Onderzoek

Atelier Delta Rijnmond-Drechtsteden 2100

Ontwerpen aan een toekomst- en waterbestendige regio

2025

De Rijnmond-Drechtstedenregio staat voor grote uitdagingen op het gebied van waterveiligheid. De huidige strategie van het Deltaprogramma is, zelfs onder een extreem klimaatscenario, houdbaar tot ongeveer 2070. Maar wat daarna? Met een stijgende zeespiegel, toenemende veel lagere of hogere rivierafvoer, bodemdaling en klimaatverandering komt de ruimtelijke weerbaarheid van het gebied onder druk te staan. Dit stelt ook eisen aan de toekomst van de haven en haar economie. Daarom is het IABR Atelier Deltaprogramma Rijnmond-Drechtsteden 2100 onderleiding van Atelier meesters Dirk Sijmons en Lodewijk van Nieuwenhuijze van start. Het ontwerpend onderzoek is in handen van De Urbanisten, H+N+S Landschapsarchitecten en PosadMaxwan. Als junior ontwerper en generationele dwarsdenker is Jelmer Teunissen aangesteld om samen langetermijnperspectieven voor de regio te ontwikkelen. Het opdrachtgevend ambtelijk kernteam bestaande uit gemeente Rotterdam, gemeente Dordrecht, provincie Zuid-Holland, DPRD en het Havenbedrijf is nauw betrokken.

Dit ontwerpend onderzoek verkent alternatieven voor het huidige systeem. Denk aan natuurlijke varianten, gesloten zeemondingen of zelfs het terugtrekken uit bepaalde gebieden. Door nu al te verkennen welke keuzes mogelijk en wenselijk zijn, kunnen toekomstige generaties bouwen op een fundament dat flexibel en toekomstbestendig is. De urgentie is hoog: dit onderzoek helpt om tijdig te schakelen als de huidige strategie niet meer volstaat.

Kick-off van Delta Rijnmond-Drechtsteden 2100. Beeld: Sabine van der Vooren

- Credits

De achtergrond van Delta Rijnmond-Drechtsteden 2100

Het onderzoek richt zich op het verkennen van langetermijnscenario’s voor waterveiligheid en ruimtelijke inrichting van de regio. De aanleiding is helder: het huidige watersysteem biedt geen garanties voorbij 2070 bij een zeespiegelstijging van twee meter of meer. Daarom wordt gewerkt aan scenario’s die verder reiken dan gangbare beleidskaders. De regio is van nationaal belang, met de Rotterdamse haven als economische motor. Tegelijkertijd staat de leefomgeving onder druk: verstedelijking, stikstofproblematiek, verlies aan biodiversiteit en veranderend klimaat vragen om fundamentele keuzes. Dit onderzoek verbindt technische opgaven – zoals dijkversterking en zoetwaterbeheer – met bredere thema’s als wonen, economie, landschap en gezondheid. Door scenario’s te ontwerpen waarin meerdere belangen samenkomen, willen de initiatiefnemers richting geven aan een veerkrachtige en leefbare delta in 2100.

Han Meyer, Elena Chevtchenko, Ellen Kelder, Marijne Kreulen, Shuangyun Chen, Yeeun Boo, Marlies van der Maarel, Jaap van der Salm, Lodewijk van Nieuwenhuijze, Dirk Peijpe, Dirk Sijmons, Marcel van der Meijs, Melany van Twuijver, Berry Gersonius, Vera Konings, Esma Hoogendijk, Saskia van Stein, Lena de Rouw, Pieter Jacobs, Jelmer Teunisse, Marc Eisma, Hans Heupink. Beeld: Sabine van der Vooren

Wat is de onderzoeksmethode van IABR Atelier Delta Rijnmond-Drechtsteden 2100?

De kern van het IABR-onderzoek is ontwerpend onderzoek. Dat betekent dat ruimtelijke scenario’s worden ontwikkeld als middel om inzicht te krijgen in toekomstige keuzemogelijkheden. Drie ontwerpbureau’s – De Urbanisten, H+N+S Landschapsarchitecten en PosadMaxwan – werken ieder aan hun eigen scenario, op basis van zes waterveiligheidsstrategieën die door het Deltaprogramma zijn opgesteld. Deze variëren van het ‘oprekken’ van de huidige strategie tot het volledig afsluiten of juist openen van de zeemonding. Tijdens een reeks werksessies onderzoeken de ontwerpteams hoe deze strategieën ruimtelijk vertaald kunnen worden en wat dat betekent voor economie, ecologie en samenleving. Elk scenario brengt kansen, risico’s en investeringen in kaart. Daarbij wordt gebruikgemaakt van backcasting: vanuit de toekomst wordt terug geredeneerd wat er vandaag nodig is. Dit alles gebeurt in nauwe samenwerking met beleidsmakers, experts en betrokken overheden. Zo ontstaat niet alleen een visie, maar ook een toetsbaar afwegingskader voor toekomstige besluiten.

Wat bereiken we met Delta Rijnmond-Drechtsteden 2100?

Met dit onderzoek willen we de regio Rijnmond-Drechtsteden voorbereiden op een toekomst waarin klimaatverandering en zeespiegelstijging grote invloed hebben op de leefomgeving. Het doel is om drie à vier ruimtelijk uitgewerkte scenario’s op te leveren die dienen als bouwstenen voor toekomstige beleidskeuzes. Deze scenario’s brengen niet alleen de technische kant van waterveiligheid in beeld, maar maken ook inzichtelijk wat de sociale, ecologische en economische gevolgen zijn. Door ruimtelijke kaarten, vergezichten en concrete ontwikkelstrategieën op te stellen, helpen we bestuurders en beleidsmakers om keuzes te maken die recht doen aan de complexiteit van het gebied. Ook willen we bijdragen aan een bredere maatschappelijke discussie over hoe we in Nederland omgaan met het veranderende klimaat en de inrichting van onze delta.

Kick-off Delta Rijnmond-Drechtsteden 2100. Beeld: Sabine van der Vooren

Wanneer kun je resultaten verwachten van Delta Rijnmond-Drechtsteden 2100?

Het ontwerpend onderzoek loopt van april tot en met november 2025. In deze periode vinden zes werksessies plaats waarin ontwerpteams, experts en beleidsmakers gezamenlijk de scenario’s uitwerken. De resultaten worden eind 2025 gepresenteerd, met als voorlopige planning een publieke eindpresentatie in oktober of november. De uitkomsten bestaan uit kaarten, ruimtelijke visies, ontwikkelstrategieën en concrete aanbevelingen voor beleid. Deze vormen input voor de herijking van het Deltaprogramma (spoor 3) en dragen bij aan bredere beleidsprocessen zoals NOVEX en de Omgevingsagenda. Ook wordt er gewerkt aan een eenduidige presentatievorm waarin de scenario’s visueel vergelijkbaar zijn en begrijpelijk voor een breed publiek. Daarmee is het onderzoek niet alleen een bijdrage aan beleidsvorming, maar ook een uitnodiging tot gesprek: over hoe we ons land inrichten, waar we durven te bouwen, en waar we misschien beter loslaten. De resultaten krijgen mogelijk ook een plek op de Internationale Architectuur Biënnale van 2026.

“Wij zouden ons kunnen voorstellen dat we de bandbreedte van de sociaal-ruimtelijke toekomsten door de ‘haveneconomie’ en algemene economie in onze regio inkleuren. De (haven)economie is ook de expressie van bredere sociaal-ruimtelijke ontwikkelingen in de samenleving.”

Dirk Sijmons, ateliermeester Delta Rijnmond-Drechtsteden 2100