Onderzoek

IABR Commons Collectief BoTu

2021 - 2023

IABR is sinds 2017 betrokken bij de Rotterdamse wijk Bospolder-Tussendijken (BoTu). Het is één van de zes Rotterdamse wijken die zijn aangewezen om in 2030 de transitie van aardgas naar een warmtenet te ondergaan. De ruimtelijk-energetische oplossingen en uitdagingen van de energietransitie zijn bekend, maar hoe krijgen deze draagvlak in een kwetsbare, doch veerkrachtige wijk als Bospolder-Tussendijken? Dat is de vraag waarmee de biënnale Down to Earth tijdens de tentoonstelling Reclaiming the Commons in 2020 eindigde.

Eind 2021 heeft de IABR de samenwerking met Bospolder-Tussendijken uitgebreid om weerbaar burgerschap en lokaal eigenaarschap van de energietransitie te stimuleren. Daartoe werd het 'IABR Commons Collectief BoTu' opgericht, een groep in de wijk gewortelde bewoners en lokale initiatieven die zich bezighouden met de energietransitie op sociaal-maatschappelijk én ruimtelijk vlak.

Beeld: Melle Smets
    • Credits

In plaats van het aandragen van een curator ‘van buitenaf’ koos de IABR ervoor om een groep actieve burgers uit te nodigen deze rol op te pakken. Van de tien praktijken waarmee gesprekken zijn gevoerd hebben zich er uiteindelijk vijf aangesloten bij het IABR Commons Collectief BoTu. Ieder initiatief heeft hierbij haar eigen programma ontwikkeld en ingebracht. Tijdens gezamenlijke sessies, gericht op het ontwikkelen van een gezamenlijk verhaal en gezamenlijke programmering, is er stap voor stap een beeld van collectieve identiteit en actie ontstaan.

De eerste verkenningen begonnen in de winter van 2021 naar aanleiding van eerdere samenwerkingen tussen BoTu en de IABR. In de eerste helft van 2022 is het Collectief met IABR samengekomen om wederzijdse verwachtingen te bespreken. De relatie tussen commoning, de activiteiten die al in de wijk gebeuren en het ruimtelijke aspect waren daarbij belangrijk.

Tweewekelijkse bijeenkomsten resulteerden in een gezamenlijk programma met o.a. rondleidingen, performances en evenementen – afhankelijk van de doelgroep in zowel de wijk Bospolder-Tussendijken als in de Ferro, en zowel tijdens als na de biënnale It's About Time.

Tijdens deze evenementen zijn theorieën over commoning in praktijk gebracht en getest. Dit kwam samen in de podcast ‘Gedeelde Grond’, waarbij 15 initiatieven zijn geïnterviewd door Hugo Post van MediaAtelier Delfshaven (MAD) over hun doelen, werkwijze en valkuilen. Gelinkt aan de podcastserie ‘Gedeelde Grond’ is een ‘GoTo BoTu’-tour opgezet: een permanente ‘tentoonstelling in de wijk’, waarbij bezoekers op eigen initiatief of onder begeleiding de initiatieven kunnen bezoeken en naar de podcasts kunnen luisteren. De podcasts en GoTo BoTu-tour zijn op 12 januari 2023 gelanceerd.

Het eindresultaat van IABR Commons Collectief BOTU is, tot nu toe, tweeledig. Ten eerste een reeks projecten, acties en evenementen die de initiatieven dichter bij elkaar heeft gebracht, die daadwerkelijk ‘commoning in actie’ aan een groter publiek toonde en de inhoudelijke focus van het Collectief al werkende heeft aangescherpt. En ten tweede het zichtbaar maken van een verzameling van transitie-ontwerppraktijken met een wandelroute, tentoonstelling in de wijk en podcastreeks.