Wie werkt er dagelijks aan een groene toekomst? Om te laten zien hoe grote ideeën over groen hun weg vinden naar de praktijk, is "Botanical Monuments" onderdeel van deze editie van de biënnale: een groene collectie van Rotterdamse gemeenschapsinitiatieven op het gebied van stedelijke natuur. Ze vertegenwoordigen de ambitie van de IABR om de relatie tussen architectuur en natuur te veranderen. Maar hoe komt dit tot leven in en rondom de stad, wie zijn de mensen achter de grote natuurvisies en wat kunnen we van hen leren? Sabine en Jocelyn maken de serie "Hoopzaaiers" en gaan in gesprek met de mensen die stappen zetten richting een architectuur die, in samenwerking met de natuur, bouwt voor de generaties na ons.
We bezoeken Marian Bentvelzen van de botanische tuin, een oase in een stukje puur Rotterdam: de Afrikaanderwijk, een wijk die bekendstaat om haar diversiteit. De wijk huisvest maar liefst 172 nationaliteiten. Marian vertelt over de geschiedenis en de huidige rol van de tuin in de buurt. "Deze tuin bestaat volgend jaar 100 jaar," begint Marian. "Oorspronkelijk werd de tuin gebruikt voor biologielessen. Dat gebouw staat er nog steeds en wordt nu gebruikt als moskee. Dertig jaar geleden werd een deel van de tuin aangelegd als botanische tuin, en nu heeft het ook weer een educatieve functie. Veel scholieren komen hier voor les, en daarnaast zijn er veel volwassen vrijwilligers die helpen de tuin te onderhouden. En natuurlijk is een belangrijke functie ook dat het een heerlijke plek is om tot rust te komen, midden in de stad."
Het is meteen duidelijk waarom deze plek zo bijzonder is: in deze mooie, grote tuin bruist het van de verschillende plantensoorten en verhalen. Marian beaamt dit: "De tuin is eigenlijk een levende collectie van Rotterdamse planten die per ongeluk via de haven en het spoor in de stad terecht zijn gekomen, door migranten zijn geplant of zijn komen aanwaaien. Dat is ook een mooie metafoor voor het multiculturele karakter van zowel de Afrikaanderwijk als de stad Rotterdam," legt ze uit. "Planten in deze tuin uit andere landen dienen als herinneringen of medicinale natuur remedies die mensen hebben meegenomen. Zo proberen we ieders verhaal te vertellen via planten die van over de hele wereld komen, van Suriname tot Zuid-Afrika."
Marian is al twaalf jaar betrokken bij de tuin en heeft deze echt zien groeien. Alhoewel Marian de tuin een levend museum noemt, is natuur hier niet alleen om naar te kijken: de tuin fungeert ook als een bron van goedkoop groen voor de buurtbewoners. "We kweken zaden op, stekken en verpotten planten, en planten ze bewust in de omgeving om de diversiteit te verhogen. Mensen komen hier ook om planten te halen en soms zelfs om eigen groenten te kweken," vertelt Marian. “Ons vrijwilligersteam zorgt ervoor dat ze op allerlei plekken in de wijk komen te staan, waardoor de natuur meer door de stad verspreid raakt."
We zitten op een bankje, waar Marian al meer dan 100 soorten kan tellen - van bomen tot vlinders. Omdat de tuin zo divers is, is het een prachtige plek voor natuureducatie. Die lessen zijn hard nodig, vindt Marian. "Als je ergens voor wilt zorgen, begint het met ervan te houden. Wij geven deze planeet door aan kinderen, maar merken dat jonge bewoners uit deze wijk vaak een negatieve associatie met de natuur hebben: het is vies, saai, er wonen soms mensen in, en er gebeuren criminele dingen. Er is ook weinig kennis: sommige kinderen weten vaak niet eens hoe iets groeit of waar supermarktproducten vandaan komen. Wij proberen ze hier bekend te maken met de soorten die ze dagelijks gebruiken, eten en zien."
De uitdaging ligt in het evenwicht tussen het onderhouden van de tuin en het onderhouden van het contact met de buurt, want beide vereisen veel werk. “Je hebt elkaar nodig om te kunnen doen wat we doen. Net zoals in de tuin plantensoorten met elkaar samenwerken, is onze strategie altijd geweest om partnerschappen te vormen met andere Rotterdamse organisaties, zoals het Natuurhistorisch Museum, Arboretum Trompenburg, Diergaarde Blijdorp, Stadskwekerij de Kas, Rotterdamse Munt, Stichting Natuurstad en Stichting Steensoep. Daarnaast hebben we een sterke connectie met de wijkbewoners,” aldus Marian. Daarom is ze blij dat de tuin onderdeel is van de route - weer een mooi partnerschap waarmee de missie en het verhaal van de tuin verteld wordt.
Benieuwd naar Botanische tuin van de Afrikaanderwijk? Klik hier voor hun plek op de Botanical Monuments route. Openingstijden, activiteiten en meer informatie vind je hier.
