Onderzoek

Atelier Rotterdam III

Energietransitie als hefboom voor sociaal-inclusief stad maken

2017 – 2020

Atelier Rotterdam grijpt de energietransitie aan als motor voor een inclusieve stadsontwikkeling én als trekker voor andere belangrijke opgaven. Denk aan voedsel, productieve stad, wonen, en sociale gelijkheid. Daarmee is de energietransitie niet alleen een doel maar ook een middel - een hefboom die bewust kan worden ingezet om te werken aan een aantrekkelijke toekomst, aan een veerkrachtig en inclusief Rotterdam. 

In de periode 2017-2020 zette Atelier Rotterdam op verschillende manieren en schaalniveaus ontwerpend onderzoek in om de mogelijkheden van de energietransitie voor de stad te verkennen. In het kader van de architectuurbiënnale in 2018 zijn nieuwe gebouwtypologieën voor de energietransitie ontwikkeld. Op de Test Site M4H+ zijn de mogelijkheden van circulaire economie en integrale gebiedsontwikkeling verkend. En in 2019 en 2020 werkte het Atelier aan de ontwikkeling van een Lokaal Energie Actie Plan voor de wijk Bospolder-Tussendijken.

Bospolder-Tussendijken. Foto: Frank Hanswijk
    • Credits
Bospolder-Tussendijken, Rotterdam. Foto: Frank Hanswijk

Rotterdam zal de komende jaren wijk voor wijk overstappen naar hernieuwbare energie. De energietransitie zal de grootste verbouwing van de stad zijn sinds de wederopbouw. In veel van de wijken spelen echter ook andere opgaven die bovendien door bewoners meestal als veel urgenter worden gezien. In kwetsbare wijken worden woningnood, werkeloosheid, schooluitval, schulden of de veiligheid op straat als urgenter ervaren dan de energietransitie.

De energietransitie is niet alleen een technische uitdaging, maar ook een ruimtelijke en maatschappelijke opgave. De overgang naar een duurzame omgang met energie werkt door in alle facetten van het dagelijks leven. Van de manier waarop mensen zich verplaatsen tot energiezuinigere woningen en energie producerende wijken. Daarbij is de energietransitie geen gelijk speelveld: voor bewoners van de meer kwetsbare wijken betekent de energietransitie niet vanzelfsprekend vooruitgang. Toch kan een juiste aanpak ervoor zorgen dat burgers iets te winnen hebben; dat zij niet alleen energieconsumenten, maar ook energieproducenten kunnen worden.

Bospolder-Tussendijken is in 2018 in het Rotterdamse collegeprogramma aangewezen als een van de wijken die in aanmerking komen voor een 'samenhangende duurzame gebiedsaanpak'. De komende jaren worden plannen gemaakt die de wijk gasloos moeten maken. BoTu heeft te maken met urgente sociaal-maatschappelijke vraagstukken.

Werksessie in Bospolder-Tussendijken. Foto: Frank Hanswijk

Vanaf 2019 onderzocht Atelier Rotterdam samen met lokale stakeholders hoe de energietransitie kan bijdragen aan de ontwikkeling van BoTu tot een meer veerkrachtige wijk. Het doel is om samen met alle partners een werkmodel te ontwikkelen dat ook in andere wijken kan worden toegepast en dat tevens breder kan worden ingezet, ook buiten de stad Rotterdam.