Nature of Hope benadert architectuur als ecologische praktijk. Mensen staan daarin niet los van de natuur, maar zijn er een integraal onderdeel van. Maar het binaire denken waarin natuur alles is wat niet menselijk is of door mensen gemaakt, heeft een lange en dominante geschiedenis. Ter introductie van de tentoonstelling vroeg IABR daarom onderzoekers, filosofen, historici en schrijvers te reflecteren op hoe we kijken naar natuur. Elke week delen we hier een van die bijdrages, die ook in de tentoonstelling te zien zijn.
Alex Putzer reflecteert op de Rechten van de Natuur.
Natuurrechten zijn de neerslag van een concept dat de waarde van de natuur erkent, onafhankelijk van menselijke belangen. Ze vinden hun oorsprong in het baanbrekende artikel ‘Should Trees Have Standing’ van Christopher Stone (1972) en blazen het relationele begrip tussen mensen en hun omgeving nieuw leven in. Het is een concept dat altijd heeft bestaan in zowel de westerse als de niet-westerse wereld, maar het is ook een concept dat maar al te vaak werd genegeerd.
Te midden van meervoudige milieucrises bieden concepten zoals het menselijke recht op een gezond milieu nieuwe hoop. Natuurrechten gaan een stap verder en beschermen de natuur vanwege haar intrinsieke waarde. Beslissingen moeten recht doen aan de menselijke en de niet-menselijke natuur. Dit radicale idee zet de natuurrechten op één lijn met revolutionaire concepten uit het verleden. Copernicus en Galileo verdedigden de stelling dat de zon het middelpunt van het zonnestelsel was, en niet de aarde. Darwin en Wallace toonden aan dat de mens niet meer dan één van de vele levensvormen was. Natuurrechten combineren een dergelijke hercentrering en decentrering om de verstrengelde realiteit beter weer te geven in de ethiek en in de wet.
Door middel van natuurrechten, om artikel 71 van de grondwet van Ecuador (2008) te citeren, krijgt de natuur ‘het recht op integraal respect voor haar bestaan’. Er ontstonden tussen 2006 en 2024 niet minder dan 495 theoretische en praktische initiatieven in veertig landen en gebieden over de hele wereld; het beeld dat zij oproepen is dat van een rijkgeschakeerde beweging. De diverse culturele uitdrukkingen en wettelijke implementaties van de natuurrechten maakt het traceren ervan tot een uitdaging. De Eco Jurisprudence Monitor is deze uitdaging aangegaan en documenteert sinds 2022 wereldwijde initiatieven. De website fungeert als een continu bijgewerkt interactief platform dat werkt volgens de principes van open toegang en samenwerking. De hier gepresenteerde kaart is gebaseerd op de gegevens van de Eco Jurisprudence Monitor. Zowel de kaart als de Monitor zijn bedoeld om een alliantie op te bouwen tussen burgers, activisten, beleidsmakers, onderzoekers en uiteindelijk de hele natuur.
