gaat een diepgaande visie schuil. De voormalige arts pleit voor de integratie van een ecologisch perspectief en ziet mensen, planten en dieren als een eenheid. "De wereld ervaart ons ook door middel van distels en brandnetels, kun je je dat voorstellen?" vraagt hij, verwijzend naar een diepere verbondenheid met de wereld om ons heen, waarbij we minder denken vanuit de mens en meer vanuit de omgeving en alles wat daarin leeft. "Ik streef naar een nieuw wereldbeeld waarin we onszelf zien als onderdeel van het geheel. Mensen beschouwen zichzelf niet als deel van de natuur. Daarom worden planten ook zo behandeld en daar wil ik verandering in brengen," vertelt Biemans. We lopen over de smalle paadjes die door de berm slingeren. Anders dan in andere parken mag je hier vrij door de perken wandelen en op onderzoek uitgaan. We dwalen af, zowel in de tuin als in de vele bijzondere perspectieven die Rini ons aanreikt om de natuur, de stad en onze eigen rol als mens anders te zien. Ondertussen trekt Rini nog eens rigoureus planten uit de grond. "Een van onze methoden hier is het imiteren van grazen. Willekeurige plekken uit de grond kaal maken. Dit verhoogt de complexiteit van de omgeving, wat meer licht en nieuwe plantensoorten aantrekt." Dat doet hij niet alleen: vrijwilligers spelen een cruciale rol in het beheer van Park 1943. "We hebben zo’n 30 vrijwilligers van alle walks of life, nationaliteiten en achtergronden, vaak vinden mensen met wat emotionele bagage hier een veilige plek om met de natuur te werken." Rini's achtergrond als kunstenaar is duidelijk merkbaar, vooral in zijn eigen esthetische visie op hoe bepaalde delen van de tuin eruit moeten zien. Hij beschouwt de buitenruimte als een canvas dat ingericht kan worden en legt enthousiast uit hoe hij van plan is om de heggen samen met zijn team het komende seizoen te snoeien. Maar Rini's plannen reiken verder dan het park waar we nu in staan: hij droomt ervan dat zijn benadering van groenbeheer door andere steden wordt overgenomen. "Dit park laat zien hoe het loslaten van controle en het omarmen van natuurlijke processen kan leiden tot een bloeiend ecosysteem, zelfs in een stedelijke omgeving, als je de natuur als een samenwerkingspartner beschouwt," geeft hij aan ons mee.  Benieuwd naar Park 1943? <a href="https://dev.content.iabr.nl/media/pages/nature-of-hope/botanical-monuments/8da702d146-1719488812/a3_map_def_nl.pdf" target="_blank">Klik hier</a> voor hun plek op de Botanical Monuments route. Openingstijden, activiteiten en meer informatie vind je <a href="https://iabr.nl/nature-of-hope/botanical-monuments" target="_blank">hier</a>.

Park 1943

Nature of Hope benadert architectuur als ecologische praktijk. Mensen staan daarin niet los van de natuur, maar zijn er een integraal onderdeel van. Maar het binaire denken waarin natuur alles is wat niet menselijk is of door mensen gemaakt, heeft een lange en dominante geschiedenis. Ter introductie van de tentoonstelling vroeg IABR daarom onderzoekers, filosofen, historici en schrijvers te reflecteren op hoe we kijken naar natuur. Elke week delen we hier een van die bijdrages, die ook in de tentoonstelling te zien zijn. Daphina Misiedjan beschrijft de relatie tussen eigenaarschap, kolonialisme en natuur.  Hoe zou je bewijzen dat een stuk land van jou is? Zou je er een hek omheen bouwen? Zou je het naar jezelf vernoemen? In de koloniale tijd vochten verschillende Europese rijken om het land van de zogenaamde Nieuwe Wereld. Ze hadden besloten dat, ook al woonden er volken in deze landen, de volken niet de eigenaar van de landen konden zijn omdat de landen eruitzagen alsof er niets aan was veranderd. Ze zagen er te ‘natuurlijk’ uit en werden niet ten volle benut, zoals God volgens Genesis van de mensheid had gevraagd. En dus kwamen de Europese rijken met concepten, met ideeën die hen hielpen het land te claimen. Sommigen zeiden: ‘Wie het eerst komt, het eerst maalt!’ Dit motiveerde de rijken om nieuwe landen te blijven ‘ontdekken’. Anderen zeiden: ‘Wie het land bewerkt, mag het houden!’ Het gevolg daarvan was dat ze in de Nieuwe Wereld in hoog tempo bomen begonnen om te hakken om te laten zien dat ze het land bewerkten zoals God het bedoeld had en dat ze er dus de eigenaar van waren. De resultaten hiervan zien we vandaag de dag nog steeds in landschappen die voor altijd veranderd zijn. En de ideeën over exclusief eigendom en exploitatie van de natuur zijn over de hele wereld dominant geworden.

Daphina Misiedjan - Slaves Working on a Plantation

Wie werkt er dagelijks aan een groene toekomst? Om te laten zien hoe grote ideeën over groen hun weg vinden naar de praktijk, is "Botanical Monuments" onderdeel van deze editie van de biënnale: een groene collectie van Rotterdamse  gemeenschapsinitiatieven op het gebied van stedelijke natuur. Ze vertegenwoordigen de ambitie van de IABR om de relatie tussen architectuur en natuur te veranderen. Maar hoe komt dit tot leven in en rondom de stad, wie zijn de mensen achter de grote natuurvisies en wat kunnen we van hen leren? Sabine en Jocelyn maken de serie "Hoopzaaiers" en gaan in gesprek met de mensen die stappen zetten richting een architectuur die, in samenwerking met de natuur, bouwt voor de generaties na ons.Langs de route van Botanical Monuments ontdekken we een voedselbos: een tuin of deels open bos dat als een natuurlijk ecosysteem fungeert. Dit voedselbos levert een diverse oogst van fruit, noten, en eetbare bladeren en bloemen, gebruikmakend van de ecologische principes van een natuurlijk bos en wordt gezien als een alternatief voor conventionele landbouw draagt bij aan de verrijking van zowel stedelijk als suburbane groene gebieden  We spreken Clara en Renée, zorgdragers van een van de grootste voedselbossen in Rotterdam: Voedselbos de Overtuin, als onderdeel van de botanische tuin Trompenburg Tuinen &amp; Arboretum. Met een bijzondere collectie bomen en veel exotische planten is er op deze historische buitenplaats een rijkdom aan verhalen, soorten en methodes van groenbeheer te vinden.  “Renée en ik zijn begonnen als onderhouders en vrijwilligers in Voedselbos de Overtuin. Als je het beheer doet, ontdek je zoveel moois over de natuur en dat willen we graag delen,” vertelt Clara. “Daarom hebben we nagedacht over hoe we deze plek kunnen activeren.” Inmiddels begeleiden ze de vrijwilligersgroep en organiseren ze diverse activiteiten, zoals rondleidingen, educatieve lessen voor scholen, workshops voor groepen en oogstdiners. “De Overtuin is een magisch groene plek, alsof je niet in de stad bent. Het is een jong voedselbos en daarmee een experimentele en educatieve plek. We leren zelf ook veel van het beheer en passen die kennis toe in onze lessen. Het is prachtig om te zien hoe elke bezoeker verrast wordt door het contrast met de stedelijke omgeving,” vult Renée aan. “Elk hoekje van de tuin heeft weer een nieuwe verrassing: een blaadje met een pittige wasabi smaak, een besje met een zure afdruip of een kleurrijke eetbare bloem.” Clara en Renée willen laten zien hoe je een relatie opbouwt met de natuur, vooral in een dynamische stad als Rotterdam. Door deze relatie te versterken, hopen ze dat mensen ook thuis beter voor hun natuurlijke omgeving zullen zorgen. “Als we groot dromen, zien we het liefst elk stukje groen in de stad ingericht als een plek om te plukken, zaaien en oogsten. Toch worden de groene plekken van Rotterdam beheerd met functionaliteit, veiligheid en esthetiek voorop. Je kunt er doorheen lopen en dat is het,” legt Clara uit. “Een goed voorbeeld is dat vruchtbomen niet zijn toegestaan in de stad omdat ze met hun vruchten troep veroorzaken. Dit zijn juist de soorten waarmee Rotterdammers hun eigen voedsel kunnen plukken, maar de gemeente verkiest natuur die er mooi uitziet en eenvoudig te beheren is. Hierdoor missen mensen de kans om een relatie op te bouwen met de natuur. Het kan simpelweg niet.” Trompenburg kan met Voedselbos De Overtuin een weerwoord bieden door een plek te creëren waar mensen kunnen leren over groen vanuit een ander perspectief. Daarom ligt de focus nu meer op educatie dan op grootschalige productie. “Bijzondere gewassen worden door lokale restaurants afgenomen. In het voorjaar groeit hier bijvoorbeeld heel veel daslook, een plant die wilde dieren zoals dassen eten na hun winterslaap. "Een zeer smakelijke plant en deze is dan ook populair bij topchefs in de stad.” Maar bovenal is Voedselbos De Overtuin een inspirerende plek waar mensen kunnen leren een relatie op te bouwen met planten. “De droom is dat we zoveel mogelijk mensen, jong en oud, laten zien hoe je anders kan kijken naar natuur en hoe je het als stedeling kan gebruiken in het dagelijks leven.” zegt Renée. Benieuwd naar Voedselbos De Overtuin? <a href="https://dev.content.iabr.nl/media/pages/nature-of-hope/botanical-monuments/8da702d146-1719488812/a3_map_def_nl.pdf" target="_blank">Klik hier</a> voor hun plek op de Botanical Monuments route. Openingstijden, activiteiten en meer informatie vind je <a href="https://iabr.nl/nature-of-hope/botanical-monuments" target="_blank">hier</a>.

