Op 24 oktober vond in het atelier van Studio Makkink & Bey in de Waterschool in Rotterdam de vierde werksessie van het IABR–Atelier Delta DPRD 2100 plaats. Deze dag stond in het teken van Stad en Ommeland, in het bijzonder over de verweven toekomst van landbouw, landschap en verstedelijking in de delta. Vanuit ecologisch, hydrologisch en ruimtelijk perspectief werd verkend hoe het landelijk gebied zich kan ontwikkelen binnen de opgaven van klimaatadaptatie en de transitie van het voedselsysteem.

De middag begon met een inleiding van de ateliermeesters, die de samenhang tussen stad en ommeland schetsten als cruciaal onderdeel van de regionale transitie. Dirk Sijmons (landschapsarchitect en curator) nam de aanwezigen vervolgens mee in de geschiedenis en toekomst van het boerenland. Hij introduceerde drie mogelijke “ontsnappingsroutes” voor het landbouwsysteem:

- Industrieel, waarin technologie ruimte schept voor natuur;
- Biologisch, gedreven door empathie voor niet-menselijk leven;
- Agro-ecologisch, waarin een verandering van dieet de sleutel vormt.

Deze laatste route kon alvast letterlijk worden geproefd tijdens lunch en borrel, met gerechten op basis van wier en zeekraal. Tegelijkertijd wees Dirk Sijmons op de weerbarstige realiteit: boeren die willen omschakelen naar een andere manier van boeren, lopen vaak vast in een economisch systeem dat publieke diensten als waterberging en biodiversiteit niet beloont. Hoge grondprijzen en schulden drukken zwaar op de manouvreer ruimte voor verandering.

Werenfried Spit (KNMI) schetste vervolgens de contouren van een Nederland dat te maken krijgt met 2,5 graden opwarming: heter, droger (15–35%) en tegelijk natter (4–7%), met een gestaag stijgende zeespiegel en grilliger gebruik van de rivieren. Bart Maas (Deltares) ging in op de toenemende druk van clusterbuien en het onderscheid tussen wateroverlast en overstroming. Hij pleitte voor een integrale benadering van risico’s, waarin het gecombineerde effect op stedelijk én landelijk gebied centraal staat.

In het tweede deel presenteerden Jelmer Teunissen en Lodewijk van Nieuwenhuijze de voortgang van het ontwerpend onderzoek. Elena Chevtchenko (PosadMaxwan) en Jasper van Hugtenburg (H+N+S) lichtten hun voorstellen toe, waarin ontwerp wordt ingezet om nieuwe relaties tussen stad, landbouw en water te verbeelden. Waar PosadMaxwan inzet op de toekomst van de Haven onderzoekt H+N+S de mogelijkheden van het meebewegen met natuurlijke processen.

Tijdens de thematische tafelsessies gingen deelnemers in kleinere groepen in gesprek over de opgaven voor de regio. De gesprekken richtten zich op de rol van landbouw in waterbeheer, voedselproductie dicht bij de stad, en de noodzaak van nieuwe vormen van samenwerking tussen boeren, beleidsmakers en ontwerpers.

We kijken uit naar onze volgende werksessie op 12 november, die in het teken zal staan van governance en transitie: hoe organiseren we samenwerking, sturing en besluitvorming om de noodzakelijke veranderingen richting een klimaatbestendige delta te realiseren?