Wie werkt er dagelijks aan een groene toekomst? Om te laten zien hoe grote ideeën over groen hun weg vinden naar de praktijk, is "Botanical Monuments" onderdeel van deze editie van de biënnale: een groene collectie van Rotterdamse gemeenschapsinitiatieven op het gebied van stedelijke natuur. Ze vertegenwoordigen de ambitie van de IABR om de relatie tussen architectuur en natuur te veranderen. Maar hoe komt dit tot leven in en rondom de stad, wie zijn de mensen achter de grote natuurvisies en wat kunnen we van hen leren? Sabine en Jocelyn maken de serie "Hoopzaaiers" en gaan in gesprek met de mensen die stappen zetten richting een architectuur die, in samenwerking met de natuur, bouwt voor de generaties na ons.
Op steenworp afstand van Rotterdam vinden we een landelijk poldergebied waar landbouw, natuur en recreatie hand in hand gaan: Buijtenland van Rhoon. Dit uitgestrekte gebied van zeshonderd hectare is het grootste in Nederland waar op deze grote schaal wordt geëxperimenteerd met natuurinclusieve landbouw. We spraken met Jeanette Verdonk over dit unieke natuur- en landbouwgebied, slechts 10 kilometer van Rotterdam. Jeanette vertelt: "In 2010 begon het allemaal. De provincie Zuid-Holland bestemde dit gebied als compensatie voor de uitbreiding van de Tweede Maasvlakte. Het oorspronkelijke plan was een zoet klei-oermoeras, maar dat viel niet in goede aarde bij de bewoners." Zo ontstond in 2016 de Gebiedscoöperatie Buijtenland van Rhoon, een bottom-up initiatief van lokale agrariërs, natuurpartijen, recreatieondernemers, en bewoners die iets wilden doen met dit gebied.
Een bijzonder landschap, een veelheid aan landschapselementen, diverse gewassen én een verdienmodel met meerdere pijlers: een uniek voorbeeld van hoe natuur regeneratief kan zijn vanuit diverse perspectieven. Voor Jeanette is het vooral de liefde die er is om zowel voor de mens als de natuur te telen die het gebied zo bijzonder maakt. "De boeren hier zijn ook natuurbeschermers. De aanwezige natuur ondersteunt de landbouw en draagt bij aan het herstel en het in stand houden van de biodiversiteit. Daarom ziet het landschap er heel anders uit dan bij traditionele landbouw. Het streven is dat veertig procent van ons gebied bestaat uit natuurmaatregelen zoals wintervoedselvelden voor vogels, natuurvriendelijke oevers en akkerflora, terwijl de overige zestig procent is bestemd voor natuurinclusieve landbouw. Naast producten als uien, aardappelen, spruiten, asperges, appels en peren worden er door de boeren ook cultuurhistorische gewassen verbouwd zoals huttentut, verschillende oergranen en vlas. In plaats van massaproductie brengen we gewassen terug die van oorsprong hier groeiden,” aldus Jeanette.
De gebiedscoöperatie werkt samen met een hoop organisaties uit Rhoon en bestaat uit een diverse groep leden, genaamd “De Buijtenlanders”. Denk aan natuurverenigingen, boeren, recreatieondernemers en bewoners. Een van de boeren in dit gebied is Adjan Vos van De Vossenburg. "Adjan teelt reguliere gewassen zoals suikermaïs, aardappelen en asperges, maar ook vlas, zonnekroon en olifantsgras," vertelt Jeanette. "Hij laat zien dat het anders kan. In plaats van het creëren van een monocultuur zorgt hij voor de omgeving, de bodem en de dieren die daar leven." Jeanette benadrukt het belang van samenwerking: "Wij proberen ervoor te zorgen dat boeren zoals Adjan er ook financieel baat bij hebben door nieuwe lokale ketens te realiseren.
Jeanette hoopt dat een nieuwe doelgroep het gebied zal ontdekken en dat de verbouwde producten op innovatieve manieren worden gebruikt, wat aansluit bij nieuwe consumptiepatronen van de toekomst. "In een wereld die steeds globaler wordt, willen wij inspireren om dichter bij huis te kijken. Ons doel is om ons verhaal te vertellen en onze community uit te breiden, te beginnen met het aantrekken van recreanten die kennismaken met dit mooie gebied en uiteindelijk hun boodschappenmandje gevuld willen hebben met lokale en natuurinclusieve producten van het land. Daarnaast willen we ook makers aantrekken: van chefs die met onze producten koken tot modeontwerpers die met ons vlas werken en andere vernieuwers die duurzame producten creëren. Zo kunnen we een jongere generatie ook onderdeel maken van het proces."
Benieuwd naar Buijtenland van Rhoon? Klik hier voor hun plek op de Botanical Monuments route. Openingstijden, activiteiten en meer informatie vind je hier.