Voedselbos de Overtuin

Wie werkt er dagelijks aan een groene toekomst? Om te laten zien hoe grote ideeën over groen hun weg vinden naar de praktijk, is "Botanical Monuments" onderdeel van deze editie van de biënnale: een groene collectie van Rotterdamse  gemeenschapsinitiatieven op het gebied van stedelijke natuur. Ze vertegenwoordigen de ambitie van de IABR om de relatie tussen architectuur en natuur te veranderen. Maar hoe komt dit tot leven in en rondom de stad, wie zijn de mensen achter de grote natuurvisies en wat kunnen we van hen leren? Sabine en Jocelyn maken de serie "Hoopzaaiers" en gaan in gesprek met de mensen die stappen zetten richting een architectuur die, in samenwerking met de natuur, bouwt voor de generaties na ons.Op het Rotterdams platteland ligt de betoverende Belevenisboerderij Schieveen. Deze publieksboerderij is het resultaat van een unieke samenwerking tussen de gemeente Rotterdam, Natuurmonumenten, en schaapsherder Martin Oosthoek en zijn vrouw Petra. Hun droom om het leven op het Rotterdams platteland beleefbaar te maken voor het publiek is werkelijkheid geworden. De boerderij bestaat uit een oude koeienstal die is omgetoverd tot een publieke boerderij met een grote natuurspeeltuin, een informatiepunt en winkel van Natuurmonumenten, een wolwerkplaats en een lunchroom. Ook biedt de Belevenisboerderij een plek aan schapen, geiten, koeien, kippen, boerenzwaluwen, kruiden, bloemen en bomen.  We praten met Catherine van DaF Architecten, die nauw betrokken was bij de ontwikkeling en het ontwerp. “De gronden van polder Schieveen rond de boerderij van Martin en Petra werden ooit aangekocht door de gemeente Rotterdam met het idee om er deels een bedrijfsterrein te bouwen en deels moerasnatuur te realiseren. Toen wij begonnen was de vraag aan ons team: hoe zorgen we voor verbinding met het Rotterdamse publiek en hoe maken we natuur met agrariërs in het gebied in plaats van tegen?” Het doel was om een balans te vinden in het gebruik van natuur voor zowel stedelijke als agrarische behoeften. "Na een langdurig proces met veel betrokken stakeholders en een beperkt budget, hebben we de koeienstal uit de jaren zeventig – met hulp van een groep vrijwilligers van Natuurmonumenten - omgebouwd tot een combinatie van een schapenstal, café en boerderijwinkel,” licht Catherine toe.  De Belevenisboerderij is onderdeel van de Botanical Monuments collectie omdat het uniek is in de verbinding tussen natuur en stad en de integratie van natuur in zowel het ontwerpproces als het gebruik. “Voor ons als ontwerpers betekende dit circulaire bouwprincipes, zoals het respectvol omgaan met de bestaande plek, het hergebruik van materialen en het vermijden van tropisch hardhout,” zegt Catherine. “Het landschap wordt benaderd als een mens-inclusief natuurlijk systeem. De strategie richt zich op dynamisch waterbeheer waar weidevogels en allerlei planten en insecten baat bij hebben maar die ook natuurinclusieve landbouw en lokale voedselvoorziening mogelijk maakt.  Ook wordt er veel gedaan rondom dit principe om het publiek te betrekken bij de cultuurhistorische waarden, zoals Catherine gelooft dat het delen van de verhalen van het landschap even belangrijk is. "Duurzaam en inclusief bouwen betekent ook het omarmen van de herinneringen die in het landschap zijn ingebed. We bieden bezoekers inzicht in de geschiedenis van dit gebied door artistiek ontworpen teksten die de verhalen vertellen van de mensen die hier hebben geleefd", aldus Catherine.  Inmiddels is de boerderij een onmisbaar ijkpunt van het Rotterdams platteland geworden. Dankzij deze plek begint het gevoel van verbondenheid met grond, water en leven rond de stad bij steeds meer Rotterdammers weerklank te vinden. In het weekend gonst het hier van natuurliefhebbers, spelende kinderen en blèrende schapen. Bezoekers kunnen niet alleen lezen over bijzondere gebeurtenissen op deze plek, maar er is ook veel te doen. Je kunt vogels spotten, wandelen, lokale en biodiverse boodschappen doen, een prachtig wolatelier bezoeken, het erf ontdekken, lammetjes aaien, paardrijden, de moestuin verkennen. Kinderen kunnen in de modder spelen terwijl ouders en grootouders genieten van een kopje koffie op het terras met uitzicht op de Rotterdamse skyline. Benieuwd naar de Belevenisboerderij? <a href="https://dev.content.iabr.nl/media/pages/nature-of-hope/botanical-monuments/8da702d146-1719488812/a3_map_def_nl.pdf" target="_blank">Klik hier</a> voor hun plek op de Botanical Monuments route. Openingstijden, activiteiten en meer informatie vind je <a href="https://iabr.nl/nature-of-hope/botanical-monuments" target="_blank">hier</a>.

De belevenisboerderij Schieveen

Op 20 september organiseert IABR het educatie symposium Nature of Knowledge waarin nieuwe benaderingen waarop architectuur en daarmee samenhangende ruimtelijke ontwerppraktijken worden onderwezen, geleerd en – cruciaal – afgeleerd, centraal staan.&nbsp;&nbsp;De ecologische crises veranderen de ruimtelijke en materiële realiteit waarbinnen ontwerp opereert. Ze vereisen een heroriëntatie van ontwerpprioriteiten en een heroverweging van de instrumenten die we hiervoor inzetten. Systemische verandering vereist immers niet alleen bouw- en materiaaltransitie, maar ook een transitie van onze waarden en onze referentiekaders. Welke onderwijsvormen en -praktijken erkennen de systemische uitdagingen van klimaatverandering, het verlies aan biodiversiteit en de toenemende sociale ongelijkheid, en stellen ons in staat om de collectieve toekomst anders voor te stellen?&nbsp; &nbsp;In de context van IABR 2024: Nature of Hope brengt het symposium Nature of Knowledge experimentele en hoopvolle pedagogische projecten die op kritische wijze kennis en vaardigheden herwaarderen die ontwerpers nodig hebben om mee te denken, mee te ontwerpen en allianties mee te sluiten. Tijdens dit symposium vieren we inspirerende pedagogische initiatieven die transformerende manieren zoeken om onze leefomgeving ruimtelijk, materieel en in rechtvaardig zin vorm te geven met zorg en respect voor de aarde, haar landschap en al haar levende vormen.&nbsp;&nbsp; &nbsp;Het symposium bestaat uit een dagprogramma en een avondprogramma. Tickets voor beide onderdelen zijn hieronder te bestellen of via het <a href="https://iabr.nl/nature-of-hope/public-program#educatie-symposium">publieksprogramma</a>.&nbsp;Dagprogramma Nature of Knowledge&nbsp;13.30 - 14.00 Inloop en registratie &nbsp; 14.00 - 14.15 Welkom &amp; Introductie door Saskia van Stein, directeur IABR&nbsp; 14.15 - 15.45 Blok 1 | Knowledge for a Post-Growth World&nbsp; 15.45 - 16.15 Pauze / Rondleiding tentoonstelling &nbsp; 16.30 - 18.00 Blok 2 | Nature of Knowledge&nbsp;<a href="https://architectuurbiennalerotterdam.stager.co/web/tickets/111439472" target="_blank">Tickets</a>&nbsp;Avondprogramma Nature of Knowledge&nbsp; 19.00 - 19.30 Inloop en registratie&nbsp; 19.30 - 21.00&nbsp;Knowing and Doing: Practice in Transition&nbsp;<a href="https://architectuurbiennalerotterdam.stager.co/web/tickets/111439474" target="_blank">Tickets</a>Videorecordings: Part I: <a href="https://youtu.be/0OnTPd97vGY" target="_blank">Videorecording</a> Part II: <a href="https://youtu.be/HjEcjGt5R90" target="_blank">Videorecording</a> Part III: <a href="https://youtu.be/HjFJ5pG-RkE" target="_blank">Videorecording</a>Programma informatie &nbsp; 14.15 - 15.45 Blok 1 | Nieuwe natuur voor de postgroeisamenleving; Opvattingen over de natuur&nbsp;&nbsp;De ontwerpbranche en de bouwsector, die zijn gebaseerd op de logica van productie en materiële en maatschappelijke extractie, creëren naar schatting een derde van het stortmateriaal op aarde en zijn verantwoordelijk voor minstens 40 procent van de kooldioxide-uitstoot. Nu het ecologische en maatschappelijke weefsel uiteenvalt, kunnen wij ons niet langer op deze logica baseren. Nieuwe natuur voor de postgroeisamenleving introduceert een aantal wetenschappers en praktijkdeskundigen die door hun pedagogische activiteiten vraagtekens plaatsen bij onze overgeërfde opvattingen over de natuur en houding ten opzichte van de omgeving waarin we leven. Zij zijn op zoek naar alternatieve denk- en werkkaders waarbinnen regeneratieve en rechtvaardige leefpraktijken prioriteit hebben op een eindige planeet.&nbsp;&nbsp;Moderator: Véronique Patteeuw (docent aan de École Nationale Supérieure d’Architecture et du Paysage Lille en academisch redacteur van OASE)Lezingen door: Daniel Barber (leerstoel Architectuurgeschiedenis en -theorie aan de TU Eindhoven), Katja Schechtner (Stedelijk wetenschapper bij OECD en MIT), Phoebe Lickwar (universitair hoofddocent aan de University of Texas in Austin)16.30 - 18.00 Blok 2 | De natuur van de kennis&nbsp;&nbsp;We bouwen de wereld die we tekenen en we tekenen de wereld die we ons voorstellen. Het is de duurzame erfenis van de westerse moderniteit: bepaalde vormen van kennis worden buiten beschouwing gelaten en andere vormen van kennis worden bevooroordeeld. Hierdoor wordt onze collectieve verbeelding van het mogelijke drastisch beperkt. De huidige ecologische en maatschappelijke crises kunnen worden opgevat als crises van de verbeelding. In de natuur van de kennis komen architecten en organisatoren aan het woord die de manier en de locatie waarop en de teksten en personen waarvan wij, als onderzoekers, ontwerpers en makers, de theorie en in de praktijk leren radicaal en inclusief willen herzien en diversifiëren.&nbsp;Moderator: Sergio M Figueiredo (universitair docent Architectuurgeschiedenis en -theorie, TU Eindhoven)Lezingen door: Lara Schrijver (Universiteit Antwerpen - hoogleraar Architectuurtheorie), Sofie Pelsmakers (Universiteit van Tampere - hoogleraar Architectuur / Oprichter Arch4Change), Kasia Nawratek (hoofddocent aan de Manchester School of Architecture)19.30 - 21.00&nbsp;Avond programma | Weten en doen: de overgangspraktijk&nbsp; De ruimtelijke ontwerppraktijk is fundamenteel interdisciplinair en collaboratief en opereert in de onbeschrijfelijke ruimte tussen het projectieve en het pragmatische. Onderzoek, kritiek, speculatie en interventie behoren allemaal tot het werkterrein van de ontwerper; de gebouwde omgeving is tegelijkertijd het onderwerp en object van zowel studie als ontwerpactiviteit. Te midden van crises op het gebied van kennis en verbeelding is het van het grootste belang om practici en pedagogen die in dit continuüm werken met elkaar in contact te brengen en met elkaar te verbinden. In Weten en doen: de overgangspraktijk komen wetenschappers en praktijkdeskundigen aan het woord die zich bezighouden met de verspreiding van kennis en processen in de academische wereld, de beroepspraktijk en onder landexperts.&nbsp;Moderator: Janna Bystrykh (hoofd van de masteropleiding Architectuur, Academie van Bouwkunst Amsterdam en co-curator IABR Nature of Hope)Lezingen door: Federico Savini (UvA universitair hoofddocent Ruimtelijke Ordening, Instellingen en Politiek Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen), Tatjana Schneider (hoofd van het Instituut voor Geschiedenis en Theorie van Architectuur en de Stad aan de Technische Universiteit Braunschweig), Sascha Glasl (co-founder Space&amp;Matter), Emma Diehl (landschapsarchitect en architectuur onderzoeker)Voertaal: Engels&nbsp; Prijs dagprogramma: 7,50 euro (inclusief koffie, thee en toegang tot de tentoonstelling) &nbsp; Prijs avondprogramma: 5 euro &nbsp;

