Op 14 juli voegde de Weense feministische architecte en onderzoekster Karin Reisinger zich na de vertoning van Jumana Manna’s film Foragers bij ons voor een rondleiding door de tentoonstelling en een gesprek. Alina Paias en Catherine Koekoek hadden de maanden daarvoor met Karin aan haar tentoonstellingsbijdrage Listening Station gewerkt. Deze installatie gaat over de mogelijkheid, hoopvol te blijven handelen op een plek waar op een gewelddadige manier grondstoffen worden gewonnen. Het was de eerste keer dat Karin de installatie in het echt zag. Het was ontroerend om haar te horen spreken over haar achtergrond en haar werk in het noordelijkste deel van Zweden. Ter afsluiting droeg Karin het gedicht In the Spirit van Lis-Mari Gurák Hjortfors voor.
Listening Station belicht het werk van Pernilla Fagerlönn, Lis Mari Gurák Hjortfors, Miriam Vikman en Karina Jarrett. Zij werken in Malmberget, een stadje dat op het punt staat te verdwijnen door de komst van diverse mijnbouwondernemingen, waaronder een ijzerertsmijn. Karin vertelde ons dat de laatste bewoners in augustus zullen verhuizen. De vier vrouwen, wier verhalen u kunt beluisteren in de tentoonstelling, borduren, wandelen, organiseren evenementen en schrijven poëzie om hun omgeving terug te winnen. Malmberget is zoveel meer dan een plek waar de grond wordt uitgeput: het is ook een plek vol leven, Sami-cultuur en geschiedenis.
Hoe handel je hoopvol wanneer je het gevoel hebt dat je geen toekomst hebt? Hoewel de meeste leefomgevingen niet zo extreem zijn als Malmberget, is dit een vraag waar we allemaal op verschillende manieren mee te maken hebben. Foragers is een document over de invloed van Israëlische natuurbeschermingswetten op de foerageergewoonten in Palestina. De installatie laat zien hoe onderdrukkende wetgeving en economische beperkingen de band doorsnijden die de Palestijnen met hun land hebben (en hadden, ook al vóór de genocide in Gaza, die nu al bijna 10 maanden aan de gang is). Tegelijkertijd belicht het ook de vaak humoristische wijze waarop de Palestijnen hun verzet tonen tijdens het foerageren. De installatie is een mix van fictie en documentaire.
We hebben niet alleen Karin, maar ook Golnar Abbasi uitgenodigd voor een bespiegelend gesprek in aanwezigheid van publiek op de zondagmiddag. Golnar is als kunstenaar/architect, onderzoeker, uitgever en docent actief in Rotterdam en was daarnaast een van de docenten van Catherine Koekoek tijdens haar studie in Delft. Welke strategieën en welk gereedschap kunnen wij ontwerpers gebruiken om hoopvol te handelen onder gewelddadige omstandigheden? Golnar stelde dat de schadelijke gevolgen van het handelen van architecten – zoals de gevolgen van ons staalgebruik voor de gemeenschap van Malmberget – vaak worden verdoezeld. Het documenteren van deze gevolgen en onteigeningsgeschiedenissen is een cruciale stap die ontwerpers moeten zetten om de weg vrij te maken voor een andere toekomst. En misschien, zei Karin, is het juist goed dat we geen kant-en-klaar gereedschap hebben om onder deze omstandigheden te gebruiken. Dit daagt ons immers uit om het gereedschap dat we nodig hebben te ontwikkelen. Om met Audre Lorde te spreken: het gereedschap van de meester kan niet worden gebruikt om het huis van de meester te ontmantelen.
Het eerste hoopgesprek vond plaats op 14 juli. De opname van het evenement kun je hier bekijken.
