Onderzoek

Atelier Istanbul II

Ruimte voor water in Beykoz

2013 - 2014

Geïnspireerd door de resultaten van het IABR Atelier Istanbul in Arnavutköy, zocht de Beykoz Riva Tourism Development and Investors’ Association contact met de IABR. Het verzoek was of de twee ontwerpbureaus die in Arnavutköy actief zijn, het Nederlandse H+N+S Landschapsarchitecten en het Belgische 51N4E, ook over alternatieve oplossingen voor de omgang met het water in Beykoz zouden willen nadenken. Daar dreigde de rivier te worden bedwongen met één lange brede cementen bak dwars door het prachtig landschap.

    • Credits

Beykoz is een relatief nog zeer groene deelgemeente van Istanbul, aan de Aziatische kant van de metropool, daar waar de Zwarte Zee de Bosporus in stroomt. De Riva Caddesi, een kleinere rivier die uitmondt in de Zwarte Zee, loopt dwars door Beykoz en zorgt regelmatig voor overstromingen en overlast. De voorgenomen kanalisatie van de Riva Caddesi beschermt de vallei straks tegen overstromingen, maar zal grote impact hebben op de landschappelijke kwaliteiten én de economische potentie van dit unieke groene gebied aan de rand van de metropool Istanbul.

De rivier de Riva in Beykoz, Turkije. Foto: Freek Persyn

Na wederzijdse verkenningstochten waarbij de Turkse delegatie extra overtuigd raakte door onder meer het Nederlandse Ruimte voor de Rivier-programma, werd besloten een overeenkomst aan te gaan. In juni 2013 werd het contract getekend tussen de IABR en de Vereniging, waarin zowel lokale ondernemers als de deelgemeente zelf participeren. Afgesproken werd dat het Atelier onder leiding van H+N+S eerst een quick scan zou doen om vervolgens een samenhangend plan en pilot projects te ontwikkelen. Deze werden getoond en besproken tijdens de IABR 2014, Urban by Nature.

H+N+S is gevraagd om samen met 51N4E een alternatief en integraal plan te ontwikkelen waarin naast waterveiligheid ook de revitalisatie van het landbouwgebied, ecologische en recreatieve ontwikkeling van de bossen, en een nieuwe stad aan het water met jachthaven worden meegenomen. Begin juli werd in een eerste vruchtbare workshop, waarin ook DSI, het Turkse Rijkswaterstaat actief participeerde, al meteen een grote stap gezet richting de integrale gebiedsontwikkeling van Landschapspark Beykoz.

Zeki Baran, Lodewijk van Nieuwenhuijze (HNS) en de Turkse minister van Landbouw, Mehdi Eker

De Turkse Minister van Landbouw kwam in de zomer zelf naar Beykoz en was zeer te spreken over de voor Turkije nieuwe aanpak van de waterproblematiek, waarvan ook de landbouw kan profiteren. Hiermee was de basis gelegd voor een uniek project én voor de introductie van gebiedsontwikkeling in Turkije. Op basis van de in september door H+N+S gepresenteerde Quick Scan werd verder overlegd en uitgewisseld met de Turkse waterspecialisten. Op 13 januari 2014 vond in Ankara de finale presentatie aan de Directie Water van het ministerie plaats waarna het licht op groen kwam te staan.

Naast het borgen van de waterveiligheid is er met dit plan een flinke stap gezet richting integrale gebiedsontwikkeling. Er ontstaat in Beykoz ruimte voor hoog gekwalificeerde landbouw en voor stedenbouwkundige projecten. De toeristische industrie kan zich langs het water ontwikkelen en de mogelijkheden voor recreatie nemen toe, ook voor andere bewoners van Istanbul. Beykoz kan zich ontwikkelen tot de groene long van de metropool Istanbul.

Beykoz, de groene long van Istanbul. Beeld: Atelier Istanbul

De voorlopige resultaten van het IABR Atelier Istanbul II, waarin naast H+N+S ook Zeki Baran en 51N4E belangrijke drijvende krachten waren, worden tijdens IABR 2014, Urban by Nature in Rotterdam gepresenteerd. In 2014 start ook de volgende fase van het project, waarbij H+N+S nauw met Turkse partijen zal samenwerken: het ontwikkelen van een Masterplan voor integrale gebiedsontwikkeling in het stroomgebied van de Riva.