Educatiesymposium: 'Nature of Knowledge'

Nature of Hope benadert architectuur als ecologische praktijk. Mensen staan daarin niet los van de natuur, maar zijn er een integraal onderdeel van. Maar het binaire denken waarin natuur alles is wat niet menselijk is of door mensen gemaakt, heeft een lange en dominante geschiedenis. Ter introductie van de tentoonstelling vroeg IABR daarom onderzoekers, filosofen, historici en schrijvers te reflecteren op hoe we kijken naar natuur. Elke week delen we hier een van die bijdrages, die ook in de tentoonstelling te zien zijn. Matthew Gandy onderzoekt hoe een druifkruid, een plant die overal opkwam op braakliggende terreinen in naoorlogs Berlijn, veranderde hoe Berlijnse ecologen naar natuur keken. Toen ik begin 2013 in de bibliotheek van het Instituut voor Ecologie van de Technische Universiteit van Berlijn werkte, zag ik toevallig een metalen archiefkast bij het raam staan. Ik was nieuwsgierig en opende een van de laden. Er zaten keurige rijen 35mm-dia’s in die voor onderwijsdoeleinden waren gebruikt en waarop in Berlijn voorkomende planten stonden. Op de houder van elke dia stond een reeks keurige handgeschreven teksten die onthulden dat de meeste foto’s waren gemaakt tijdens veldwerk dat in de jaren 1960 en 1970 was uitgevoerd. Een van de meest opvallende opnames was gemaakt door de botanicus Ursula Hennig in 1968. Er stond een plant op die bekendstaat als druifkruid (Dysphania botrys) en die groeide op een braakliggend terrein in de voormalige eilandstad West-Berlijn, in de buurt van wat nu de Potsdamerplatz is. Er is iets magisch aan de verzadigde kleuren en hyperreële scherptediepte van de kleurendia. Je kunt je voorstellen dat je het kader binnenstapt om de afbeelding beter te bekijken. In het oog springt een gele liniaal die uit de grond steekt, een kunstig geplaatst stuk wetenschappelijke apparatuur in het midden van de compositie. De kenmerkende en zeer geurige plant, die oorspronkelijk afkomstig is uit het Middellandse Zeegebied, wist zich in de nasleep van de verwoestingen van de oorlogstijd snel over de met puin bezaaide locaties te verspreiden. Berlijnse ecologen zagen Dysphania botrys als cruciaal voor de studie van de zogenaamde Brachen of braakliggende locaties die in de naoorlogse periode het brandpunt van intense culturele en wetenschappelijke belangstelling vormden. In 1971 publiceerde een botanisch tijdschrift zelfs een speciaal nummer dat alleen aan deze soort was gewijd. Dysphania botrys speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van de zogenaamde grootstedelijke ecologiën, die uit soorten van over de hele wereld bestaan. Voor de Berlijnse stadsplantkundigen betekende de fascinatie voor ongewone biotopen ook een breuk met de eerdere nadruk op ‘inheemse ecologieën’ in de vegetatiewetenschap, die was overgeslagen in xenofobe angst. Deze nieuwe vorm van stadsecologie vierde en respecteerde de complexiteit van de stadsnatuur, inclusief de vele sporen van de wereldgeschiedenis die op elke straathoek te ontdekken waren. In de afgelopen jaren is de Berlijnse Dysphania botrys steeds zeldzamer geworden: de meeste voormalige Brachen of braakliggende terreinen zijn nu bebouwd. Toen ik in de zomer van 2015, tijdens het filmen van mijn documentaire Natura Urbana: the Brachen of Berlin, probeerde de plant te vinden, vond ik de soort slechts bij toeval op een parkeerplaats, met hulp van botanicus Birgit Seitz. Tegenwoordig zijn de meeste met ruderale ecologieën geassocieerde botanische wonderlandschappen verdwenen. Het is misschien ironisch dat we de Brachense esthetiek nu terugzien in een aantal prijswinnende ontwerpen voor nieuwe parken in de stad. Ecologie, herinneringen en openbare ruimte zijn daar gecombineerd tot een visueel tafereel dat deze ongewone aspecten van de stadsgeschiedenis in stand houdt.

Matthew Gandy - Botanical Study Site

Nature of Hope benadert architectuur als ecologische praktijk. Mensen staan daarin niet los van de natuur, maar zijn er een integraal onderdeel van. Maar het binaire denken waarin natuur alles is wat niet menselijk is of door mensen gemaakt, heeft een lange en dominante geschiedenis. Ter introductie van de tentoonstelling vroeg IABR daarom onderzoekers, filosofen, historici en schrijvers te reflecteren op hoe we kijken naar natuur.  Elke week delen we hier een van die bijdrages, die ook in de tentoonstelling te zien zijn. Mihnea Tanasescu bepleit het belang van het opnieuw leren lezen van onze omgeving.  De VN heeft dit decennium uitgeroepen tot het decennium van het ecosysteemherstel. Het lijkt erop dat we nieuwe paden inslaan. Maar doen we dat echt? Wat betekent het om iets te herstellen, en waarom zouden we dat doen? En vooral: hoe?  Terwijl we een nieuwe orde proberen te introduceren in de natuurlijke wereld grijpen we naar technische oplossingen: we verbranden de juiste soort brandstof, gebruiken planten om koolstof op te slaan, maken veerkrachtige ontwerpen. We verliezen de basis van ecologische crises echter uit het oog: we hebben een gebrek aan vermogen om zinvolle relaties met onze omgeving op te bouwen. We zijn niet langer in staat aandacht te schenken aan de ecologie om ons heen of om de voorwaarden ervan te begrijpen.  Misschien moet ons vermogen om onze omgeving te lezen wel worden hersteld, om op te merken wat op bepaalde plaatsen belangrijk is en wie belangrijke niet-menselijke actoren zijn. Misschien moeten we zachtere, aandachtigere, biogeletterde mensen worden. Bepaalde verschijnselen roepen een ecologische gevoeligheid van voorheen in herinnering. In het Italiaanse Puglia in Italië staan eeuwenoude olijfbomen waaraan generaties lang ecologische kennis is besteed, waarvoor werd gezorgd en waarmee werd samengeleefd: deze planten waren als geliefde familieleden. De olijftijd, die generaties lang duurde, vereiste goede relaties met het milieu in bredere zin. Met de modernisering van het ecosysteem van de olijfboom ontwikkelde zich een plantagelogica die was gebaseerd op ecologische vereenvoudiging. Men begon gebruik te maken van chemische middelen die als doel hadden een maximale opbrengst te behalen met een minimum aan arbeid. Dit verhoogde tijdelijk de olijfolieproductie, maar verzwakte ook de bomen en koppelde mensen los van hun zorgtradities. De vooruitgang versnelde de tijd, verkortte de toekomst en veroordeelde het leven tot een opgeschort bestaan van verlies. Wat betekent het om een olijfgaard te herstellen die zich gedurende vele eeuwen ontwikkelde en in een fractie van die tijd ten onder ging? Hoe kan een eeuwenoude reus nieuw leven worden ingeblazen in een wereld zonder het geduld van de olijftijd? De prachtige bomen verdwijnen, ze worden letterlijk verbrand terwijl ziekte – de bacterie Xylella fastidiosa – hun stam teistert. Restauratie kan niet betekenen dat we ze  louter reconstrueren. In plaats daarvan moeten we opnieuw het soort relaties leren aangaan die eeuwen nodig hebben om zich te ontwikkelen en die ons olijfbomen en olijfmensen hebben gegeven. Misschien kunnen we, generatie op generatie, iets nieuws creëren dat we ons tot nu toe nog niet konden voorstellen. Misschien kunnen we de tijd helen.

Mihnea Tanasescu - Olive Trees in the Time of Xylella, János Chialá

Wie werkt er dagelijks aan een groene toekomst? Om te laten zien hoe grote ideeën over groen hun weg vinden naar de praktijk, is "Botanical Monuments" onderdeel van deze editie van de biënnale: een groene collectie van Rotterdamse  gemeenschapsinitiatieven op het gebied van stedelijke natuur. Ze vertegenwoordigen de ambitie van de IABR om de relatie tussen architectuur en natuur te veranderen. Maar hoe komt dit tot leven in en rondom de stad, wie zijn de mensen achter de grote natuurvisies en wat kunnen we van hen leren? Sabine en Jocelyn maken de serie "Hoopzaaiers" en gaan in gesprek met de mensen die stappen zetten richting een architectuur die, in samenwerking met de natuur, bouwt voor de generaties na ons. Tegenover het kantoor van de IABR vinden we de Voedseltuin, een van de Botanical Monuments. We worden verwelkomd met zelfgemaakte bieten plaattaart en koffie, in een ruimte vol enthousiaste vrijwilligers. Erik, directeur, vertelt ons meer: “De Voedseltuin bestaat al 14 jaar en is ontstaan op een gedempte haven in Rotterdam, waar ooit de eerste voedselbank van Nederland werd opgericht. Inmiddels produceert de tuin voedsel voor wel 170 mensen en werkt vanuit een simpel idee: het produceren van eigen voedsel in de achtertuin, samen met de klanten en afnemers van de voedselbank. Het verlaten gebied had de connotatie van een prostitutiezone en wij werden door de gemeente aangewezen als de ‘place-makers’.” In 2024 hebben mensen met een uitkering op 7000 vierkante meter voormalig braakliggend terrein samengewerkt om een productietuin, leer-werktuin, stadstuin en broedplaats te ontwikkelen, maar dit succes kwam niet vanzelf. Erik, die een scherpe visie heeft op het creëren van zo'n plek, legt uit: "Om een project als dit van de grond te krijgen, is meer nodig dan alleen een plan en een ideaal. Het is cruciaal om de waarde van zo'n plek te begrijpen en deze te communiceren naar verschillende doelgroepen." In de loop der jaren heeft Erik verschillende rollen moeten navigeren en daarbij diverse 'talen' moeten spreken. "Elke rol vereist andere woorden. Om onze relevantie uit te drukken aan een architect of de gemeente, spreek ik in grotere, overkoepelende termen en gebruik ik plattegronden en andere visuele middelen. Een zorginstelling vereist daarentegen een meer dagelijkse benadering, gericht op programma's, roosters en persoonlijke interacties," zegt Erik. Deze transdisciplinaire aanpak van placemaking heeft zijn vruchten afgeworpen. De tuin is inmiddels uitgegroeid tot een bloeiende omgeving waar wordt samengewerkt met twaalf Rotterdamse zorginstellingen. Het dient tegelijkertijd als productieplek, gebiedsontwikkelingsproject, sociale werkplek, recreatiegebied, ecologische hotspot en een experimentele broedplaats voor wetenschap en kunst. Bovendien is het een belangrijke bron van voedsel voor veel Rotterdammers. Vrijwilligers produceren jaarlijks gezonde voeding voor honderden gezinnen met een beperkt budget. Een ander onderdeel van het 'placemaken' is het bouwen aan relaties, aldus Erik. De organische groei van een gemeenschap. Voor Erik omvat het concept van community een breed scala aan sociale, commerciële en artistieke verbindingen tot de Voedseltuin die over de jaren zijn ontstaan. "Ons team, bestaande uit een klein aantal tuinbegeleiders, vormt het hart van de community, net als de 60 tot 80 vrijwilligers die de tuin verzorgen. Onze samenwerkingspartners, zoals de voedselbank, zorginstellingen, welzijnsorganisaties en uiteraard de gemeente, zijn de tweede schil van wat ik beschouw als onze community. Daarnaast onderhouden we goede relaties met de naburige kantoren; veelal hippe, innovatieve architecten, kunstenaars, designers en ontwikkelaars die graag een wandeling maken in de tuin tijdens hun pauze. Zij komen regelmatig met interessante samenwerkingsvoorstellen en initiatieven die steeds nieuwe functies aan de tuin toevoegen, van kunstwerken tot wetenschappelijke en ruimtelijke experimenten." De wijze waarop uiteenlopende groepen mensen betrokken raken en bijdragen aan de tuin is opmerkelijk en illustreert mooi de aanpak die Erik beschrijft. Hij spreekt over het betreden van verschillende werelden, deze samenbrengen, en voor al deze groepen relevantie creëren op één plek. “Transdisciplinair werken is cruciaal - denken buiten de grenzen van je eigen vakgebied en meerdere rollen aannemen: een architect die denkt als een sociaal werker, een kunstenaar die zich inzet voor maatschappelijk werk. Ik hoop dat de discipline van de architectuur zich in deze richting zal ontwikkelen, omdat je zo werkelijk impact kunt genereren”, zegt Erik. Benieuwd naar de Voedseltuin? <a href="https://dev.content.iabr.nl/media/pages/nature-of-hope/botanical-monuments/8da702d146-1719488812/a3_map_def_nl.pdf" target="_blank">Klik hier</a> voor hun plek op de Botanical Monuments route. Openingstijden, activiteiten en meer informatie vind je <a href="https://iabr.nl/nature-of-hope/botanical-monuments" target="_blank">hier</a>.

