Onderzoek

Atelier Istanbul I

Arnavutköy

2010 – 2013

Het eerste Atelier Istanbul richtte zich op Arnavutköy, een deelgemeente van Istanbul. Dit nog zeer groene gebied, gelegen aan de noordkant van het Europese deel van de metropool, herbergt voor de stad onmisbare waterreservoirs en belangrijke landbouwgronden die onder aanhoudende en grote druk staan vanwege de voortrazende verstedelijking.

In het kader van de 5e IABR (2012) zette de IABR samen met de Gemeente Arnavutköy een atelier op dat multidisciplinair en ‘multi-bestuurlijk’ werkte aan een Strategisch Plan voor het gebied. Het team bestond uit het Nederlandse H+N+S Landschapsarchitecten en de Belgische ontwerpbureaus 51N4E en AWB. Asu Aksoy, assistent hoogleraar aan Istanbul Bilgi University, was lid van het curatorenteam van de 5e IABR.

Sariyer, Istanbul. Foto: George Brugmans
Sariyer, Istanbul. Foto: George Brugmans
    • Credits

De IABR begon haar activiteiten in Istanbul in 2008 met Test Site Istanbul, één van de zes grote onderzoeksprojecten die in het kader van de 4e IABR werden opgezet als onderdeel van de hoofdtentoonstelling Open City: Designing Coexistence. Refuge besteedde aandacht aan hoe migratie naar de stad zorgt voor stedelijke enclaves, van dure gated communities tot overbevolkte sloppenwijken, die een bedreiging zijn voor de samenhang van het stedelijk weefsel, voor het ideaal van de open city.

Arnavutköy

Onderdeel van Refuge was een in 2009 en 2010 door de IABR georganiseerd kennisuitwisselingtraject tussen ontwerpers, academici en bestuurders uit Rotterdam, Amsterdam en Istanbul. Eén van de deelnemers was een delegatie uit Istanbuls deelgemeente Arnavutköy. Deze gemeente, gelegen in het noordwestelijk deel van Istanbul en grenzend aan de Zwarte Zee, bevat belangrijke drinkwaterbekkens voor de gehele Metropoolregio Istanbul. Het gebied is grotendeels bebost en agrarisch. Door de oprukkende verstedelijking groeit de spanning tussen ecologische belangen en de noodzaak om huizen te bouwen. De belangrijkste uitdaging is hier om de stedelijke ontwikkelingen zorgvuldig in te passen in het bestaande productieve landschap.

Het was onmiddellijk duidelijk dat Arnavutköy exemplarisch is voor de enorme uitdagingen waarvoor Istanbul, en met haar veel andere grote stadslandschappen in de wereld, staat. Wereldwijd vormt de dreigende onbalans tussen ecologie en verstedelijking een probleem voor veel metropoolregio’s. Het team van Atelier Istanbul werkte daarom aan een lokale oplossing die tegelijkertijd als voorbeeld kan dienen voor andere gemeentes aan de noordkant van Istanbul.

Closing the water cycle. Beeld: Atelier Istanbul

Het Strategisch Plan legde de basis voor een duurzame invulling van Arnavutköy. Het werd uitgewerkt in een actieplan en een aantal concrete pilot projects die in 2012 onderdeel waren van de hoofdtentoonstelling van de 5e IABR: Making City.

 De pilot projects werden in 2012 verder uitgewerkt en getoond in de tentoonstelling Making City Istanbul in het Istanbul Modern als onderdeel van de 1e Istanbul Design Biennial.

Zowel de Metropool Istanbul als ISKI (de waterautoriteit) gaven in 2012 groen licht voor de volgende fase in het traject dat moet leiden tot implementatie. Een deel van de Bolluça rivier, die vaak voor overstromingen zorgt, wordt zó beveiligd dat er zowel een stadspark als een ‘eco-corridor’ ontstaat.