Met meer dan 70 architecten, onderzoekers, ontwerpers en schrijvers biedt Nature of Hope een rijkdom aan perspectieven en ideeën over hoe architectuur en ruimtelijk ontwerp kunnen bijdragen aan het regenereren van de natuur, het vergroten van biodiversiteit en het herstellen van het ecologisch evenwicht. Maar wat is er echt nodig voor een meer hoopvolle, regeneratieve ontwerppraktijk? Hoe worden ambitieuze visies gezaaid en geoogst in het internationale architectuurlandschap?
Vanuit Colombia ontvingen we Pedro Aparicio-Llorente, architect en oprichter van APLO (afkorting voor ‘aligning planets lines orbits’), een architectuur- en landschapsbureau in Bogotá dat gebouwen en landschappen ontwerpt en onderzoekt, dit weekend spreken op het symposium. Zijn werk is gebaseerd op 10 jaar ervaring in ontwerp en constructie binnen de materiële praktijken en politieke ecologieën van postkoloniale tropische habitats. Pedro heeft een architectuurgraad van de Universidad de los Andes en een MDes in Urbanism, Landscape, Ecology van de Harvard University Graduate School of Design. We spraken kort met Pedro over zijn visie op architectuur, zijn reflecties op het thema van de biënnale en het werk dat daar te zien is.
De omgeving vormt architectuur
Allereerst neemt Pedro ons mee in zijn benadering van architectuur, die draait om samenleven en experimentele manieren van samenwonen. "Ik heb geleerd om de omgeving te lezen als een plek die ons vormt, in plaats van dat wij die moeten vormen. Een plek informeert de architectuur op vele manieren, vooral in biodiverse regio's zoals de Golf van Tribugá, waar de ritmes van de Stille Oceaan, mangroven en jungle de ruimte zelf organiseren." In noordelijke landen is deze manier van denken minder gebruikelijk; we bouwen vaak met wat er wordt gevraagd en met beschikbare middelen. Pedro en zijn collega's bij APLO hanteren een meer bescheiden en contextgevoelige aanpak. "We ontwerpen met het begrip dat alles leeft. Bijvoorbeeld, hoe kan een mangrovebos, dat elke zes uur overstroomt en droogvalt, architectonisch ontwerp informeren? Hiervoor pasten we eigentijdse architectuur methoden toe, maar lieten we mariene ecosystemen en de technologieën die door lokale mensen worden gebruikt, het verdere ontwerp leiden."
Wat Pedro's visie en die van zijn team uniek maakt, is zijn interesse in landschappen als een levend medium binnen een culturele context waar landschapsarchitectuur niet echt bestaat. "In Colombia is landschapsarchitectuur geen discipline zoals in de Angelsaksische context, maar voor ons als aanknopingspunt dient om ruimte en tijd te verkennen," legt Pedro uit. Zijn eerdere werk in Indonesië stelde hem bloot aan dynamische omgevingen waar vulkanen en verouderde, maar operationele koloniale infrastructuren samenkomen. "Deze habitats verbinden mensen diep met de complexiteit van enigszins mestizo-ecologieën—van praktische, productieve manieren van voedsel verbouwen tot meer spirituele activiteiten. Dit creëert een continuüm dat vruchtbaar en fascinerend is om te overwegen in termen van contextuele en situatieve architectuur, wat leidt tot een meer uitgebreide notie van voor wie we ontwerpen, voor welk doel, en hoe de omgeving ons als soort vormt."
Veanvé: vertellen van nieuwe verhalen over een plek
Voor deze manier van werken als architect is kennis nodig - zeer specifieke en lokaal verkregen kennis over hoe natuur en mensen de omgeving vormgeven. Op de biënnale zijn drie processen te zien die door APLO zijn uitgevoerd en inzicht geven in de benadering die zij voorstaan: Veanvé, een milieu-infrastructuur voor pluriversele pedagogie en planetaire gezondheid van de oceaan; Payao, het gebruik van een oude visserij technologie die oorspronkelijk uit de Filippijnen komt en zo'n 10 jaar geleden zijn weg vond naar de ambachtelijke vissers groep Tiburones de Coquí; en Jurubirá, een landschapsplan voor gemeenschapsgericht toerisme.
Een van de projecten die Pedro besprak tijdens het symposium, is Veanvé, een milieu-infrastructuur voor pluriversele pedagogie en planetaire gezondheid van de oceaan. In samenwerking met lokale leider Josefina Klinger en de Mano Cambiada Corporation, streeft het centrum ernaar de traditionele kennis en ecosystemen van de Golf van Tribugá te beschermen, die in 2019 werd aangewezen als Hope Spot vanwege zijn significante bijdrage aan het welzijn van de oceaan, waardoor het een van de biologisch meest diverse regio's ter wereld is. Onlangs werd de golf door UNESCO uitgeroepen tot Biosfeerreservaat, omdat deze plek een van de weinige gebalanceerde ecosystemen ter wereld is.
Veanvé is een evenement dat een nieuw verhaal wil geven aan een politiek-beladen gebouw in Tribugá - een verlaten Telecom-station, een openbare infrastructuur die de gemeenschap eerst diende op het gebied van telefoon en internetverbinding, als culturele hotspot, omgeven door enkele van 's werelds meest gevoelige ecosystemen: mangroven, koraalriffen en regenwouden. Op deze locatie organiseerde APLO het Pacific Migration Festival, geïnitieerd door de lokale organisatie Mano Cambiada in 2010. Elk jaar brengt het festival 1000 jonge deelnemers samen die worden ondergedompeld in een mix van wetenschappelijke, sportieve en culturele activiteiten. Deze ervaringen vieren de unieke status van de regio als toevluchtsoord waar bultrugwalvissen duizenden kilometers vanuit Antarctica naar de warme en diepe wateren van Colombia reizen om te baren. Dit verhaal herdefinieert Tribugá, verschuivend van een plaats van geweld en hopeloosheid naar een van liefde en vitaliteit. De jonge deelnemers worden aangemoedigd zichzelf voor te stellen als golven, vogels, schildpadden, walvissen en andere elementen van hun omgeving, waardoor ze de onderlinge verbondenheid van hun omgeving verkennen en leren waarderen. Dit event vormde de basis voor het ontwerp dat APLO maakte om het Telecom-station te transformeren tot culturele plek voor ontmoeting.
Nature of Hope
Dit brengt ons bij het thema van de biënnale, Nature of Hope. Reflecterend op dit thema vanuit een ecologisch perspectief, legt Pedro uit: "Waarom is een plaats die door mensen als gevaarlijk wordt beschouwd de plek die walvissen kiezen om hun jongen te krijgen? Dat kantelt de notie van mogelijkheden van elke plek waar we mee werken als we leren het vanuit andere, niet-menselijke perspectieven te bekijken. Iedereen wil de wereld rondreizen en kansen zoeken, maar ware hoop is geworteld in generatieve zorg, het doorgeven van de verantwoordelijkheid voor een specifieke plaats. De omgeving zou ons moeten vormen, informeren en ontwerpen in plaats van andersom. Dit perspectief is op zichzelf hoopvol.” Ontdek het werk van Pedro in de tentoonstelling in het Nieuwe Instituut, waar de projecten van APLO worden gepresenteerd.