De Voedseltuin

Met meer dan 70 architecten, onderzoekers, ontwerpers en schrijvers biedt de 11e editie van IABR "Nature of Hope" een schat aan perspectieven en ideeën over hoe architectuur en ruimtelijk ontwerp kunnen bijdragen aan het regenereren van de natuur, biodiversiteit en het herstellen van ecologisch evenwicht. Maar hoe slaan we al deze vooruitstrevende perspectieven op? Wanneer een tentoonstelling een ontmoetingsplaats wordt, rijst de vraag naar documentatie. Daarom nodigde IABR meta office uit om een installatie te creëren die dient als een digitaal, levend archief. We spraken met Edward Zammit, een van de initiatiefnemers van meta office, over de installatie, het thema van de biënnale en de discipline van architectuur.<a href="https://meta-office.eu/" target="_blank">meta office</a> begon als een onderzoeksgebaseerd ontwerpcollectief op het gebied van architectuur, multimedia en technologie. Het collectief verenigt innovatieve fysieke en digitale ruimtes in hun projecten, samenwerkend met een groeiend netwerk van industriële ontwerpers, fabrikanten en mediakunstenaars. Het team, bestaande uit Lauritz Bohne, Lea Scherer en Edward Zammit, wordt ondersteund door digitaal ontwerper Felix Reiterer en architect-timmerman Manfred Scheibelreiter, en werkt multidisciplinair. Hun werk is te zien geweest in diverse internationale musea en tentoonstellingen, waaronder Centre Pompidou in Parijs, Fondazione Mast in Bologna en C.I.V.A. in Brussel.En nu kan het onderzoeksbureau dit jaar de IABR in het Nieuwe Instituut aan die lijst toevoegen. Maar in plaats van een van hun eigen creaties te tonen, vervullen ze nu vooral een rol op de achtergrond. In samenwerking met de curatoren van deze editie ontwikkelde meta office een interactief levend archief om het evenement te documenteren. De ontwerpers hebben traditioneel ontwerp gecombineerd met interactieve elementen waar deelnemers actief aan kunnen bijdragen. De installatie maakt gebruik van vier tools om gedachten en leerervaringen vast te leggen, waarbij een cartografie wordt gecreëerd via geluidsmemo's, foto's en tekeningen. Dit voedt een centraal 'open document' dat continu zal groeien gedurende de biënnale en daarna. Hierdoor krijgen bezoekers meer eigenaarschap tijdens het evenement en dragen ze bij aan het genereren van nieuwe kennis.Het proces van archiveren, zowel fysiek als digitaal, omvat de zorgvuldige verzameling, bewaring en organisatie van informatie, zodat kennis toegankelijk blijft. De biënnale vormt een uitgebreide verzameling van innovatieve projecten en experimentele werken die van grote waarde zijn voor de toekomstige praktijk binnen de verschillende disciplines. De curatoren beschouwen het daarom als essentieel om al deze bijdragen te documenteren. Dit geldt des te meer omdat er tijdens de biënnale in de <a href="https://iabr.nl/nature-of-hope/public-program?program=program-3">Practice Place</a> tal van workshops, evenementen en activiteiten worden georganiseerd. Hierdoor krijgen niet alleen de experts, maar vooral de bezoekers eigenaarschap over welke kennis uiteindelijk voortkomt uit Nature of Hope. Het omarmt het concept van een fysieke én digitale structuur voor het organiseren van kennis en zorgt ervoor dat deze online beschikbaar blijft voor toekomstige generaties makers als de biënnale in oktober afloopt.Voor Edward is het vooral belangrijk om een meer inclusieve benadering van de discipline architectuur te omarmen. Hij legt uit dat het bij meta office cruciaal is om diverse kennisvormen in het architectonisch veld te integreren. "We vieren inclusiviteit en pluraliteit. Architecten zien ruimte als een open canvas waar zij de dienst uitmaken. Wij geloven dat een plek wordt gebouwd door de gebruikers. De visies, kennis en werkwijzen van mensen die de ruimte gebruiken, zijn even waardevol als die van de expert. Deelnemers hier zullen de installatie tot leven brengen – mensen die de biënnale bezoeken vanuit verschillende achtergronden, vakgebieden en nationaliteiten, ook buiten het domein van architectuur. We hopen natuurlijk dat deelnemers eerlijk en open zijn, zodat de mapping van het project authentiek blijft. Hiermee genereren we een architectonische discussie die verder strekt dan het evenement zelf."De Live Archive, te zien in de Practice Place, is het eerste interactieve project van meta office. Het bureau richt zich meestal op object-gebaseerd ontwerp - deze kans stelt de onderzoekers in staat bij te dragen aan de verbreding van de discipline. "Architectuur moet toegankelijk worden en zijn discours openen voor andere vormen van kennis en praktijken die de kunst van het ontwerpen kunnen transformeren," vindt Edward. Hij kijkt ernaar uit te zien hoe deelnemers de installatie tot leven zullen brengen. Hoe meer de installatie wordt gebruikt gedurende het evenement, hoe meer waarde het krijgt. Ook roemt hij de toevoeging van de Botanical Monuments aan de biënnale. “De betrokkenheid van de biënnale met lokale initiatieven brengt het thema van hoop op een zeer praktische manier in de hele stad tot leven. In Rotterdam doen kleine maar gedreven collectieven belangrijk werk, wat het tot een uitstekende stad maakt voor nieuwe allianties en het ontdekken voor architecten uit het veld,” aldus de onderzoeker. Nieuwsgierig? Bekijk de installatie bij de Practice Place, onderdeel van de tentoonstelling in het Nieuwe Instituut.

Live Archive door meta office

Nature of Hope benadert architectuur als ecologische praktijk. Mensen staan daarin niet los van de natuur, maar zijn er een integraal onderdeel van. Maar het binaire denken waarin natuur alles is wat niet menselijk is of door mensen gemaakt, heeft een lange en dominante geschiedenis. Ter introductie van de tentoonstelling vroeg IABR daarom onderzoekers, filosofen, historici en schrijvers te reflecteren op hoe we kijken naar natuur.  Elke week delen we hier een van die bijdrages, die ook in de tentoonstelling te zien zijn. Clemens Driessen laat zien wat we kunnen leren van een graspol, zoals Albrecht Dürer die schilderde in 1503.  Uitgebloeide paardenbloemen, weegbree, beemdgras, duizendblad en madeliefjes. Samen groeiend als één graspol. Experts beschouwen deze afbeelding als een sleutelmoment voor zowel kunst als wetenschap. Met een graspol op ooghoogte werd een nieuwe manier van kijken geïnitieerd: de realistische weergave van de natuur omwille van zichzelf.      Dit is niet de natuur op haar mooist. De compositie lijkt willekeurig. Maar de aandacht voor detail zegt: dit is belangrijk. Deze planten zijn niet alleen symbolen, of slechts achtergrond, opvulling in de marge. Het is een portret van een pluk gras, gewoon het spul onder onze voeten.  We zien wortels en aarde. Heeft Dürer het gras met wortel en al uit de grond getrokken om in zijn atelier te portretteren? Ondanks de witte achtergrond lijkt het een levende graspol zoals je die in een weiland vindt, zonder dat er specifieke soorten geïsoleerd van hun omgeving worden getoond.      Kunst gaat hier vooraf aan wetenschap, door de originele verschuiving van perspectief. Maar deze gedetailleerde focus op gras vestigt ook de aandacht op de ervaring van boeren die voor hun land zorgen, of van koeien die hiervan graag zouden willen proeven. Of we worden zelfs uitgenodigd om de positie in te nemen van de paardenbloemen, die op het punt staan zich te openen om hun zaden te verspreiden.    Tegenwoordig lijkt de westerse cultuur te lijden aan ‘grasblindheid’. We hebben vooral geleerd oog te hebben voor spectaculaire natuur, om de ecologie te waarderen in termen van zeldzame soorten of indrukwekkende landschappen.   We zouden onze huidige ecologische ineenstorting voor een deel kunnen wijten aan een gebrek aan waardering voor alledaagse natuur. Kunstenaars zoals Dürer kunnen helpen de aandacht te vestigen op onze omgeving zonder strikte scheiding tussen wetenschap en kunst, werkelijkheid en ervaring, waarheid en poëzie. Om natuur niet meteen op te delen in afzonderlijke elementen, maar om schoonheid, diversiteit en overvloed te zien waar we het niet verwachten.

