Onderzoek

Agent of Change – Oskar Johanson

2023

De Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam zet een aantal langere onderzoekslijnen uit en heeft daarvoor zogenaamde 'Agents of Change' aangesteld. Deze onderzoekers leggen de focus op de gevolgen en (ruimtelijke) consequenties van een veranderende wereld. Deze Agents of Change krijgen de ruimte om te reflecteren en nader onderzoek te doen naar specifieke thema's en (onderzoeks)domeinen die nog niet in het centrum van de discipline zijn geland om vervolgens de weg naar het publieke debat te kunnen vinden. Zo katalyseren, voeden en vernieuwen ze de architectuur.

Voor de komende periode is onder andere Oskar Johanson aangesteld als Agent of Change.

Collaroy-Narrabeen Beach afgezet na een storm, 2022. Foto: Oskar Johanson

Onderzoek van

    • Oskar Johanson

Net zoals alle bouwwerken in vestigingskolonialistische gebieden zoals Australië wordt ook de infrastructuur voor de beperking van en aanpassing aan de klimaatverandering daar gebouwd op gestolen land. Het contextualiseren van deze architectuur in de daaraan ten grondslag liggende verhalen en temporele kaders van de kolonisator is dan ook cruciale arbeid – zowel voor de ruimtelijke praktijkvoerders die zich bezighouden met het ontwerp van deze architectuur, als voor degenen die zich tegen de bouw ervan verzetten.

IABR Agent of Change Oskar Johanson heeft onderzoek gedaan naar een bepaald soort infrastructuur, de zogenaamde ‘echowerken’. Dit zijn structuren die de logica van de beroemde hydrologische Nederlandse kustversterking weerspiegelen, zelfs nu deze logica steeds meer wordt gezien als achterhaald, zo niet volledig zinloos. Oskar betoogde dat de keten van zeedijken die in het Oost-Australische duingebied is gebouwd tot deze werken behoort. Het gaat om een geometrisch bouwwerk dat privébezit tegen de golfslag beschermt, maar tegelijkertijd de gemeenschappelijke ruimte van het openbare strand aantast. Een belangrijk aspect van deze lokale echowerken is de plaats die het strand zelf in de Australische verbeelding inneemt – als uitdrukking van de Australische levensstijl bij uitstek en als een zone van uitsluiting en overheersing.

Als onderdeel van het project heeft de IABR in samenwerking met Oskar een seminar georganiseerd waarop de verschillende aspecten van echowerken in bredere zin zijn besproken. Tijdens het evenement, waarop ruimtelijke praktijkvoerders en onderzoekers uit Australië aanwezig waren, werd een aantal standpunten over land gepresenteerd – over bezetting, tijd, de beeldcultuur van catastrofe en nationalistische mythe – om zichtbaar te maken, welke arbeid er al voltooid is en welke nog moet worden verricht.

Oskar Johanson’s webinar Knowledge Systems in Colonized Territories is hier te zien:

De Collaroy-Narrabeen zeemuur, gereconstrueerd in 3D. Gif: Oskar Johanson
De Collaroy-Narrabeen zeemuur, gereconstrueerd in 3D. Afbeelding: Oskar Johanson
De Collaroy-Narrabeen zeemuur, gereconstrueerd in 3D. Afbeelding: Oskar Johanson
De Collaroy-Narrabeen zeewering in aanbouw, 2022. Foto: Oskar Johanson
Bekledingsrotsen, Collaroy-Narrabeen beach, 2022. Foto: Oskar Johanson
Toegangstrap naar privéterrein, de Collaroy-Narrabeen zeewering, 2022. Foto: Oskar Johanson