Over de stedelijke omgeving vanuit vogelperspectief, natuurinclusief ontwerp en de excursie door Vogelbescherming, Bureau Stadsnatuur en IABR.
In de zoektocht naar een duurzame toekomst is de integratie van natuur in onze stedelijke omgevingen een belangrijk aandachtspunt geworden voor architecten, stedenbouwkundigen en natuurorganisaties. De aankomende kennissessie en digitale excursie op 18 september, mede georganiseerd door Vogelbescherming Nederland, Bureau Stadsnatuur en de IABR, wil onderzoeken hoe we steden kunnen ontwerpen die zowel het menselijk leven als de natuurlijke wereld ondersteunen. We spraken met expert Merel Roks van Vogelbescherming Nederland en André van Bureau Stadsnatuur over het belang van natuurinclusief ontwerp en de excursie.
Het belang van stedelijke biodiversiteit
Stedelijke gebieden worden vaak gezien als betonnen jungles, zonder ruimte voor natuur. Wat veel mensen echter niet weten of verwachten, is dat steden juist een enorm potentieel hebben om levendige ecosystemen te worden die een breed scala aan dier- en plantensoorten ondersteunen, waaronder vogels. Er bestaat een misvatting dat vogels en andere dieren alleen in natuurgebieden thuishoren, maar dat is helemaal niet het geval. Ondanks de vele stenen, zijn er soorten die juist floreren in een stad. Als je goed oplet, zul je merken hoeveel verschillende soorten vogels er eigenlijk rondvliegen. Zoals Merel Roks uitlegt: "Vogels zijn een indicator van hoe goed onze leefomgeving het doet. Ze zijn altijd op zoek naar een plek om een nest te bouwen, beschutting te vinden tegen roofdieren en voedsel te vinden. Als je vogels in je stad ziet, betekent dat dat ze een goede leefomgeving hebben gevonden. Maar als ze ineens verdwijnen, geeft dat aan dat het habitat niet langer geschikt is."
Hoe vogels leven in stedelijke omgevingen
Tijdens de excursie worden deelnemers geïntroduceerd in de leefwerelden van vogelsoorten, niet alleen in visies voor de toekomst, maar ook in de manieren waarop vogels de stedelijke omgeving al bewonen. Vogels zien wolkenkrabbers als kliffen, parken als open velden en stadsstraten als plek om te jagen op prooi. Ze zien geen grenzen of structuren zoals wij die zien—ze vertalen deze simpelweg naar hun eigen overlevings-gerichte kijk op de omgeving. In Rotterdam bijvoorbeeld zijn hoge gebouwen de habitats geworden voor soorten die van nature hoge uitkijkpunten houden. "De slechtvalk, bijvoorbeeld, leeft graag op hoge gebouwen in Rotterdam, net zoals ze op kliffen in de natuur zouden doen," legt Roks uit.
Roks benadrukt dat door te begrijpen hoe vogels de stad ervaren, we hun behoeften beter kunnen opnemen in stedelijk ontwerp. "Elke soort heeft specifieke behoeften, en het is fascinerend om architectuurprofessionals te laten zien hoe vogels de stad en haar gebouwen ervaren, omdat ze dit gemakkelijk kunnen meenemen in hun werk. Als we rekening houden met hoe een vogel de stad ervaart, kunnen we dat vanaf de tekentafel meenemen in onze architectonische ontwerpen, zodat de nodige beschutting en voedsel aanwezig zijn," zegt ze. Deze benadering kan leiden tot duurzamere stedelijke omgevingen die zowel mens als dier ten goede komen.
De toekomst vormgeven
Het idee om voor vogels te ontwerpen is niet alleen theoretisch of visionair. Over de hele wereld worden in verschillende steden natuurinclusieve projecten met succes geïmplementeerd, en bieden zo een blauwdruk voor hoe we meer veerkrachtige en ecologisch evenwichtige stedelijke omgevingen kunnen bouwen. Dit is het doel van de excursie georganiseerd door Vogelbescherming, Bureau Stadsnatuur en IABR: toekomstige ontwerpers en planners inspireren met het gebruik van natuurinclusieve bouwtechnieken— ontwerpen die in harmonie zijn met de omgeving voor zowel mens als dier.
André van Stadsnatuur sluit hierbij aan: “Soms wordt er onbedoeld vijandig design gecreëerd. Grote spiegelende glazen complexen en lichtvervuiling zijn bijvoorbeeld zeer desoriënterend voor vogels, vooral 's nachts. Steden zijn in principe ontworpen voor mensen, niet voor vogels. Hoe kunnen we het conflict tussen mens en dier verzachten zodat we in meer harmonie samenleven? Dat is de vraag van de toekomst.”
Gelukkig is in de Roks ziet veel potentieel in natuurinclusieve ontwerpmethoden: "Er zijn veel mogelijkheden om biodiversiteit en ecologie op een creatieve manier te combineren met het ontwerp en de inrichting van onze omgeving, niet alleen voor mensen, maar ook voor vogels, en zo steden beter voor te bereiden op de uitdagingen van klimaatverandering. "We hebben eerder met IABR samengewerkt aan de award voor natuurinclusief Bouwen & Ontwerpen."
De excursie
Nieuwsgierig geworden? We nodigen je uit om deel te nemen aan de excursie op 18 september tijdens de Kennissessie en digitale excursie georganiseerd door Vogelbescherming Nederland, Bureau Stadsnatuur en IABR. De excursie biedt een unieke ervaring die leren combineert met verkenning: met een aantal experts uit verschillende disciplines, van (landschaps) -architect tot ecoloog, zullen we leren over de mogelijkheden om biodiversiteit in de gebouwde omgeving te bevorderen, biobased bouwen te stimuleren en het habitat van vogels in onze steden te verbeteren. De excursie is in het Nederlands. Raadpleeg het programma van IABR voor meer informatie over tickets en meer evenementen deze maand.
Deelnemers kunnen ook gebruikmaken van een app die hen begeleidt op een wandel- of fietsroute, waarbij elke stop onderweg een verhaal biedt over de relatie tussen architectuur en vogels. De inhoud in de app wordt opgeslagen, zodat je de informatie op elk moment kunt teruglezen.