Clemens Driessen - Das große Rasenstück [The Large Piece of Turf / De grote Graszode]

Wie werkt er dagelijks aan een groene toekomst? Om te laten zien hoe grote ideeën over groen hun weg vinden naar de praktijk, is "Botanical Monuments" onderdeel van deze editie van de biënnale: een groene collectie van Rotterdamse  gemeenschapsinitiatieven op het gebied van stedelijke natuur. Ze vertegenwoordigen de ambitie van de IABR om de relatie tussen architectuur en natuur te veranderen. Maar hoe komt dit tot leven in en rondom de stad, wie zijn de mensen achter de grote natuurvisies en wat kunnen we van hen leren? Sabine en Jocelyn maken de serie "Hoopzaaiers" en gaan in gesprek met de mensen die stappen zetten richting een architectuur die, in samenwerking met de natuur, bouwt voor de generaties na ons. Op steenworp afstand van Rotterdam vinden we een landelijk poldergebied waar landbouw, natuur en recreatie hand in hand gaan: <a href="https://www.buijtenland-van-rhoon.nl/" target="_blank">Buijtenland van Rhoon</a>. Dit uitgestrekte gebied van zeshonderd hectare is het grootste in Nederland waar op deze grote schaal wordt geëxperimenteerd met natuurinclusieve landbouw. We spraken met Jeanette Verdonk over dit unieke natuur- en landbouwgebied, slechts 10 kilometer van Rotterdam. Jeanette vertelt: "In 2010 begon het allemaal. De provincie Zuid-Holland bestemde dit gebied als compensatie voor de uitbreiding van de Tweede Maasvlakte. Het oorspronkelijke plan was een zoet klei-oermoeras, maar dat viel niet in goede aarde bij de bewoners." Zo ontstond in 2016 de Gebiedscoöperatie Buijtenland van Rhoon, een bottom-up initiatief van lokale agrariërs, natuurpartijen, recreatieondernemers, en bewoners die iets wilden doen met dit gebied.  Een bijzonder landschap, een veelheid aan landschapselementen, diverse gewassen én een verdienmodel met meerdere pijlers: een uniek voorbeeld van hoe natuur regeneratief kan zijn vanuit diverse perspectieven. Voor Jeanette is het vooral de liefde die er is om zowel voor de mens als de natuur te telen die het gebied zo bijzonder maakt. "De boeren hier zijn ook natuurbeschermers. De aanwezige natuur ondersteunt de landbouw en draagt bij aan het herstel en het in stand houden van de biodiversiteit. Daarom ziet het landschap er heel anders uit dan bij traditionele landbouw. Het streven is dat veertig procent van ons gebied bestaat uit natuurmaatregelen zoals wintervoedselvelden voor vogels, natuurvriendelijke oevers en akkerflora, terwijl de overige zestig procent is bestemd voor natuurinclusieve landbouw. Naast producten als uien, aardappelen, spruiten, asperges, appels en peren worden er door de boeren ook cultuurhistorische gewassen verbouwd zoals huttentut, verschillende oergranen en vlas. In plaats van massaproductie brengen we gewassen terug die van oorsprong hier groeiden,” aldus Jeanette.   De gebiedscoöperatie werkt samen met een hoop organisaties uit Rhoon en bestaat uit een diverse groep leden, genaamd “De Buijtenlanders”. Denk aan natuurverenigingen, boeren, recreatieondernemers en bewoners. Een van de boeren in dit gebied is Adjan Vos van De Vossenburg. "Adjan teelt reguliere gewassen zoals suikermaïs, aardappelen en asperges, maar ook vlas, zonnekroon en olifantsgras," vertelt Jeanette. "Hij laat zien dat het anders kan. In plaats van het creëren van een monocultuur zorgt hij voor de omgeving, de bodem en de dieren die daar leven." Jeanette benadrukt het belang van samenwerking: "Wij proberen ervoor te zorgen dat boeren zoals Adjan er ook financieel baat bij hebben door nieuwe lokale ketens te realiseren.  Jeanette hoopt dat een nieuwe doelgroep het gebied zal ontdekken en dat de verbouwde producten op innovatieve manieren worden gebruikt, wat aansluit bij nieuwe consumptiepatronen van de toekomst. "In een wereld die steeds globaler wordt, willen wij inspireren om dichter bij huis te kijken. Ons doel is om ons verhaal te vertellen en onze community uit te breiden, te beginnen met het aantrekken van recreanten die kennismaken met dit mooie gebied en uiteindelijk hun boodschappenmandje gevuld willen hebben met lokale en natuurinclusieve producten van het land. Daarnaast willen we ook makers aantrekken: van chefs die met onze producten koken tot modeontwerpers die met ons vlas werken en andere vernieuwers die duurzame producten creëren. Zo kunnen we een jongere generatie ook onderdeel maken van het proces."  Benieuwd naar Buijtenland van Rhoon? <a href="https://dev.content.iabr.nl/media/pages/nature-of-hope/botanical-monuments/8da702d146-1719488812/a3_map_def_nl.pdf" target="_blank">Klik hier</a> voor hun plek op de Botanical Monuments route. Openingstijden, activiteiten en meer informatie vind je <a href="https://iabr.nl/nature-of-hope/botanical-monuments" target="_blank">hier</a>.

Buijtenland van Rhoon

Nature of Hope benadert architectuur als ecologische praktijk. Mensen staan daarin niet los van de natuur, maar zijn er een integraal onderdeel van. Maar het binaire denken waarin natuur alles is wat niet menselijk is of door mensen gemaakt, heeft een lange en dominante geschiedenis. Ter introductie van de tentoonstelling vroeg IABR daarom onderzoekers, filosofen, historici en schrijvers te reflecteren op hoe we kijken naar natuur. Elke week delen we hier een van die bijdrages, die ook in de tentoonstelling te zien zijn. Jane Mah Hutton reflecteert op de onzichtbare effecten die bouwen één plek, ergens anders heeft.  Wat heeft constructie op de ene locatie te maken met veranderingen die plaatsvinden op een andere? Bij alle ontwerp- en constructiewerkzaamheden worden bouwmaterialen van de ene locatie naar de andere verplaatst en daar in elkaar gezet. Die materialen – of het nu timmerhout, meststoffen, steen of staal betreft – zijn handelswaar die met een bepaalde bedoeling gekocht en verkocht worden. Hun status als handelswaar betekent dat ze onderling verwisselbaar zijn en in feite geen eigen plaats hebben. Maar materialen zijn meer dan handelswaar: het zijn fragmenten van leefgebieden, cultuurlandschappen, gesteenten, mineralen, wezens en bossen. Ze worden gevormd en bewogen door mensenhanden, zijn de bestaansmiddelen en de landschappen waarin mensen leven. Materialen die worden verkocht hebben een bepaalde vorm en afmeting, maar die vorm en afmeting vertegenwoordigen slechts één van de vele samenstellingen en configuraties waarin dat materiaal zich tijdens zijn bestaan kan bevinden. Wat als we materialen niet zouden beschouwen als producten of goederen met één enkel doel, maar in plaats daarvan als voortdurend veranderende materie die afkomstig is van en terugkeert naar het land? Het uiteenzetten van de bron en productie van materialen kan een desoriënterende en ontmoedigende ervaring zijn. Het is moeilijk om een vurenhouten balk van 5 bij 10 cm als onderdeel van een bos of plantage te zien. Het is bijna onmogelijk om de arbeidsomstandigheden van de werkers die één enkele ertssoort winnen uit een complexe legering te destilleren. Het is lastig om de culturele betekenis van een gebied dat gekoloniseerd is voor mijnbouw of vastgoedontwikkeling te begrijpen. Hoe kan het begrijpen van deze zogenaamde externe effecten van ontwikkeling een materiële praktijk ondersteunen die solidair is met mensen, andere soorten en landschappen elders? Welke landverhoudingen willen we waarderen en welke materiële productiewijze past bij die waardering? Wat voor materiële praktijken zouden gemeenschappen kunnen ondersteunen die zorg dragen voor land of die inheemse soevereiniteit versterken? Wat zouden de kosten hiervan zijn; wat zouden we ervoor moeten loslaten? Hoe kan het werken met bestaande materialen de druk om nieuwe materialen te winnen, wegnemen? Hoe kunnen we uit ontwerp, deconstructie en zorgvuldig materiaalgebruik respect laten spreken voor eerder gewonnen materialen en hun beladen geschiedenissen?

