It's About Time

De gevolgen van onze voetafdruk op planeet aarde zijn steeds voelbaarder: smeltende ijskappen, bosbranden, overstromingen en droogteperioden. De situatie zoals die nu is, werd 50 jaar geleden voorspeld door de Club van Rome, een informele groep academici, wetenschappers, politici, diplomaten en industriëlen die in 1972 ‘De grenzen aan de groei’ publiceerde. In dat rapport schetste de club de mogelijke gevolgen van een exponentiële toename van bevolking, agrarische productie, extractie van grondstoffen, industriële productie, vervuiling en het verlies van biodiversiteit. Het rapport zorgde wereldwijd voor commotie en was het begin van milieubewustzijn.

Terwijl de Club van Rome adviseerde om de groei te beperken, verkent de 10e editie van de Rotterdamse architectuurbiënnale alternatieve manieren om te groeien. De biënnale is meer dan een wake-up call; in plaats van enkel een donker wereldbeeld te schetsen, toont ze reële, hoopvolle mogelijkheden van nieuwe, radicalere koersen richting een leefbare toekomst: ingrijpende, uitvoerbare transities die leiden tot een rechtvaardige en ecologisch gezonde wereld, waarin architectuur en landschapsontwerp een waardevolle bijdrage leveren aan mens, natuur en het planetaire systeem.

De titel It's About Time zinspeelt op de steeds verder oplopende tijdsdruk om de gevolgen van klimaatverandering tegen te gaan en deze te verbinden aan andere maatschappelijke vraagstukken. Ook richt de titel zich op tijd en snelheid als cruciale factoren in het ontwerpproces van architectuur en ruimtelijk ontwerp. It's About Time doet een appèl op het vakgebied om effectief te werken aan het oplossen van sociaal-ecologische urgenties.

Drie strategieën: Versneller, Activist en Voorouder

Als vertrekpunt formuleert de biënnale drie strategieën die ontwerpers kunnen volgen – de Versneller, de Activist en de Voorouder. De Versneller gaat uit van efficiëntie door gebruik te maken van slimme technologie. De activistische ontwerper werkt in het hier en nu samen met lokale gemeenschappen aan kleinschalige bottom-up projecten met groot sociaal draagvlak in buurten en wijken. Vanuit de Voorouder-strategie staat de ontwerper stil bij de vraag wat de gevolgen zijn van ontwerpkeuzes die nu of in het verleden zijn gemaakt, voor de komende generaties. De projecten en praktijken die de Architectuur Biennale Rotterdam 2022 onder deze drie strategieën verzamelt zijn ambitieus, veelal het resultaat van langlopend onderzoek en breed toepasbaar. Ze kwamen tot stand in nauwe samenwerking met plaatselijke actoren, gaan uit van het ruimtelijke aspect van sociaal-ecologische vraagstukken en zetten tijd in als een instrument binnen het ontwerpproces.

De strategieën kregen ieder een speciaal voor de biënnale ontworpen paviljoen: het paviljoen ‘Synthetic Cultures’ by 2050+ representeerde de Versneller, de installatie ‘Energies of Repair’ van Encore Heureux representeerde de Activist en het Voorouder-paviljoen kwam van Anupama Kundoo. Dit laatste paviljoen van aangestampte aarde was het resultaat van een workshop ‘metselwerk met lokaal materiaal’ geleid door Studio Acte met studenten van de Rotterdamse Academie voor Bouwkunst.

De tentoonstelling was te zien in de Ferro, een voormalige gashouder in Rotterdam. De geschiedenis van deze locatie was van grote symbolische waarde voor de gepresenteerde inhoud, sfeer en lichamelijke ervaring van de tentoonstelling.