De droge zomer van 2018 was voor de IABR aanleiding om een onderzoek te starten naar de mogelijkheden voor grootschalige opslag van zoet water in de boven- en ondergrond. Onder leiding van Marco Vermeulen (Studio Marco Vermeulen) werd in het IABR–Atelier Droogte in de Delta verkend hoe het water-bufferend vermogen van de delta kan worden vergroot.

Doel was het aandragen van bouwstenen voor een nieuwe zoetwaterstrategie, in samenhang met andere transitie-opgaven, zoals energietransitie, voedselproductie en verstedelijking, die zorgen voor een steeds intensiever gebruik van boven- en ondergrond. "Klimaatverandering dwingt ons om van de Nederlandse watermachine weer een veerkrachtige delta te maken," aldus Vermeulen. 

De uitkomsten van Atelier Droogte in de Delta werden in de tentoonstelling in een 30 meter lange animatie in beeld gebracht. De Nederlandse delta is een landschap dat gevormd is en bepaald wordt door de uitmonding van de rivieren de Rijn, Maas en Schelde in de Noordzee, een systeem dat zich uitstrekt van Duitsland tot Frankrijk en België. Studio Marco Vermeulen en Tungsten Studio lieten zien hoe deze delta nu functioneert, welke problemen er door klimaatverandering ontstaan en wat er nodig is om een nieuwe, gemeenschappelijke zoetwaterstrategie te ontwikkelen. 

De resultaten van het ontwerpend onderzoek zijn in de vorm van twee doorsneden van de Nederlandse delta in kaart gebracht, de delta in 2020 en in 2050. De eerste doorsnede laat zien hoe onze delta nu functioneert en welke problemen zijn ontstaan door klimaatverandering. Op de tweede zien we wat de mogelijke bouwstenen voor een nieuwe, gemeenschappelijke zoetwaterstrategie opleveren, in samenhang met andere transitie-opgaven, zoals energietransitie, voedselproductie en verstedelijking. 

In de tentoonstelling Droogte in de Delta waren daarnaast vier Nederlandse projecten te zien die de mogelijkheden voor een nieuwe omgang met water verkennen. 

Ondergrondse opslag van zoetwater

Onder de titel COASTAR onderzocht een consortium van onderzoeksinstituten, bedrijven en overheden voor vier locaties in Zuid-Holland de mogelijkheden voor grootschalige, ondergrondse opslag van zoetwater. Daaruit kwam een instrumentarium voort dat zowel in andere regio’s in Nederland als wereldwijd in kustgebieden kan worden ingezet. 

Realisatie: Allied Waters, KWR, Deltares, Arcadis 

Panorama Waterland

Waterbedrijf Vitens onderzoekt samen met landschapsarchitecten en andere partners hoe het 5.7 miljoen klanten in Nederland van voldoende drinkwater kan blijven voorzien. In Panorama Waterland zijn watersysteem en bodem leidend voor de inrichting en het grondgebruik. Het onderzoek richt zich op een nieuw integraal ruimtelijk concept dat het vasthouden van het beschikbare water als vertrekpunt heeft. De uitgangspunten zijn getoetst in een voorbeelduitwerking voor de Sallandse Heuvelrug. 

Realisatie en ontwerpend onderzoek: Vitens, H+N+S Landscape Architects, Ruimtevolk, Roosemalen & Savekoul 

Watermozaïek Groene Hart

Op initiatief van Stuurgroep Groene Hart is ontwerpend onderzoek gedaan naar de effecten van een meer toekomstbestendig waterbeheer. In plaats van landgebruik, zijn waterpeilbeheer en bodemconditie daarin de sturende factoren. Per bodemtype is onderzocht wat het beste peilbeheer is om bodemdaling, uitstoot van CO2-equivalenten, verzilting en de gevolgen van droogte tegen te gaan. Vervolgens zijn daar passende vormen van landgebruik aan gekoppeld. 

Ontwerpend onderzoek: Sant en Co, FABRICations 

Sponstuin

De Sponstuin is een praktisch onderzoek van De Urbanisten naar een nieuwe, duurzame benadering van watermanagement in een stedelijke omgeving. Hoe kan een aantrekkelijke groene buitenruimte functioneren als een spons in de stad, als een groene plek die water kan opzuigen en vasthouden bij perioden van hevige regen. 

Realisatie en ontwerpend onderzoek: De Urbanisten 

De tentoonstelling Droogte in de Delta presenteerde concrete oplossingsrichtingen waarmee lokale en regionale overheden de eigen specifieke opgave kunnen aanpakken en tegelijkertijd een bijdrage leveren aan een samenhangende transitie van onze delta. Het is een voorbeeld voor hoe de IABR de brug slaat tussen ontwerpend onderzoek, publieke presentaties en concrete actie. De vrije culturele ruimte wordt doelbewust gebruikt voor een open verbeeldings- en ontwikkelingsproces gericht op de implementatie van de resultaten.