Jane Mah Hutton - Reciprocal Landscapes

Met meer dan 70 architecten, onderzoekers, ontwerpers en schrijvers biedt Nature of Hope een schat aan perspectieven en ideeën over hoe architectuur en ruimtelijk ontwerp kunnen bijdragen aan het regenereren van natuur, biodiversiteit en het herstellen van ecologisch evenwicht. Maar wat is er echt nodig voor een hoopvollere, regeneratieve ontwerppraktijk? Hoe worden ambitieuze visies gezaaid en geoogst in het internationale architectuurlandschap?Een van de sprekers die afgelopen weekend zijn inzichten deelde tijdens het IABR-symposium, kwam helemaal met de fiets vanuit Groot-Brittannië, zonder ecologische voetafdruk achter te laten. Dit was <a href="http://www.jeremytill.net/" target="_blank">Jeremy Till</a><a href="http://www.jeremytill.net/" target="_blank">,</a> een Britse architect, pedagoog en schrijver, en hoogleraar architectuur aan Central Saint Martins, University of the Arts London, die het collectief <a href="https://mould.earth/home" target="_blank">MOULD</a> vertegenwoordigt. We spraken hem kort over het onderzoekscollectief MOULD, het werk dat te zien is op de biënnale en zijn visie op de discipline.Onderzoekscollectief MOULDAllereerst maakt Till duidelijk dat hij niet hier is als Jeremy Till, maar als onderdeel van het collectief MOULD, dat hij vormt met vijf andere collega's. Ze delen de visie die hij in dit interview wil overbrengen. MOULD is een onderzoekscollectief dat werkt op het snijvlak van ruimtelijke praktijk en klimaatverandering. Het werk van MOULD, "Architecture is Climate," momenteel te zien in het Nieuwe Instituut als onderdeel van de biënnale, weerspiegelt de diepe betrokkenheid van het collectief bij het aanpakken van de dringende uitdagingen die klimaatverandering met zich meebrengt. Het werk van MOULD belichaamt een samenwerkingsgerichte, interdisciplinaire benadering van architectonische praktijk, met een visie geworteld in diepe politieke en ethische zorgen over de wereld. Het collectief heeft verschillende ‘<a href="https://architectureisclimate.net/practices/" target="_blank">practices</a>’ in kaart gebracht—niet als architectuur zoals we die kennen, maar voorbeelden uit verschillende regio's, contexten en disciplines die direct ingaan op klimaatverandering en de ruimtelijke implicaties daarvan. Ze streven ernaar anders te denken over architectuur, niet alleen als het ontwerpen van gebouwen, maar als een praktijk geïnformeerd door diverse vormen van kennis en cultuur.Architectuur en klimaatHet werk van MOULD op de biënnale, een grote installatie, weerspiegelt deze inzichten en benadrukt de visie dat architectuur niet losstaat van het klimaat; integendeel, het is er diep mee verweven. Het project onderstreept dat traditionele architectuurpraktijken medeplichtig zijn aan de oorzaken van klimaatverandering. Till legt uit: "De installatie laat zien dat het beschouwen van architectuur als een externe oplossing vergelijkbaar is met het aanbrengen van een pleister op een veel grotere wond. In plaats daarvan pleiten we voor een upstream benadering, waarbij de grondoorzaken van klimaatproblemen veel directer en lokaler worden aangepakt."Aan hun werk ligt een belangrijke kritiek op de huidige architectuurpraktijk ten grondslag: de trend van "duurzame" of "groene" architectuur, die Till te vaak ziet als een vorm van greenwashing. Hij betoogt dat veel technische oplossingen om netto nul uitstoot te bereiken potentieel contraproductief zijn als ze voortdurende groei en consumptie mogelijk maken. Deze oplossingen, hoewel noodzakelijk, moeten gepaard gaan met systemische veranderingen. Zoals Till het treffend verwoordt:"The most dangerous is the technical solutions - we need them, of course. But the biggest solutions allow endless growth. On the one hand, you can have a solution to get to net zero, that is a technical solution, but then we continue to extract and consume. That will remain damaging because it will be accompanied by growth which is always accompanied by extractive practices that damage the planet. One has to be quite careful about not privileging the world of architecture too much. We are part of a network of solidarity, which is bound into politics, economics, and society. We have defined ourselves as a discipline that provides solutions. But that might be too arrogant, to say that architecture is generative. Designers tend to look just downstream, see a wonderful future, reinvent the world. But you first need to look upstream. You need to look at the causes of climate breakdown and address them first. Only then can it be sustainable."Het is duidelijk: Till pleit voor een meer realistische kijk op architectuur die dichter staat bij wat er echt gebeurt en wat de problemen zijn per lokale praktijk. Milieuproblemen moeten per context worden bekeken. Dat is de enige duurzame manier van bouwen om ecologische instorting te voorkomen, wat heruitgevonden vormen van architectuur vereist. "We kunnen ons geen herhalingen van dezelfde architectuuroplossingen veroorloven en moeten beter kijken naar specifieke uitdagingen. Van beleidsoplossingen tot diverse methoden van landgebruik, tot het gebruik van andere middelen en resources. Dit vraagt een bredere blik van onze discipline", aldus Till. Hoopvolle toekomstOndanks de uitdagingen blijft Till hoopvol. Hij gelooft dat de noodzakelijke systemische veranderingen, gedreven door klimaatvereisten, zullen leiden tot bredere sociale transformaties. Deze transformaties zullen zich ruimtelijk manifesteren, aangezien sociale relaties inherent worden uitgespeeld in de ruimte. Dit perspectief verschuift de rol van architecten van louter bouwers naar ruimtelijke ontwerpers en agenten die ruimtelijke intelligentie gebruiken binnen een bredere context van sociale verandering.Dit is waarom Till met enthousiasme uitkijkt naar de andere werken die te zien zijn tijdens de biënnale. "Wat bemoedigend is, is de diversiteit aan architectonische benaderingen die hier te zien zijn—het toont aan dat deze al bestaan. Architecten hebben zichzelf historisch gezien altijd geïdentificeerd door hun gebouwen. De afgelopen jaren hebben bewezen hoe moeilijk het is voor architecten om dat los te laten en te erkennen dat architectuur over veel meer gaat dan alleen het object en de materialen waaruit het is gemaakt. Op deze biënnale zie je dat architecten zichzelf durven te identificeren met andere methodes. Methodes die misschien nog onzichtbaar zijn, nog niet zichtbaar in het veld of in iconische architectuurtijdschriften, maar die uiteindelijk wel het verschil zullen maken."MOULD’s deelname aan de biënnale markeert een cruciale verschuiving in architectonisch denken. Till deelde zijn inzichten tijdens het IABR-symposium op 30 juni—het werk van MOULD is te zien in de tentoonstelling. Bezoek de website voor informatie over rondleidingen door curatoren voor meer context over het werk.

Jeremy Till van onderzoekscollectief MOULD: Een verschuiving in architectonisch denken

Met meer dan 70 architecten, onderzoekers, ontwerpers en schrijvers biedt Nature of Hope een rijkdom aan perspectieven en ideeën over hoe architectuur en ruimtelijk ontwerp kunnen bijdragen aan het regenereren van de natuur, het vergroten van biodiversiteit en het herstellen van het ecologisch evenwicht. Maar wat is er echt nodig voor een meer hoopvolle, regeneratieve ontwerppraktijk? Hoe worden ambitieuze visies gezaaid en geoogst in het internationale architectuurlandschap?Vanuit Colombia ontvingen we <a href="https://arqdis.uniandes.edu.co/profesores/pedro-aparicio-llorente/" target="_blank">Pedro Aparicio-Llorente</a>, architect en oprichter van <a href="https://aplo.xyz/" target="_blank">APLO</a> (afkorting voor ‘aligning planets lines orbits’), een architectuur- en landschapsbureau in Bogotá dat gebouwen en landschappen ontwerpt en onderzoekt, dit weekend spreken op het symposium. Zijn werk is gebaseerd op 10 jaar ervaring in ontwerp en constructie binnen de materiële praktijken en politieke ecologieën van postkoloniale tropische habitats. Pedro heeft een architectuurgraad van de Universidad de los Andes en een MDes in Urbanism, Landscape, Ecology van de Harvard University Graduate School of Design. We spraken kort met Pedro over zijn visie op architectuur, zijn reflecties op het thema van de biënnale en het werk dat daar te zien is.De omgeving vormt architectuur Allereerst neemt Pedro ons mee in zijn benadering van architectuur, die draait om samenleven en experimentele manieren van samenwonen. "Ik heb geleerd om de omgeving te lezen als een plek die ons vormt, in plaats van dat wij die moeten vormen. Een plek informeert de architectuur op vele manieren, vooral in biodiverse regio's zoals de Golf van Tribugá, waar de ritmes van de Stille Oceaan, mangroven en jungle de ruimte zelf organiseren." In noordelijke landen is deze manier van denken minder gebruikelijk; we bouwen vaak met wat er wordt gevraagd en met beschikbare middelen. Pedro en zijn collega's bij APLO hanteren een meer bescheiden en contextgevoelige aanpak. "We ontwerpen met het begrip dat alles leeft. Bijvoorbeeld, hoe kan een mangrovebos, dat elke zes uur overstroomt en droogvalt, architectonisch ontwerp informeren? Hiervoor pasten we eigentijdse architectuur methoden toe, maar lieten we mariene ecosystemen en de technologieën die door lokale mensen worden gebruikt, het verdere ontwerp leiden." Wat Pedro's visie en die van zijn team uniek maakt, is zijn interesse in landschappen als een levend medium binnen een culturele context waar landschapsarchitectuur niet echt bestaat. "In Colombia is landschapsarchitectuur geen discipline zoals in de Angelsaksische context, maar voor ons als aanknopingspunt dient om ruimte en tijd te verkennen," legt Pedro uit. Zijn eerdere werk in Indonesië stelde hem bloot aan dynamische omgevingen waar vulkanen en verouderde, maar operationele koloniale infrastructuren samenkomen. "Deze habitats verbinden mensen diep met de complexiteit van enigszins mestizo-ecologieën—van praktische, productieve manieren van voedsel verbouwen tot meer spirituele activiteiten. Dit creëert een continuüm dat vruchtbaar en fascinerend is om te overwegen in termen van contextuele en situatieve architectuur, wat leidt tot een meer uitgebreide notie van voor wie we ontwerpen, voor welk doel, en hoe de omgeving ons als soort vormt."Veanvé: vertellen van nieuwe verhalen over een plek Voor deze manier van werken als architect is kennis nodig - zeer specifieke en lokaal verkregen kennis over hoe natuur en mensen de omgeving vormgeven. Op de biënnale zijn drie processen te zien die door APLO zijn uitgevoerd en inzicht geven in de benadering die zij voorstaan: <a href="https://www.youtube.com/watch?v=4DuBr4TGENc" target="_blank">Veanvé</a>, een milieu-infrastructuur voor pluriversele pedagogie en planetaire gezondheid van de oceaan; <a href="https://www.youtube.com/watch?v=fZq8lWboIfw" target="_blank">Payao</a>, het gebruik van een oude visserij technologie die oorspronkelijk uit de Filippijnen komt en zo'n 10 jaar geleden zijn weg vond naar de ambachtelijke vissers groep Tiburones de Coquí; en <a href="https://www.youtube.com/watch?v=XrzmGtDz7Yw" target="_blank">Jurubirá</a>, een landschapsplan voor gemeenschapsgericht toerisme.Een van de projecten die Pedro besprak tijdens het symposium, is Veanvé, een milieu-infrastructuur voor pluriversele pedagogie en planetaire gezondheid van de oceaan. In samenwerking met lokale leider Josefina Klinger en de Mano Cambiada Corporation, streeft het centrum ernaar de traditionele kennis en ecosystemen van de Golf van Tribugá te beschermen, die in 2019 werd aangewezen als Hope Spot vanwege zijn significante bijdrage aan het welzijn van de oceaan, waardoor het een van de biologisch meest diverse regio's ter wereld is. Onlangs werd de golf door UNESCO uitgeroepen tot Biosfeerreservaat, omdat deze plek een van de weinige gebalanceerde ecosystemen ter wereld is.Veanvé is een evenement dat een nieuw verhaal wil geven aan een politiek-beladen gebouw in Tribugá - een verlaten Telecom-station, een openbare infrastructuur die de gemeenschap eerst diende op het gebied van telefoon en internetverbinding, als culturele hotspot, omgeven door enkele van 's werelds meest gevoelige ecosystemen: mangroven, koraalriffen en regenwouden. Op deze locatie organiseerde APLO het Pacific Migration Festival, geïnitieerd door de lokale organisatie Mano Cambiada in 2010. Elk jaar brengt het festival 1000 jonge deelnemers samen die worden ondergedompeld in een mix van wetenschappelijke, sportieve en culturele activiteiten. Deze ervaringen vieren de unieke status van de regio als toevluchtsoord waar bultrugwalvissen duizenden kilometers vanuit Antarctica naar de warme en diepe wateren van Colombia reizen om te baren. Dit verhaal herdefinieert Tribugá, verschuivend van een plaats van geweld en hopeloosheid naar een van liefde en vitaliteit. De jonge deelnemers worden aangemoedigd zichzelf voor te stellen als golven, vogels, schildpadden, walvissen en andere elementen van hun omgeving, waardoor ze de onderlinge verbondenheid van hun omgeving verkennen en leren waarderen. Dit event vormde de basis voor het ontwerp dat APLO maakte om het Telecom-station te transformeren tot culturele plek voor ontmoeting. Nature of Hope Dit brengt ons bij het thema van de biënnale, Nature of Hope. Reflecterend op dit thema vanuit een ecologisch perspectief, legt Pedro uit: "Waarom is een plaats die door mensen als gevaarlijk wordt beschouwd de plek die walvissen kiezen om hun jongen te krijgen? Dat kantelt de notie van mogelijkheden van elke plek waar we mee werken als we leren het vanuit andere, niet-menselijke perspectieven te bekijken. Iedereen wil de wereld rondreizen en kansen zoeken, maar ware hoop is geworteld in generatieve zorg, het doorgeven van de verantwoordelijkheid voor een specifieke plaats. De omgeving zou ons moeten vormen, informeren en ontwerpen in plaats van andersom. Dit perspectief is op zichzelf hoopvol.” Ontdek het werk van Pedro in de tentoonstelling in het Nieuwe Instituut, waar de projecten van APLO worden gepresenteerd.

Pedro Aparicio-Llorente: Hoe de omgeving ons vormt in plaats van andersom

<a href="https://www.youtube.com/watch?v=q-bl1noAR2o" target="_blank">Bekijk de recording van het Openingssymposium Part I</a> <a href="https://www.youtube.com/watch?v=5ZGlD8ozuqw&amp;ab_channel=IABR" target="_blank">Bekijk de recording van het Openingssymposium Part II</a>Op zondagmiddag was het uitverkochte openingssymposium van de 11de Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam (IABR). Een verzamelplaats van experts die diepgaand ingingen op het thema Building Ecologies – Nature in the City: Jeremy Till, Baerbel Mueller, Pedro Aparicio-Llorente en Emmanuel Pratt. Jeremy Till van het collectief MOULD opende met een keynote over de relatie tussen architectuur en klimaat en hield een pleidooi voor een fundamentele herziening van architectuurpraktijken. Zijn lezing bevatte verdiepende intermezzo's met poëtische voordrachten vanaf de tribune van zijn collega's. Baerbel Mueller verhaalde over het "Tamale Old Airfield" project in Ghana, waarbij ze de noodzaak van experimentele benaderingen in architectuur benadrukte. De presentatie van Pedro Aparicio-Llorente bracht het publiek naar de kust van São Paulo, waar hij vertelde over ontwerpen op het ritme van de getijden en samenwerking met lokale gemeenschappen.De afsluitende paneldiscussie, geleid door Najah Aouaki, bracht de diverse thema's van de middag samen. De sprekers discussieerden over de taal van architectuur en hoe een nieuwe, hoopvolle benadering nodig is om ecologische praktijken te integreren. Emmanuel Pratt uit Chicago sloot af met zijn visie op regeneratieve stadsplanning, illustrerend hoe gemeenschappen kunnen worden opgebouwd door middel van duurzame en menselijke schaalprojecten. <a href="https://iabr.nl/nature-of-hope/public-program">Check het programma</a>

Impressie van het Openingssymposium

<a href="https://youtu.be/iQV7tCm46NQ" target="_blank">Bekijk de pre-opening recording van Nature of Hope!</a>De opening van de 11de Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam (IABR) markeerde het begin van een verkenning in hoe architectuur kan bijdragen aan het ecologisch herstel, met biodiversiteit en natuur als uitgangspunt. Saskia van Stein, directeur van de IABR, benadrukte tijdens de opening het belang van nieuwe narratieven in de architectuur en de noodzaak om natuur te zien als een organische kracht. Dit jaar toont de biënnale hoe architectuur en stedenbouw een grote rol kunnen spelen in het opnieuw vormgeven van onze leefomgeving.De staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Fleur Gräper-van Koolwijk, prees architecten en stedelijke planners als visionairs die de behoeften van zowel vandaag als de toekomst inzien. Ze sprak haar enthousiasme uit voor de manieren waarop de biënnale ons uitnodigt om duurzamer te leven, in harmonie met de andere soorten op onze planeet. Janna Bystrykh deelde een inspirerend verhaal over het proces dat het team heeft doorgemaakt, benadrukkend dat natuur eindeloos veel verhalen kent en dat deze diversiteit zichtbaar is in de tentoonstelling.Said Kasmi, wethouder Onderwijs, Cultuur en Evenementen van Rotterdam, opende de tentoonstelling officieel en sprak over de kracht van hoop en de inspanningen van Rotterdam om ruimte te maken voor natuur. De middag werd afgesloten met een indrukwekkende dansperformance van IID Company, gevolgd door een feestelijke opening met muziek, hapjes en drankjes. De bezoekers genoten van kleurrijke gerechten bereid door chef Manu en rondleidingen door de curatoren, wat bijdroeg aan een succesvolle en sfeervolle start van de biënnale.

Opening van 'Nature of Hope'

Met meer dan 70 architecten, onderzoekers, ontwerpers en schrijvers biedt Nature of Hope een schat aan perspectieven en ideeën over hoe architectuur en ruimtelijk ontwerp kunnen bijdragen aan het regenereren van natuur en biodiversiteit en het herstellen van ecologisch evenwicht. Maar wat is er precies nodig voor een hoopvollere, regeneratieve ontwerppraktijk? Hoe worden ambitieuze visies gezaaid en geoogst in de echte wereld? Tijdens het <a href="https://iabr.nl/nature-of-hope/public-program#openingssymposium">symposium</a> op zondag 30 september zullen we dieper ingaan op deze vragen. Een van de sprekers is <a href="https://www.instagram.com/nav_s_baerbelmueller/" target="_blank">Baerbel Mueller</a>, een architect en onderzoeker gevestigd in Oostenrijk en Ghana. Mueller is decaan en universitair hoofddocent aan het Institute of Architecture (IoA) van de Universiteit voor Toegepaste Kunsten in Wenen en oprichter en hoofd van <a href="https://appliedforeignaffairs.net/" target="_blank">[Applied] Foreign Affairs ([A]FA)</a>, een lab dat ruimtelijke, milieukundige en culturele fenomenen in landelijke en stedelijke gebieden van Sub-Sahara Afrika onderzoekt. Ter introductie van het symposium delen we kort haar werk, visie en relatie tot het thema van de Biënnale.Soft Unsealing Tijdens het symposium zal Mueller spreken over [A]FA's project <a href="https://appliedforeignaffairs.net/events/tamale-old-airfield" target="_blank">"Tamale Old Airfield"</a> in Ghana, dat ook een van de showcases is in de IABR-tentoonstelling, een negen-kanaals videoinstallatie getiteld Soft Unsealing. De installatie laat zien hoe een verlaten Ghanees vliegveld uit de jaren 1920 wordt getransformeerd tot een bruisende recreatieruimte in het hart van Tamale—een casestudy over hoe architectuur regeneratief kan zijn vanuit een milieugerichte aanpak. Het project begon in 2023 in samenwerking met inheemse chiefs en lokale gemeentelijke autoriteiten. Het team van Mueller is verantwoordelijk voor de stedenbouwkundige planning, landschapsarchitectuur en het ontwerp om het uitgestrekte, verzegelde terrein—de oude landingsbaan—te transformeren in een openbare ruimte voor zowel de buurt als de hele stad Tamale.Het doel van dit project is om de natuur terug te brengen in de stad, de geschiedenis nieuw leven in te blazen en aan de wensen van de gemeenschap te voldoen. Deze locatie, die aanvankelijk weinig functie had, krijgt een nieuwe bestemming en stimuleert verdere ontwikkelingen in de regio. Opmerkelijk is dat dankzij Mueller innovatieve en interdisciplinaire architectonische methoden worden gebruikt voor dit project. Het begon met toegepast onderzoek en experimentele interventies door het [A]FA-labteam, in dialoog met de gemeenschap. Mueller legt uit: "De kern van het project is het afleren en experimenteren met de manieren waarop wij als architecten gewend zijn te bouwen. Dit is cruciaal om innovatieve ruimtes te ontwikkelen die socio-ecologische transformatie bevorderen, de lokale klimaatomstandigheden verbeteren en betekenisvolle omgevingen creëren." Het onderzoek leidde tot plaats-specifieke milieugerichte interventies, zoals het verplaatsen van bomen voor natuurlijke schaduw en het implementeren van regenwateropvangsystemen om oververhitting, watertekorten en slechte stedelijke infrastructuur aan te pakken. Deze aanpak revitaliseert niet alleen het vliegveld, maar biedt ook inspiratie voor toekomstige stedelijke ontwikkelingsprojecten.Het  "Tamale Old Airfield"  project onderstreept Mueller's visie op architectuur, die zij als professor en architect praktiseert en tijdens het symposium met ons zal delen. Ze benadrukt dat architectuur niet langer zou moeten gaan over het ontwerpen van gebouwen, maar over het creëren van omgevingen. “Een omgeving omvat meer dan alleen gebouwen; het gaat om alles wat erin leeft. Daarom gaat architectuur over het opbouwen van relaties, niet alleen structuren. Het moet gezien worden als een werkwoord, gericht op het proces—dat eigenlijk nooit eindigt—en niet als een eindresultaat. Vaak denken architecten dat ze een context begrijpen zodra ze beginnen te ontwerpen, maar de eerste stap zou moeten zijn om te beginnen vanuit wat er al is en van binnenuit te werken."In het [A]FA-lab viert Mueller de methode van "Toegepast Onderzoek", waarbij verbinden, 1:1 testen en het creëren van de plaats centraal staan. Elk project omvat verschillende disciplines, draait om een duidelijk onderzoeksbelang of opdracht, en resulteert in samenwerking met lokale belanghebbenden. “In Tamale hebben we veel gepraat en relaties opgebouwd binnen de omgeving. Wanneer je de kenmerken van een plek kent, ontwerp je anders. Mensen in de buurt hebben de meeste kennis over hun omgeving, van praktische zaken tot dromen en herinneringen. Daarom is de gemeenschap betrokken bij het proces. Zowel de gemeenschap als de lokale overheid in Tamale zagen de transformatie van het vliegveld in een bruikbare ruimte voor de lokale bevolking voor zich. Wij werken samen met studenten, lokale experts, ontwerpers uit Accra en studenten van de universiteit in Tamale om dit te realiseren.”Voor Mueller is er geen onderscheid tussen haar perspectief als mens en als architect; beide spreken dezelfde taal van hoop en regeneratie. Wel is de architect scherp op de balans tussen gemeenschapsbetrokkenheid en de discipline van architectuur. “Creativiteit is essentieel voor vooruitgang. Architecten en kunstenaars zijn in de positie om nieuwe visies voor de toekomst te creëren. We geloven niet in participatie waarbij mensen de plek zelf ontwerpen, omdat wij als architecten uiteindelijk de professionele expertise hebben om ruimtes te ontwerpen en te implementeren. Maar we hebben intensieve betrokkenheid gehad van lokale belanghebbenden en kunstenaars gedurende het proces,” legt Mueller uit.Kortom: Mueller ziet de architect nog steeds als expert, in tegenstelling tot populaire meningen in het discours. Voor haar gaat het om het verschuiven van ruimtelijke methodes van objectgericht naar omgevingsdenken, wat van nature inclusiever is. “Voor een duurzame toekomst moeten architecten breder en creatiever leren denken, alle schalen overwegen en ook ecologische en niet-menselijke perspectieven meenemen. Hoe zou je de ruimte ervaren als een insect of een boom? Elk klein dier is belangrijk voor het geheel, wat een holistisch begrip van ruimte en cohabitatie vereist. Architectuur kan regeneratief zijn als architecten verschillende perspectieven aannemen tijdens het ontwerpproces.”IABR Symposium op 30 juni Mueller kijkt er vooral naar uit om te zien hoe de tentoonstelling in de stad is geïntegreerd. “Grote ideeën moeten hun weg vinden naar de praktijk, waar ze lokaal anders tot uiting komen. Het is geweldig om een plek te hebben waar we kunnen zien hoe dit wereldwijd gebeurt. Ik kijk uit naar alle andere projecten, naast de onze, die proberen de wereld inclusiever te maken en als rolmodellen dienen in verschillende contexten.” Wil je meer horen over "Tamale Old Airfield", [A]FA-lab en Mueller's visie en werk? IABR en Het Nieuwe Instituut nodigen je van harte uit voor het symposium op 30 juli van de 11e editie van de Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam, Nature of Hope, in Het Nieuwe Instituut in Rotterdam.

Baerbel Mueller: een architectonische praktijk van het creëren van omgevingen

Met meer dan 70 architecten, onderzoekers, ontwerpers en schrijvers biedt Nature of Hope een schat aan perspectieven en ideeën over hoe architectuur en ruimtelijk ontwerp kunnen bijdragen aan het regenereren van natuur en biodiversiteit en het herstellen van ecologisch evenwicht. Maar wat is er precies nodig voor een hoopvollere, regeneratieve ontwerppraktijk? Hoe worden ambitieuze visies gezaaid en geoogst in het internationale architectuurlandschap?Tijdens het <a href="https://iabr.nl/nature-of-hope/public-program#openingssymposium">symposium op zondag 30 september</a> zullen we dieper ingaan op deze vragen. Een van de sprekers is de in Chicago gevestigde stedenbouwkundige Emmanuel Pratt, medeoprichter van de <a href="https://www.sweetwaterfoundation.com/" target="_blank">Sweet Water Foundation</a>. De architectonische praktijk van de Sweet Water Foundation staat bekend om zijn creatieve en regeneratieve benadering van sociale rechtvaardigheid, gericht op het creëren van veilige en inspirerende ruimtes. Opgericht in 2009, werkt de Sweet Water Foundation samen met jongeren, hun families en lokale bewoners om de ecologie van verwaarloosde wijken in Chicago nieuw leven in te blazen. In de afgelopen jaren, heeft het team zes aaneengesloten stadsblokken aan de zuidkant van de stad getransformeerd tot een centrum voor groen stedelijk leven.Pratt is uitgenodigd om tijdens het symposium zijn inzichten te delen omdat de benadering van de Sweet Water Foundation innovatief en, bovenal, succesvol is. Wat de aanpak bijzonder uniek maakt, is de combinatie van stedelijke landbouw, kunst en educatie om ruimtes die afgeschreven zijn als 'verlaten' of 'leegstaand' te transformeren tot creatieve openbare ruimtes die zowel duurzaam als betekenisvol zijn voor bewoners—alles met een beperkt budget en in nauwe samenwerking met de lokale gemeenschap. Hun werk omvat ongeveer drie hectare aan stadsboerderijen en een grote gemeenschappelijke tuin, een eerder geveild huis dat is omgebouwd tot een school en een ander verlaten huis dat momenteel wordt omgebouwd tot een woon-werkruimte voor kunstenaars en ontwerpers, een kas omgebouwd tot een werkplaats en klaslokaal, een zeecontainer getransformeerd tot een leerlaboratorium en kas, en een grootschalige, houten pen-en-gat-constructie gebouwd die dienstdoet als gemeenschapshuis.Tijdens het symposium op zondag zal Pratt zijn visie op architectuur als een generatieve kracht delen. "De vraag is: is de discipline op zichzelf generatief? Het heeft het potentieel om nieuwe ruimtes te katalyseren, maar de discipline ziet land, gebouwen en deadlines vaak op een vaste manier, gebonden aan specifieke tijdlijnen, cliënten en kapitaal. Deze benadering berooft architecten van de intieme relatie die je eigenlijk nodig hebt om een plek te ontwerpen - een klassiek resultaat van een top-down benadering die centraal staat in de architectonische discipline." Hij legt uit dat architectuur zich in het verleden meer richtte op bouwen, maar nu gaat het om programmeren. "Generatief gaat over mogelijkheid—het gaat niet om het ding, maar om hoe het tot leven komt, voorbij het denken in vorm en vierkante meters. Je impact als planner, architect of ontwerper moet meer gericht zijn op het activeren van de ruimte, in plaats van het te zien als een eindproduct." Daarom komt in al hun projecten "het proces eerst, waarbij het ontwerp in de loop van de tijd evolueert."Het komt dan ook niet als een verrassing dat Pratt ons zal uitnodigen om ons voor te stellen: "Wat als ontwikkeling plaatsvond op een menselijke en ecologische schaal?" Volgens de urban designer is dit de vraag die gesteld moet worden om nieuwe paden te openen in de architectuurindustrie. "We like to nourish the roots. Elke ruimte is verbonden met herinneringen die die wortels dragen, en we bouwen voort op wat er al is," zegt hij. In een van hun nieuwste restauraties, "transformeerden we een verlaten huis dat op het punt stond een leegstaande plek te worden. We ontdekten verschillende afbeeldingen en archiefmaterialen, die we gebruikten als basis om de plek te ontwerpen en materialen opnieuw te gebruiken. Het belangrijkste is dat we de ruimte laten groeien." In die filosofie telen het team en vrijwilligers hun voedsel lokaal en programmeren ze "een boerenmarkt, een tentoonstellingen, evenementen, workshops en lezingen rond ecologie, en een fellowship waar jonge architecten leren over onze community-rooted methoden voor stedelijk ontwerp.”Hoewel de Sweet Water Foundation geen architectenbureau is, is het uitgelicht in verschillende architectonische biënnales over de hele wereld. Dit is op zich al een krachtig signaal. "De praktijk van architectuur verandert radicaal," zegt Pratt, "en wij nemen daarin kleine, incrementele stappen in plaats van alleen te praten over grootse ideeën." Hij stelt dat hoopvolle visies in architectuur een positieve impact hebben op gemeenschappen wanneer ze stapje voor stapje worden opgebouwd, vanuit relaties tussen mensen en de omgeving. "Op belangrijke momenten van maatschappelijke verandering hebben mensen de neiging te grijpen naar utopie," zegt hij, maar wijst op de ironie dat "utopia" "geen plaats" betekent. Geïdealiseerde beelden van een utopische toekomst negeren vaak het langetermijnproces dat nodig is voor een visie om grond te krijgen. “Een visie heeft een heel ecosysteem van mensen nodig om echte ontwikkeling te katalyseren, niet alleen een bevoorrechte groep", aldus de urban designer. Pratt roept daarom architecten op om de realiteit te omarmen dat "hoopvolle visies het meest effectief zijn wanneer ze in de loop van de tijd worden gecultiveerd", waardoor transformerende en inclusieve omgevingen ontstaan die zijn verankerd in dagelijkse ervaringen van de community. Daarom kijkt Pratt er het meest naar uit om andere 'solutionaries' te ontmoeten met wie we een gemeenschappelijke set waarden delen. “Ik raak altijd geïnspireerd door anderen die gemeenschappen herbouwen, ruimtes opnieuw verhalen en plaatsen programmeren op manieren die onze gedeelde verantwoordelijkheid voor elkaar en de planeet versterken.” Meer horen over de Sweet Water Foundation en Pratts visie en werk? IABR en Het Nieuwe Instituut nodigen je van harte uit voor het symposium op 30 juli van de 11e editie van de Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam, Nature of Hope, in Het Nieuwe Instituut in Rotterdam.

Updates

: Terugblik van de curatoren

Interview: De dynamiek van verandering: Een reflectie op de 11e IABR editie door Alastair Parvin

Nieuws: Practice Place: lokaal plekberaad Deventer

Reflect: Clemens Driessen - The Metamorphosis of the Insects of Suriname

Hoopzaaiers: Shared Grounds

Reflect: William Myers - Plan of Organization, New York and Erie Railroad

Nieuws: ARCH+ The Business of Architecture - "Nature of Hope"

Reflect: Alex Putzer - The Rights of Nature: Mapping a Global Movement 2024

Hoopzaaiers: Hefpark

Interview: Daniel Barber over decarbonisatie in ontwerp

Hoopzaaiers: Charlois Swamp

Nieuws: Ontwerpen aan hoop in gewelddadige omstandigheden

Reflect: Rosi Braidotti - Solar panel from the Hubble Space

Hoopzaaiers: Stadspark West

Nieuws: De wolkenkrabber als Klif

Reflect: Marinke Steenhuis - Kaart der woeste gronden in Nederland

Nieuws: 'Nature of Hope' presenteert 'Carbon Stories - Learning from Paris'

Hoopzaaiers: Botanische tuin van de Afrikaanderwijk

Nieuws: Hoopcast

Nieuws: Practice Place, een terugblik door de ogen van Catherine Koekoek

Hoopzaaiers: Park 1943

Reflect: Daphina Misiedjan - Slaves Working on a Plantation

Hoopzaaiers: Voedselbos de Overtuin

Hoopzaaiers: De belevenisboerderij Schieveen

Symposium: Educatiesymposium: 'Nature of Knowledge'

Reflect: Matthew Gandy - Botanical Study Site

Reflect: Mihnea Tanasescu - Olive Trees in the Time of Xylella, János Chialá

Hoopzaaiers: De Voedseltuin

Interview: Live Archive door meta office

Reflect: Clemens Driessen - Das große Rasenstück [The Large Piece of Turf / De grote Graszode]

Hoopzaaiers: Buijtenland van Rhoon

Reflect: Jane Mah Hutton - Reciprocal Landscapes

Interview: Jeremy Till van onderzoekscollectief MOULD: Een verschuiving in architectonisch denken

Interview: Pedro Aparicio-Llorente: Hoe de omgeving ons vormt in plaats van andersom

Nieuws: Impressie van het Openingssymposium

Nieuws: Opening van 'Nature of Hope'

Interview: Baerbel Mueller: een architectonische praktijk van het creëren van omgevingen

Interview: Emmanuel Pratt - Ruimtes Transformeren door Programmeren